Ægir - 01.02.1947, Blaðsíða 24

54
Æ G I R
fyrir stríð, en á stríðsárunum fékk veður-
stofan engar veðurfréttir utan íslands, eins
og kunnugt er. Það væri mjög gott og þarfl
verk að gera áætlun um, hvaða fjárhags-
Jega þýðingu Atlanlshafsstöðvarnar muni
liafa fyrir þetta land, vegna hinna bættu
veðurfregna og almennu veðurspáa. Líklegt
má telja, að það verði gert, þegar nokkur
reynsla er fengin.
Að þessu sinni vil ég aðeins nefna eitt
dæmi, af mörgum, sem sýnir hve gersam-
lega við getum verið háð fréttum frá At-
Iantshafinu við samningu veðurfrétta og
jafnframt hvílikan stuðning skeyti frá At-
lantshafsstöðvunum muni veita okkur.
Á landabréfi, sem sýnir legu liinna 13
veðurathugunarstöðva er einnig gert eftir-
rit af veðurkorti veðurstofunnar frá 4. jan.
s. 1. kl. 11. Þar koma fram þessi atriði:
Við austurströnd Grænlands, nálægt suður-
oddanum er djúp loftvægislægð, sem er
orðin nærri kyrrstæð og farin að eyðast.
Milli hennar og háþrýstisvæðisins yfir
Bandaríkjunum liggur feiknamikill, kald-
ur loftstraumur suðaustur á bóginn og
breiðist út um norðanvert Atlantshaf. Þar
mætir hann hlýju lofti, sem hreyfist i
austur- eða norðausturátt norðan við hina
miklu hæð suður af Bermúda og Azoreyj-
urn. Á mótum þessara loftstrauma myndast
lægðir, sem hreyfast austur eða norðaustur
en sveigjast brátt til norðurs vegna hæðar-
innar yfir Eystrasaltslöndunum, sem nær
vestur yfir Norðurlönd og Norðursjóinn.
Á kortinu sést ein lægðin hér um hil
miðja vegu milli suðurodda Grænlands og
vesturstrandar írlands, lægðarmiðjan er á
55° norðurbreiddar og 28° vesturlengdar.
Lægð þessi gerir ekki vart við sig á land-
stöðvum. Lægðin við austurströnd Græn-
lands ræður veðurlagi á Suður-Grænlandi.
Á Islandi er fremur hæg suðlæg eða suð-
vestlæg átt og loftvog stigandi. Á vestur-
strönd írlands er einnig hæg, suðlæg átt
og loftvogarstaða lítið breytileg. Ég hygg,
að 19. aldar veðurfræðingur myndi hafa
teiknað jafnþrýstilínurnar reglulega kring-
um lægðina við Grænland, ef hann hefði
ekki haft fréttir af Atlantshafi, í slíku tiL-
felli. Nútíma veðurfræðingur mundi hins
vegar gera ráð fyrir, að lægðamyndanir
ættu sér stað á suðurtakmörkum hins kalda
loftstraums, sem veðurfregnir frá Græn-
landi og Norður-Ameríku segja til um, og
einnig að lægðirnar myndu stefna til norð-
urs vegna hæðarinnar yfir Norður-Evrópu
og að líkindum liafa einna mest áhrif á
veður á íslandi. En hve mikil hrögð yrðu
að þeim og hvenær þær myndii gera vart
\ ið sig gæti hann naumast sagt meira uin
en veðurglöggur maður á sama stað.
Veðurstofan fékk þenna dag fréttir frá
nokkrum skipum á svipuðum slóðum og'
stöðvarnar C, G, J og Iv eiga að vera á. Hún
gat því þegar um hádegi aðvarað um vax-
andi austan eða suðaustan átt næstu nótt.
Um miðjan dag og kvöldið gerði hún ráð
fyrir hvassviðri, en spáði ekki stormi fyrr en
um miðnætti, og var það á síðustu stundu.
Hefði stöðin I (60° N, 20° V) sent veður-
skeyti þann dag, hygg' ég, að veðurstofan
hefði þegar um miðjan dag getað spáð storini
og jafnvel roki. —- Síðari hluta nætur-
innar og fram á morgun þ. 5. jan. gekk
ofsaveður yfir suðvestanvert landið, eins
og' efalaust margir muna, á meðan lægðin
fór norðvestur nálægt suðurströnd lands-
ins og staðnæmdist á sömu slóðum og
gamla lægðin við Grænland.
Þegar litið er á landabréf yfir hið víð-
áttumikla Atlantshaf og hinar fáu, dreifðu
veðurathugunarstöðvar, sem eiga að starfa
þar, verður efalaust mörgum á að spyrja:
Þyrfti ekki að vera langtum fleiri stöðvar,
lil þess að veðurfréttirnar kæmu að fullu
gagni? En því er að svara, að verzlunar-
skip og fiskiskip munu einnig senda veður-
skeyti, og líkur eru til þess, að skeyti þeirra
dreifist betur en áður til allra þeirra, sem
hafa þörf fyrir þau, þegar veðurathugun-
arstöðvarnar á Atlantshafinu safna þeim,
hVer á svæðinu umhverfis sig. En jafnvel
þar, sem fá eða engin skip senda veður-
fréttir, eins og t. d. á Grænlandshafi, verð-
ur stuðningurinn af veðurskeytum frá At-
lantshafsstöðvunum meiri en ætla mætti,