Stúdentablaðið - 01.10.2002, Side 27

27 n
ætlað að undirbúa nemendur undir
störf við opinbera stjómsýslu ríkis
og sveitarfélaga eða skyld störf hjá
samtökum eða einkaaðilum. Þeir
nemendur sem ekki hafa
umtalsverða stjómunarreynslu hjá
hinu opinbera þurfa að inna af hendi
eins misseris starfsnám hjá opinberri
stofnun.
Ætlast er til að nemendur
gangi í almenn störf og vinni svo
lokaverkefni í tengslum við starf-
semi stofnun-
nar. Þeir nemendur sem hafa mikla
reynslu af slíkum störfum geta sótt
um að fá sín störf metin sem hluta af
námi.
Guðmundur Freyr hefúr unnið
hjá Sambandi íslenskra sveitarfélaga
síðan í byrjun september. „MPA
námið sem slíkt skilur ekki eftir sig
neitt lögbundið starfsheiti og starfs-
námið er því ekki staðlað á neinn
hátt. Markmiðin með starfsnáminu
eru því ekki sérlega skýr og sú
reynsla sem það á að skila ekki held-
ur. Atvinnurekandi sem ræður starfs-
mann með MPA gráðu getur þannig
ekki gengið úr skugga um hvað
gráðan stendur raunverulega fyrir.
Þetta er ákveðið vandamál sem þarf
að taka á.“ segir Guðmundur.
Fær nemandinn að velja sér sjálfur
stofnun til að vinna á?
„Já, nemandinn sækir um að fá að
komast að hjá þeirri stofnun sem
honum líst best á. Hann getur þ.a.l.
valið stofnun sem er inn á hans
áhugasviði, sem er kostur."
Er einhver sérstök starfslýsing sem
þú þarft að vinna eftir?
„Nei, í raun og veru ekki. Það er
ætlast til að nemendur fái sem besta
innsýn í starfsemi stofnunarinnar.
Nemandinn á að geta gengið í krefj-
andi og lærdómsrík verkefni. Sú
hætta er hins vegar fyrir hendi að
nemendur dagi uppi við símasvörun
inn á skrifstofum út í bæ eða Iendi í
því að þurfa að sjá um kaffi-
uppáhellingar heilu dagana. Það er
afskaplega sorglegt að slíkt geti
gerst. Námið er einfaldlega svo ungt
að það eru fá fordæmi sem hægt er
að fara eftir. Langflestir sem hafa
komið inn í námið er fúllorðið fólk
með starfsreynslu að baki sem þeir fá
metna og þurfa þ.a.l ekki að inna af
hendi starfsnám. Við erum t.a.m.
aðeins tvö núna í starfsnámi."
Upplifir þú þig sem vinnudýr?
„Já stundum. Að ákveðnu leyti fmnst
mér þetta vera misnotkun á nemanda
af hálfu hins opinbera. Háskólinn er
að senda út ffá sér nemendur til
starfa hjá opinberum stofnunum þar
sem ætlast er til þess að þeir vinni
fulla vinnu og nemendur geta ekki
gert neina kröfú um að fá krónu fyrir.
Þetta er hinsvegar mjög sniðugt ffá
sjónarhóli hins opinbera. “
Hefur það verið rætt að nemendur
sem eru í sliku starfsnámi fái ein-
hver laun?
Guðmundur:
59Hagur hins
opinbera er í
ákveðnum tilfell-
um tekinn fram
yfir hagsmuni
nemandans^í
„Já, sú umræða hefur komið upp
meðal nemanda. Viðkvæðið hjá
umsjónarmönnum námsins er hins
vegar það að við getum þakkað fyrir
að skólinn þurfi ekki að borga stofn-
uninni fyrir að taka við nemanda. En
um leið og einhver laun kæmu til
sögunnar myndi hugarfar allra breyt-
ast. Nemandinn myndi finna fyrir
auknum skyldum og gera auknar
kröfur til sín. Stofnunin myndi líka
fá annað viðhorf til nemandans og
gera meiri kröfúr til hans. Ég teldi
það vera af hinu góða.“
Guðmundur segir margt í
framkvæmd starfsnámsins mót-
sagnakennt, t.d. er nema ekki leyfi-
legt að ráða sig í launaða vinnu og fá
þá reynslu metna sem starfsám.
