Ægir - 01.06.1991, Síða 58

342
ÆGIR
6/91
Bíldudal með harm í hjarta, til
þess hafði hann enga ástæðu.
Ráðstöfun hans á eignunum
bendir og til þess að hann hafi
ætlað að nota þær sem eins konar
stökkpa 11 til enn rneiri fram-
kvæmda, annars staðar.
Fjórði og síðasti hluti bókar-
innar fjallar um ævi og athafnir
Péturs eftir að hann fór frá Bíldu-
dal. Þar segir fyrst og mest af Millj-
ónafélaginu, sem reyndar hét
formlega „P.l. Thorsteinsson &
Co." Þetta er tvímælalaust athygl-
isverðasti kafli bókarinnar, enda
setur Asgeir þar t'ram nýjar
skoðanir og dregur mjög í efa frá-
sögn Thors Jensen um tilurð
félagsins, sem skráð er í ævi-
minningar Thors. Þar segir að
Pétur hafi átt frumkvæðið að
stofnun félagsins, en fengið Thor
og dönsku peningamennina með
sér. Ásgeir telur hins vegar, og
færir ýmis rök fyrir skoðun sinni,
að Thor hafi átt frumkvæði að
stofnun Milljónafélagsins, fyrst og
t'remst til að bjarga eigin skinni. Er
hér vísað til heimilda, sem benda
til þess að Thor hafi auðgast á
félaginu og starfsemi þess.
Saga Milljónafélagsins var sam-
felldur hrakfallabálkur og satt er
það sem hér segir, að enginn fór
jafn illa út úr viðskiptunum og
Pétur. Hann lagði allar eigur sínar
í félagið, var ýtt út og stóð eítir
eignalaus er fyrirtækið fór á haus-
inn. Saga fyrirtækisins hefur enn
ekki verið skráð et’tir traustum hei-
mildum og þar til það hefur verið
gert er erfitt að skera úr um, hvað
hefur í raun og veru gerst. Mér
þykir hins vegar fremur ótrúlegt að
ekki megi finna skjöl og bókhalds-
gögn félagsins í Danmörku, og
væri þá trúlega skynsamlegast að
hefja leitina í atvinnusögu Dana,
Erhvervsarkivet, í Árósum. Danir
eru ekki þekktir fyrir að henda
slíkum gögnurn. Engin ástæða er
þó til að bera brigður á framkomu
Dananna og Thors við Pétur. Hún
var á flestan hátt ódrengileg og
sýnt að þar skaraði hver elda að
sinni köku. Drengskapur hefur
hins vegar sjaldan verið einkunn-
aroð manna í stórviðskiptum og í
jjessu félagi varð Pétur undir. Ég á
hins vegar erfitt með að fallast á þá
skoðun Ásgeirs, að Pétur hafi nán-
ast verið blekktur til þátttöku.
Engin nauður rak hann til að vera
með og hafi hann, eins og Ásgeir
neínir, haft grunsemdir um t'jár-
hagsstöðu Thors Jensen er félagið
var stofnað, má teljast íurðulegt að
hann skyldi skilyrðislaust leggja
fram allt sitt, hafi hann ekki haft
trú á fyrirtækinu.
Hér skal því ekki haldið frarn,
að Pétur J. Thorsteinsson hafi átt
t'rumkvæðið að stofnun Milljónar-
félagsins, en fái sú skýring staðist,
sem áður var sett frarn um brottför
hans af Bíldudal, verður þátttaka
hans í þessu óhappafélagi skiljan-
legri en ella. Engum blöðum er
um það að fletta, að í Danmörku
hefur Pétur haft augun opin fyrir
nýjum möguleikum í útgerð og
öðrum atvinnurekstri og sjálfsagt
rætt þau mál við ýntsa menn.
Þegar stofnun Milljónarfélagsins
komst á dagskrá hefur hann sv°
eygt möguleika á þátttöku í nýju'
öflugu stórfyrirtæki og þá genglir
hann í leikinn af fúsurn og frjálsum
vilja, leggur fram allar eigur s:n3r
á Bíldudal, sem hann hefur að h
indum ætlað að nota við stolnn11
nýs fyrirtækis hvort eð var, b
leggur félaginu til nafn sitt að au '■
Þetta þykir mér miklu Iíklegri skyr
ing en að Pétur hafi látið blekkjas
til þátttöku. Með því að halda þvl
fram er í raun gert lítið úr hygS
indum hans og athafnasenn
staðreynd að rekstur fyrirtaekisiu^
fór allur úr böndunum segir ekke
um tildrögin að stofnun þess, eU
Ijóst er að Pétur hefur ekki átta^
sig fyrr en um seinan. Þá ge's
hann út og hóf nýjar framkvaem
ir, byrjaði frá grunni. .
Ekki leikur á tveim tungum a
reynslan at’ Mi 11 jónarfélag'nL
hefur reynst Pétri þungbær, senn'
lega miklu þungbærari en bro
förin af Bíldudal, og ég er san^
rnála Ásgeiri unt að eftir þetta
hann ekki samur maður og áðL,r,
Hann hefur að sönnu margt
prjónunum síðustu tuttugu ár & ,
sinnar, kemur víða við sögu
Sú
Kútterinn Esther var í eigu Péturs 1911-1923 og var mikið happaskip. 5k/P5,C
var lengst af Cuðbjartur Óiafsson. 24. mars 1916 bjargaði hann 38 mönnW1
4 árabátum i otsaveðri í Crundavíkursjó.