Austri - 02.06.1931, Blaðsíða 2

Austri - 02.06.1931, Blaðsíða 2
2 AUSTRI kirkjuhlutarrs, — sem að vísu erþjóðjarða- umboði óskylt mál, þótt ég, eftir óskum aðilja, hafi leitað þar samtiinga, — hefi ég ekki, að þessu, getað komið í eftiræskt horf fyrir bæinn, með því að ekki hefir ennþá tekist aö fullnægja skilyröum sóknarprests, sem eðlilega er þar annar aðili. Ég hefi í þessu áhugamáli bæjarins ekkert ógert látið, sem ég, að óskertri sæmd minni, gat gert. En hitt mun hverjum manni auðskilið, að ekki mundi ég verða við neinum óskum eða kröfum um áð áseilast ríkissjóð í jarða- kaupunum, eða gefa ráðherra villandi skýrslur# um jörðina og verðmæti hennar, til þess að þóknast einhverjum hluta bæj- arstjórnar. Læt ég dómbæra óhlutdræga menn meta þar ástæður allar. J. Q. heflr að öðru leyti lagst furðanlega djúpt eftir efni til rógs og árása í lokaþætti þessum. Hann átelur Framsóknarmenn fyr- ir fastheldnl við 63. gr. stjórnarskrárinnar, sem lýsir friðhelgi eignarréttarins og hefir um langt skeiö aftrað honum að taka land af bændum, inni í sveit, að þeim nauðugum. þykir J, Q. það ósvinna mikil, að þeirekki vilja styðja tillögu hans um aö breyta þess- ari 63. gr. og leggja réttinn til ákvöröunar um eignarnám undir bæjarstjórnir, í stað þess að fela hann Alþingi. Eðli'ega er J. G. farinn að þreytast á þessari glímu um 63. gr. stjórnarskrárinnar. Hann hefir árum saman, með fulltingi flokksbræðra sinna á Alþingi, reynt að fá henni breytt með einföldum lögum, en að vonum hafa þær tilraunir mistekist. Má samt af þrákelkni hans í þessu máli skynja A undanförnum 10 árum hafa álök orðiö meiri í þjóðlífi voru, en nokkrusinni áður. Átök þessi eru afleiðingar undanfarandi ein- hliða stefnu í stjórnmálum og atvinnumál- um þessarar þjóðar. Víðsýnni stefnur og annar hugsunarháttur hefir nú náð tökum á miklum hluta þjóð- arinnar. Þessi hluti togast nú á við þann hlutann, sem ennþá fylgir gömlum hugsun- arhætti hinnar þröngsýnu einstaklingshyggju. Félagshyggjan hefir um stund haft betur í þjóðlífi voru, en svo andar kalt í hennar garð frá harðsnúnum og auðugum flokki einstaklingshyggjunnar að nú má ekki á milli sjá hvor sterkari verður í kosninga- baráttu þeirri, er nú stendur fyrir dyrum. Það verður ennþá ekki séð hvoru meginn fleiri kjósendur skipa sér. En allt bendir þó til, að þjóðin þekki sinn vitjunartíma og skipi sjer undir merki jieirra manna, sem á síðustu árum hafa sókt fram til fjölbreytt- ari og öruggari þróunar með þjóð vorri í efnislegri og andlegri menningu, en gjört hefir verið nokkurntíma áður. skyldleika hans við Kommúnista, serri hann læzt þó afneita, og hinsvegar hvert stefnir um „réttarbætui“, ef ógæfa íslands skyldi einhverntíma fleyta manni þessum inn á þing. Ég ætla ekki að deila við J. Q. um það, sem hann kallar réttláta kjördæmaskipun. Það mál er vandasamara en svo, að það megi í æsingu afgreiða. Til þess þatf vits- muni, þjóðrækni og góðgirni meiri en fram hefir komið, að þessu, í tillögum „f atsæng- urfélagsins". Fáryröi „Jafnaöarmannsins" og annara samsærisblaða um stjórnarskrárbrot og þingræðisbrot í sambandi við þingro ið 14. apríl n. I. ætla ég alveg að leiða hjá mér í þetta sinn. Bæði þau hugtök skýrast við kosningarnar og missa þá með öilu sekt- armerkinguna. íslenzk alþýða — að minnsta kosti í sveitum landsins — er svo þroskuð og dómbær, að hún skilur og metur atvik- in réttilega. Hún mun eigi aðeins finna og sjá, að þingrofið var í fullu samræmi við gildandi lög í landi hér og þingræðisvenjur hvarvetna í þingfrjálsum löndum, heldur einnig nauðvarnarráðstöfun til að verja þjóðurheildina fyrir óvæntri stjórnmálabylt- ingu og gefa kjósendum landsins færi á að ákvarða sig gagnvart henni í tæka tíð. ' Síðar miklu kemur dómur