Hinsvegar getur fólk sem unnið
hefur í ákveðinn tíma hjá hinu opin-
bera áður en það hóf nám sitt fengið
sína reynslu metna. Guðmundur er
ekki sáttur við slíkt fyrirkomulag og
telur það mjög ósanngjamt:
„Segjum svo að ég hefði ráðið
mig í haust í stjómunarstöðu hjá hinu
opinbera. Það væri fúllkomin reynsla
sem hentaði náminu afar vel. Mér er
þó ekki leyfilegt að fá það metið sem
hluta af mínu starfsnámi. Til að geta
fengið starfstímann metinn þurfa
nemendur nefnilega að hafa a.m.k. 5
ára starfsreynslu. Það finnst mér afar
ósanngjamt og í raun mjög einkenni-
legt. Maður veltir því fyrir sér hvaða
ástæður liggi þama að baki. Ef ég
hefði verið ráðinn í þá vinnu sem ég
er í núna, þá hefði hún ekki skilað
mér neitt minni eða ómerkilegri
reynslu fyrir mig, nema síður sé.
Þama virðist því hagur hins opinbera
tekinn fram yfir hagsmuni nemand-
ans.“
Er hið opinbera með þessu að skaffa
sér ódýrt vinnuafl?
„Stundum dettur manni það í hug.
Þetta er mjög sniðugt fyrir rikið að
skaffa sér vinnukraft með þessum
hætti. Oftast er maður að vinna vinnu
sem starfsmenn stofnunarinnar hefðu
þurft að sinna hvort sem er. Síðan
fær Háskólinn greitt frá menntamála-
ráðuneytinu fyrir þær einingar sem
nemandinn þreytir. Þetta starfsnám
er 15 einingar og kostnaður skólans
við þær er nákvæmlega enginn.
Nemandinn er hins vegar að borga
með sinni vinnu. Hann lifir á náms-
lánum þann tíma sem hann vinnur
fúlla vinnu hjá viðkomandi stofnun.
Nemandinn er þannig að hluta að
standa undir rekstri stofnunarinnar
með sínum námslánum. Mér finnst
erfitt að sætta mig við þetta og allir
hljóta að sjá að þetta er ekki sann-
gjamt.“
Hvernig hefur þér líkað vistin hjá
Sambandi íslenskra sveitarfélaga?
„Ég sjálfúr tel mig vera mjög hepp-
inn að hafa fengið að starfa hjá
Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Ég
hef fengið að kljást við mjög spenn-
andi verkefni og þetta er ffábær
starfsvettvangur. Hjá sambandinu
vinnur margt mjög hæfileikaríkt,
duglegt og metnaðarfullt starfsfólk
sem ég tel mikil forréttindi að fá að
kynnast og starfa með.“
Hefur þú einhverjar hugmyndir um
það hvernig væri hœgt að bœta
starfsnámið?
„Vandamál starfsnámsins felast fyrst
og ffemst í þeim óljósu afúrðum sem
starfstímanum er ætlað að skila og
þeirri ósanngimi sem í því fellst að
nemandi vinni fulla vinnu án nokk-
urra launa. Ég held að lausnir á þess-
um vandamálum gætu verið fólgnar í
samningi milli HI og nokkurra opin-
berra stofnana eða ráðuneyta. Sá
samningur gæti kveðið á um skýr
markmið og sanngjöm og jöfh laun
handa öllum nemendunum."
