Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 12.01.1927, Qupperneq 3

VIKUÚTGÁFA ALÞÝÐUBLAÐSINS
3
Efnileg hreppsnefnd!
Hún vlll ekki láta lengja
láf puríamanna.
Héraðslæknii* fremur yng-
ingaraðgerðir með
Steinachs-aðferð.
Góður árangnr.
Einn ■ af efnilegustu ungum
læknum vorum, Jónas Sveinsson,
héraðslæknir í Miðfjarðarhéraði,
búsettur á Hvammstanga, hefir að
undanförnu gert yngingaraðgerðir
á gamalmennum, pó einvörðungu
á karlmönnum. T. d. gerði hann
fyrir nokkru slikar aðgerðir á
tveim mönnum í læknishéraði
sínu, og varð árangurinn af ann-
ari enginn, en af hinni varð hann
þó nokkur; að minsta kosti fór
sá rnaður, 63 ára, fyrir skemstu áð
staðfesta ráð sitt af nýju.
Þurfamaður kastar elli-
belgnuin.
Fyrir skömmu þurfti að gera
við kviðslit á þurfamanni, sem
kominn var hátt á áttræðisaldur,
og þjáðst hafði langa æfi af
berklaveiki, svo að fótur hafði
verið af honum tekinn af þeim
orsökum. Var hann gamalmenni,
komið að fótum fram. Áður en
Jónas læknir framdi kviðslits-
skurðinn, sagði hann sjúklingnum
af Steinachsaðgerðunum, lýsti fyr-
ir honum eðli þeirra og spurði
hann, hvort hann vildi ekki láta
gera á sér þennan skurð, því að
hann gæti, ef vel færi, lengt líf
hans að mun, jafnvel um 10 ár
eða svo. Þurfamanninn lang-
aði til að lifa eins og aðra menn,
og bað Jónás að fremja á sér að-
gerð þessa, og það gerði læknir-
inn.
Þurfamaðurinn færist í aukana.
Ef:ir að sjúklingiirinn var orð-
inn heill heilsu, varð þess skjót-
lega vart, að aðgerðin hefði hrif-
ið, því að karlinn, sem hafði ver-
ið dauður úr öllum æðum, fór
nú að gerast umsvifamikill og há-
vaðamaður, og fylgdu þau ósköp
með, að hann fór að gerast vífn-
ari en þægilegt var fyrir þá, sem
voru með honum á heimilinu.
Urðu svo mikil brögð að þessu,
að hreppstjóri sá, er þurfamann-
inum var komið fyrir hjá, þóttist
verða að heimta meðgjöíina með
honum hækkaða um 400 kr. á
ári.
Hreppsnefndin færist i aukana.
Það virðist, sem Steinachsað-
geröin hafi haft all-lífgandi áhrif
á hreppsnefnd þá, sem átti að
sjá þurfamanninum fyrir fram-
færi, þó ekki væri hún beinlínis
|gerð á henni, og tók hana að log-
svíða í pyngjuna við tilhugsun-
ina um þau útgjöld, sem hrepp-
urinn yrði fyrir, ef svo herfilega
;tækist til, að æfi þurfamanns
lengdist að mun eða jafnvel um
þann óratíma, sem 10 ár eru. Hún
komst að þeirri djúphyggnu nið-
urstöðu, að þar sem hún hefði
ekki beðið lækninn að lengja líf
þurfamannsins, og henni væri
ekkert nema fjárhagslegt tjón að
slíku athæfi, þá hlyti læknirinn að
bera það „fjárhagstjón“, sem
leiddi af því, að þurfamaðurinn
lifði lengur en sjúkdómar og
sparnaðargefin örlög leyfðu.
Hreppsnefndin krefst nú þess,
að læknirinn greiði 300 kr. með
þurfamanninum á ári, þar til hann
andast.
Eru engin takmörk naglaskap-
og sviðingsháttar?