sögunnar, og fyrir mér er enginn vafi á því, að hann að öllu verður þéim ráðherra í vil, sem djörf- ung og manndóm hafði til að afsíýra hætt- unni og rjúfa þingið. Firði, 20. maí 1931. Sv. Ólafsson. Línurnar eiga að vera skýrar og liggja hverjum kjósenda Ijóst fyrir, en viðburðir síðustu vikua hafa þó orðið þannigaðekki er undarlegt þó hugir manna hafi dreifst í því mikla moldviðri, sem þyrlað hefir verið upp. Margur kjósandi mun því spyrja, um hvað verði kosið. Út úr þessu moldviðri rofar þó í eitt stórmál, sem annats myndi hafa farið fram hjá þjóðinni þegjandi og hljóðalaust uns það var orðið um seinan. Mál þetta er kjördæmaskipunin. Atvikin hafa hagað því þannig að þetta verðar aðalmálið, sem um verður kosið, að minnsta kosti í sveiturn landsins, við þessar kosningar. Mál þetta er eitthvað það örlagaríhasta mál, sem lagt hefir verið unáir úrskurð þjóðarinnar, um margar aldir. í kjördæmamálinu verður kosið um það, hvort sýslu- og bæjarfélög, önnur en Reykja- vík eigi að halda þeim sjálfsagða og æfa- gamla rétti, að senda sína eigin fulltrúa á þing þjóðarinnar, eins og hver hreppur sendir fulltrúa á sýslufund, eða hvort þau eiga að missa“þenna rétt. í þessu máli verðurj ennfremur um það kosið, hvort þungarniðja og yfirráðaréttur- inn á Alþingi eigi framvegis að vera hjá Reykjavík og sjávarþorpunum, en sveitir landsins eigi, héðan í frá, að vera hinn á- hriíalausi minnihluti á þingi þjóðarinnar. í þriðja lagi verður, í þessu máli, um það kosið, hvort sá flokkur, sem vanmetur mátt moldarinnar — ræktunar- og þróunar- skilyrði sveitannna — en einhliða vill veita allri orku út að ströndum landsins og út á hafið, eigi að stjórna hagsmunamálum bænda í framtíð eða hvort bændur eigi að gjöra það sjálfir. Framsóknarflokkurinn lítur svo á, að jafnvægi og friður milli byggða og stétta á íslandi verði bezt varðveittur með því, að hver félagsheild, sýslur og bæir, fái að hafa sína fulltrúa út af iyrir sig og f réttu hlutfalli við hagsmuni hverrar félagsheildar. Framsóknarflokkurinn lítur ennfremur svo á, að jafnvægi það, sem núverandi kjör- dæmaskipun er að skapa á Alþingi fslend- inga, verði landinu happadrýgst í framtíð- inni. í þriðja lagi lítur Framsóknarflokkurinn svo á, að öryggi og afkoma landsmanna verði best bOTgið rreð því, að þjóðin fái skilyrði til og læri að notfæra sér auðæfi þau, sem hvíla í hinni gróðursælu íslenzku mold, og með tilliti til þessa, þá sé hags- munum bænda beturborgið í höndum þeirra eigin fulltrúa en í höndum þeirra fulltrúa, sem höfðatala kaupstaðanna sendir á þing. Þó að kjördæmaskipunin verði-aðalmál- ið, þá liggja þó öll hin stefnumálin ennþá fyrir og skifta flokkum eins og þau hafa hafa gjört. Um stefnu Frsmsóknar er getið ítarlegar áður hér í blaðinu.. En umfram allt þurfa nú kjósendur út um byggðir lands vors, að ganga að kjör- borðinu méð ráðnum huga, eftir nákvœmari íhugun, en nokkru sirini áður. Ef örugg sannfæringarvissa liggur bak við kosningarathöfnina, þá er rétt kosið. Fundirnir í Múlasýslum hafa farið vel fram, til þessa. Flokkaskipunin meðal eldri kjósenda virðist vera svipuð og áður, en flestir yngri kjósendur hafa hafa fylkt sér undir merki Framsóknar. Ef að Framsóknarmenn í Múhsýslum sækja vel kosninguna 12. júní, ætti þeim að vera leikur að koma að sín- um þingmannsefnum, þá sérstaklega þegar fjölda margir bændur, sem annars fylgja íhaldsflokknum, hafa látið svo um mælt, að í kjördæmaskipunarmálinu, myndu þeir ganga til kosninga með Framsókn. Hús Vilhjálms Jónssonar, íshúsvarðar, hér í bænum heitir framvegis Byggðarholt. Um hvað verður kosið?

x

Austri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Austri
https://timarit.is/publication/593

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.