Ægir - 15.06.1965, Blaðsíða 10

192
Æ G I R
Már Elísson:
Nýjungar í brezkri togaraútgerð
I marz s.l. átti ég þess kost að fræðast
nokkuð um hinar merkilegu tilraunir, sem
nú er verið að gera í Bretlandi með ýmsar
nýjungar á sviði togaraútgerðar. Eru til-
raunir þær, sem gerðar eru á vegum Ross
fyrirtækjasamsteypunnar, einna athyglis-
verðastar.
Síðla árs 1963 og í ársbyrjun 1964 voru
tekin í notkun hjá Ross tvö nýstárleg tog-
veiðiskip, Ross Daring og Ross Delight.
Skip þessi eru hvort um sig 99 feta löng
og um 400 rúmlestir að stærð. Hinsvegar
samsvarar lengd þeirra líklega ekki nema
200—250 rúmlesta skipi að okkar máli,
en eru mikið lokuð m. a. allt vinnupláss á
dekki. Skipum þessum, sem eru skuttogar-
ar, er einkum ætlað að stunda veiðar í
Norðursjó og við Færeyjar. Þau eru búin
ýmsum athyglisverðum nýjungum bæði í
vél og á dekki, sem auðvelda öll störf um
borð og spara vinnuafl, enda er áhöfnin
aðeins 4—5 menn, þaraf aðeins einn lærð-
ur skipstjórnarmaður. Enginn vélgæzlu-
maður er um borð. Er það ætlun Ross, að
vélstjórar staðsettir í landi yfirlíti skipin
að hverri sjóferð lokinni. Ef tilraunir þess-
ar takast á þann hátt sem til er stofnað,
mun líða að því, að tiltölulega fáir vél-
fræðingar staðsettir í landi hafi með hönd-
um eftirlit með stórum flota fiskiskipa,
þar sem engir eða í hæsta lagi 1—2 menn
starfa í vélarúmi í stað 2—4 eins og nú
tíðkast.
Þrátt fyrir ýmsa byrjunarörðugleika er
reynslan af rekstri skipa þessara slík, að
veiúð er að smíða hið þriðja sömu tegund-
ar. Auk þess er verið að smíða allmiklu
stærra skip eftir sömu reglum og á það
að stunda veiðar m. a. við Island. Áætlað
er að áhöfn þess verði eitthvað stærri m.
a, vegna meiri aflavonar en á nálægum
miðum. Einnig verður einn vélstjóri um
borð í öryggisskyni — vegna fjarlægðar
frá heimahöfn. Á hann ekki að ganga vakt-
ir. Varla er þó talið, að áhöfnin fari fram
úr 8—9 mönnum.
Skip í hinum svonefnda Daring-flokki
hafa sem fyrr segir einungis 5 manna
áhöfn. Lestin rúmar 190 lestir af fiski.
Vélin er 450 brúttóhestafla (innsigluð)
Paxmann, fjögurra strokka, sem knýr
Hind/Berg skiptiskrúfu. Ganghraði er
rúmar 10 mílur. Vél og skiptiskrúfa er al-
gjörlega stjórnað úr brú, með einu hand-
taki. Er hraði vélarinnar samræmdur
skurði skrúfunnar á sjálfvirkan hátt.
Togvindurnar eru tvær af nýrri og full-
kominni gerð, vökvadrifnar. Er þeim al-
gjörlega stjórnað úr brú eins og vélinni
og er vinnsla þeirra samræmd sjálfvirkt.
Ef með þarf geta þær unnið sitt í hvoru
lagi. Skipstjórinn stjórnar þannig skipi,
vél og togvindu úr brúnni. Hefur niður-
röðun stjórntækja allra verið sérlega hag-
anlega framkvæmd.
Þá hefur öll vinna við að ná inn pokan-
um, tæmingu hans, aðgerð og ísun aflans
verið auðvelduð, enda eiga aðeins fjórir
menn að vinna á dekki. Sérstakur útbúnað-
ur gerir sjómönnum kleift að gera að fisk-
inum og þvo hann, án þess að þurfa að
beygja sig niður og vinna þessi störf hálf-
bognir eins og víðast tíðkast. öll vinna
fer fram í skjóli fyrir sjó og veðri. Þá eru
vinnuskilyrði í lest hin ákjósanlegustu.
Áhafnir og kjör á hinum eldri geröum
skipa.
Á hinum venjulegu togurum Breta eru
allmiklu mannfleiri áhafnir en hér hefur
verið lýst, enda þótt tilhneiging hafi einnig