Það er alkunna, að það er til-
gangurinn með starfi lækna, að
halda mönnum sem lengst á lífi
og við heihu. Það er og tilgang-
urinn með fáíækrastyrk að forða
öreigum frá því að deyja fyrir
bjargarskort. Hreppsnefndin þessi
lítur ber.'ýnilega svo á, að henni
beri ekki skylda til annars en að
bjarga þurfalingum frá hungur-
morði, en að öðru leyti sé það
réítur hennar, að þurfalingar deyi
svo fljótt, sem unt er, af öðrum
orsökum, og megi enginn grípa
þar inn í rás viðburðaonna. Sting-
jir þetta í stúf við aðra framkomu
nefndarinnar, því að hún hefir áð-
ur greitt meðul og sjúkrakostnað
þessa manns. En eftir þessum
hugsunarhæíii sýnist það ekki ó-
mögulegt, að einhver gáfuð
hreppsnefnd fari þess á flot við
stjórnarráðið, að mega lóga þurfa-
'mönnum sínum. En hvar er mann-
úðin ? Skyldu ekki jafnvel hrepps-
nefndir hjá hottentottum og hala-
blámönnum vera skárri en þetta?
Þess skal getið, að í hreppsnefnd
þessari situr einn fyrr verandi al-
þingismaður. Hvernig skyldi hon-
um Lða þar? Eða er hann einn af
átján? Sé svo, þá fer að verða
bezt að athuga þingmannsefni vel
áður en kosið er. Annars má við
ýmsu búast af þinginu.
Krafan er komin til sýslumanns,
og sýnist hreppsnefndin ætla að
fylgja henni efíir. Læknum fer að
verða vandlifað hér, ef þessi vit-
leysa hefst fram.
Svívirðingarorðbragð
„Morgunblaðsins“
um verkamenn.
Það var svo sem ekki í fyrsta
skiftið núna á þrettándanum, sem
„Mgbl.“ hefir gert sitt til að reyna
að svívirða verkamenn, af því að
margir þeirra hafa haft mannrænu
í sér til að bindast samtökum,
svo að ekki yrði hægt að leika
þá líkt og Martein, sem danska
skáldið Johannes V. Jensen segir
frá í jólasögunni, sem Alþýðu-
blaðið flutti á þrettándanum, dag-
inn, sem „Mgbl.“ kallr.ði þá „vilja-
lausa ríkisómaga“. Marteinn þessi
var danskur húsmaður, sem var
látir.n bera drápí k yf jar fyrir mis-
grip alt jólakvöldið án svo mik-
ils sem þakka og lá síðan rúm-
fastur allan jóladaginn vegna of-
þreytu.
Verkamaður, sem vinnur hjá
einstaklingi eða félagi, fær eða
á a. m. k. að fá greiðslu vinnu
sinnar. Það er kaup hans, en
hvorki styrkur né gjöf. Auðvitað
er alveg sama nráli að gegna um
þá, sem starfa hjá ríkinu eða
vinna fyrir þjóðfélagið. Eða vill
„Mgbl.“ halda því fram, að emb-
ættismenn ríkisins séu yfirleitt ó-
magar þess? Var t. d. Jón Kjart-
ansson ómagi ríkisms, á meðan
hann var fulltrúi lögreglustjóra?
Og er hann nú ómagi hjá stór-
kaupmönnum, dönskum og ís-
lenzkum, og stórútgerðarmönnum,
sem leggja fé í „Mgbl.“, siðan
hann varð „ritstjóri-1 þess? Var
Valtýr Stefánsson ómagi hjá Bún-
aðarfélaginu, á meðan hann var
ráðunautur þess? Ef þeir álíta, að
svo sé, þá er við því að búast,
að þeir haldi aðra menn af sér.
En jafnvel þótt svo væri, er ó-
svifnin harla mikil að dæma heið-
arlega verkamenn eftir slíkum
fyrirmyndum. —
Fjöldi verkamanna hefir tekið
eftir sleifarlaginu á stóratvinnu-
rekstrinum, þar sem t. d. margir
framkvæmdastjórar eru settir til
að stjórna útgerð, sem einn hæfur
maður — og sennilega einhver úr
hópi þeirra sömu manna — myndi
gera jafn-vel. Hugsandi verkaflienn
hafa séð hina hamslausu og
heimskulegu samkeppni, þar sem
hver otar fram sínum tota, og
feiknastarf fer í að troða vörum
eins félagsins fram á kostnað ann-
ars, og svo koll af kolli. Þeir
sjá einnig, af hverra bökum risfar
eru lengstu lengjurnar, — að það
eru þeir sjálfir, verkamennirnir,
þeir, sem bera hita og þunga
dagsins, sem að lokum eru látnir
borga hallann með því að spara
við þá kaup og auka þrælkun
þeirra. Þeir eru líka alt af fleiri
og fleiri, sem sjá, að þetta þarf
ekki svona að vera. Blessun vís-
indanna er snúið í bölvun fyrir
þá. I stað þess að létta þeim vinn-
una eru þeir eða félagar þeirra
sviftir henni. Slík er aðferð auð-
valdsins.