Þetta hefur verið
góður tími
Erla Rún Siguijónsdóttir er hjúkr-
unarfræðinemi á 4. ári. Hún er afar
ánægð með sitt verknám og telur
fyrirkomulagið gott. „Þetta ræðst allt
af því hvar maður lendir. Ég hef
fengið tækifæri til þess að vinna með
afar hæfu fólki sem hefur verið
tilbúið til þess að leggja sig ffam um
að leiðbeina mér sem best. Það em
ekki allir svo heppnir"
Finnst þér þú hafa fengið nógu fjöl-
breytta reynslu?
„Já ég myndi telja það. Það er mark-
mið hjúkrunarfræðideildar að
nemendur fái að kynnast eins mörg-
um hliðum starfsins og unnt er. Þess
er gætt að maður sé ekki alltof lengi
á sama staðnum. Við fáum að vera
inn á deildum sjúkrahúsanna en
einnig fara í skóla og heimahjúkrun.
Með því að fara sem víðast getur
maður fundið sitt áhugasvið og
sérhæft sig svo í því. Mér fannst t.d.
einna áhugaverðast að starfa á
sængurkvennadeild
og langar að
Erla Rún:
55 Ef við eigum að
fá laun þá er farið
að gera kröfur til
þess að við séum í
vinnunni og þá
erum við ekki
þarna bara til
þess að
æraU
fara í framhaldsnám í ljós-
móðurfræðum"
Finnst þér gerðar miklar kröfur til
ykkar meðan á starfsnámi stendur?
„Þetta er auðvitað hörku vinna sem ^
krefst mikils af manni. Það tel ég
vera æskilegt og eðlilegt. Þó verður
að gæta alls hófs í álagi á nemendur,
við erum ekki inn á spitölunum til
þess að vera vinnuafl heldur fyrst og
fremst til þess að Iæra“
Telur þú vera grundvöll jyrir því að
nemendur sem eru langt komnir í
námi krejjist einhvera launa jyrir
störf sin?
„Nei, ég tel slíkt ekki æskilegt. Um
leið og væri farið að greiða einhver
laun þá myndi allt breytast. Ef við
eigum að fá laun þá er farið að gera
kröfur til þess að við séum í vinnunni
og þá erum við ekki þama bara til
þess að læra heldur þyrfitum að fara
að sinna allskyns hlutum sem við
erum ekki þama til þess að gera. Eins
og mál standa núna þá nýtumst við
ekki sem vinnukraftar. Við tökum
alveg einn starfsmann sem kennara
sem annars hefði getað verið að
sinna sínum störfum inn á deildinni“
Er ykkur almennt vel sinnt inn á
deildum spítalana?
„Fólk er misheppið með deildir, oft
hefur brunnið við að nemum hefur **
ekki verið sýnd nógu mikil athygli.
En fólk þarf að vera virkilega óhepp-
ið til þess að lenda alltaf á stöðum
þar sem því er ekki sinnt nægilega
vel. Hreyfmgin í starfsnáminu er ein-
faldlega það mikil að nemar stansa
sjaldnast mjög lengi á hveijum stað.“
Telur þú námið vera vel skipulagt?
„Það er misjafnt, ég hef lent í því að
ráfa bara um á deildum og vita
ekkert til hvers er ætlast af mér. Það t-
er þó sjaldgæft. Núna er ég t.d. að
vinna á heilsugæslustöð og þar er allt
skipulagt á hreinu. Þar er alltaf búið
að setja upp verkefni og okkur er
fylgt mjög vel eftir. Oft er galli hvað
verkefnin sjálf taka langan tíma og
stundum á maður afar takmarkaðan
tíma eftir til þess að kynnast hinu
raunveralega starfi á deildinni. Ég
myndi vilja kynnast innra starfi spít-
alana betur“
Taka hjúkrunarfrœðinemar vaktir
inn á spítölunum?
„Hluti af því að kynnast starfseminni
er að taka vaktir en við erum aldrei á
næturvöktum. Það er ætlast til að við
tökum einhveijar kvöidvaktir til að
fá betri heildarmynd af starf-
seminni. Námslega séð græðir
maður eiginlega mest á því að
vera á morgunvöktum, þá er
einfaldlega mest um að vera“