Ægir - 01.10.1938, Side 9

Æ G I R
215
Arið 1934 var fiskframleiðsla Þjóðverja
um 400.000 tonn. í fyrra var hún komin
upp í 700.000 tonn, en talið er að hún
verði i ár um milljón tonn, eða tæplega
3.000 tonn á dag. Þó er talið, að fiskneyzla
geti aukist mikið enn. Svo gífurleg aukn-
ing hlýtur að liafa ýmsa erfiðleika í för
með sér, og má húast við, að þegar afli
fæst eftir afla- eða gæftaleysis tíma, komi
margir togarar að í einu og markaður-
inn yfirfyllist, svo að eilthvað af fisk-
inum seljist ekki. Til að draga úr tapi
þeirra togara, sem ekki selja, liefir þýzka
stjórnin komið upp verðjöfnunarsjóði, er
greiðir 6 pfg. fvrir hvert kg af fiski, sem
fer til vinnslu í viðbót við þá 1,2 til 2 pfg.,
sem fiskimjölsverksmiðjurnar greiða. I
þennan sjóð greiða útgerðarfélögin 2%
af verði fisksins, en fiskheildsalinn, sem
kaupir, 1 pfg. fyrir hvert kg. Tekjur
sjóðsins eru þó ekki nema fyrir um helm-
ing af gjöldum hans, en ríkissjóður greið-
ir afganginn.
Annars er talað um að leysa þessa
erfiðleika, sem ójafnir aðflutningar
skapa, með hraðfrystingu í stórum stíl,
en hingað til hefir lítið verið hraðfrjTst,
nema handa millilandaskipum.
Svo sem að líkindum lætur, er fjöldi af
alskonar verksmiðjum, sem vinna fisk í
Cuxhaven og Wesermiinde. Skoðuðum
við nýjustu fiskimjölsverksmiðju þeirra,
sem nýbúið var að byggja, og virtist hún
mjög fullkomin. Var þá verið að hræða
í henni síld, en þó ótrúlegt megi virðast,
gat maður ekki lvktað það nerna á tveim-
ur smáblettum í verksmiðjunni, og alls
ekki utan hennar, því Joftið úr þeim reyk-
háfum, sem lvkt fvlgir, er leitt aftur í
gegnum ofnana og brennt, svo að engin
Ivkt komist út. Þar sem mest af síld
þeirri, sem fer í verksmiðjurnar í Weser-
munde, er lítið söltuð, er hægt að vinna
eggjahvítuefni úr límvatninu, og er það
nolað til gripafóðurs. Ef salt er í því til
muna, er talið erfitt að nota það til nokk-
urs. Fiskimjölsverksmiðjurnar fá fiskúr-
gang og bein frá fisksölunum fyrir að
sækja hann, en fisk þann, sem lögreglan
gerir upptækan, greiða þær 1,20 mörk
fyrir vættina (50 kg) af karfanum, en
2 mörk fyrir annan fisk. Forstjórinn
kvaðst fá mjöl með 8% af eggjalivítu-
efni úr verksmiðjunni, og seldist það fyrir
11,50 mörk pokinn (50 kg).
Einnig skoðuðum við verksmiðju, sem
vann að því að leggja reyktan og litað-
an ufsa í dósir, sem seldur er undir nafn-
inu sjólax. Er þetta orðið geysi mikill
iðnaður, enda þótt ekki sé talið tryggt
að gevma dósirnar í meira en 1—2 mán-
uði. Var ufsinn keyptur ferskur á mark-
aðinum, en kassasaltaður í stórum stein-
stevpu kerum, með þeirri ágætu aðferð,
sem Sveinn Árnason fiskimatsstjóri liefir
verið að kenna mönnum heima. Var þessi
ufsi talinn til muna dýrari, en sá sem
fékkst frá íslandi fullsaltaður, og var því
mikil ánægja með að ríkisstjórnin skyldi
leyfa innflutning á saltufsa frá Islandi,
sem hafði fengizt fyrir nokkrum dögum.
Forstjóri verksmiðjunnar kvað þorsk
vera betri til sjólax-gerðar en ufsann, og
mætti því ef til vill nota eitthvað af inn-
flutningsleyfinu fyrir saltfisk til Þýzka-
lands, fyrir þorsk, sem væri flakaður eins
og ufsi, ætlaður til niðurlagningar. í þess-
ari verksmiðju sáum við einnig grá-
sleppuhrogn, sem verið var að leggja í
dósir sem kavíar. Voru hrognin ágæt, þó
þau hefðu komið frá íslandi ári áður.
Úr fiskroði er nokkur vinnsla, og aulc
skráps eru sútuð þorsk- og ufsaroð. Fást
nú víða í Þýzkalandi kventöskur og smá-
veski úr þessu roði, en einnig er það
nokkuð notað til bókhands.
Á bakaleiðinni komum við í rannsókn-
arstofu fiskiðnaðarins í Altona, sem Dr.