Af þessum rökum verða allir
beztu og skynsömustu verkamenn-
irnir jafnaðarmenn. Þeir vilja láty>
ríkið eiga stóru framleiðslutæk-
in, sem flestum einstaklingum er
um megn að eignast. Einnig vilja
þeir láta verkamennina sjálfa hafa
umráðarétt á stjórn þeirra, —
velja stjórnendurna eða a. m. k.
hafa fulltrúa sína í ráðum um
starfsræksluna. Þeir munu að því
fengnu vinna engu síður trúlega
en áður. Gleðin yfir sameiginlegu
gagni mun einmitt auka hvöt
margra til að vinna vel.
Það getur verið, að „Mgbl.“-rit-
ararnir geti ekki skilið annað, en
að verkamenn og aðrir starfsmenn
hafi það fyrir mark og mið að
svíkjast um störf sín, þegar þeim
er unt. Þrátt fyrir það áttu þeir
„Mgbl.“-menn að kunna að þegja
um þá firru sína. Jón Kjartans-
son ætti að minnast heilræðis
þess, sem Björn Líndal gaf hon-
um á alþingi í fyrra, — og ekkl
skaðaði, þó að hann segði blað-
félögum sínum frá því ráði, —
að honum væri bezt að þegja um
það á alþingi, sem hann hefði
ekkert vit á. Sama regla gildir,
þegar skrifað er í blöð, jafnvel
þótt það sé í „Mgbl.“
Hins vegar sjá verkamenn hug
íhaldsblaðsritaranna til sín, og
þeir munu sjálfsagt minnast þesa
við næstu kosningar, að stærsta
blað íhaldsflokksins, „Morgun-
blaðið", hefir slett á þá þeim
„fálkakrossi“, að kalla þá „vilja-
lausa ríkisómaga“, án þess, að for-
ingjar þess flokks hafi andmælt
slíkum ummælum blaðs síns.
Frá Þmgeyrl.
Viðtal við formann verklýðs-
félags Þingeyrar.
í haust var stofnað verka-
mannafélag á Þingeyri, er þá þeg-
ar gekk í Alþýðusamband íslands.
Formaður félagsins, Sigurður
Fr. Einarsson, er nú á ferð hér í
bænum, og hefir Alþýðublaðið átt
viðtal við hann.
— Hvernig eru atvinnuhorfur
vestur þar? spyrjuip vér.
— Atvinnuhorfur eru mjög
slæmar á Þingeyri, segir Sigurður,
miklu erfiðara ástand og verra
útlit en áður hefir verið, vegna
stöðvunar á verzlunar- og at-
vinnu-rekstri Proppé-bræðra, en
þeir hafa verið aðalatvinnurekend-
ur þar undanfarið.
— Alþýðublaðið hefir fengið
fregnir að vestan um það, að tals-
vert kveði að verklýðsfélaginu.
— Já, segir Sigurður. Það er
talsvert fjör í félagsskapnum, og
menn eru vel samtaka um það að
koma öllum vinnandi mönnum í
félagið, og sú samþykt hefir verið
gerð að vinna eigi með utanfé-
lagsmönnum.
— Eru þá margir verkamenn
utan félagsins? spyrjum vér.
— Ekki nú orðið. Þeir eru ekki,.
það ég veit, nema þrír, verka-
imenn á Þingeyri, sem eru utan fé-
lagsins, en félagsmannatalan í
verkamannafélaginu er nú kom-
in á annað hundrað.
Annars langar mig til þess að
segja yður frá því, að verka-
mannafélagið hefir orðið fyrir
höppum. Hafa því hlotnast óvænt
tvær peningagjafir. Önnur gjöfin
var sjóður gamla verkamannafé-
lagsins, en hin var frá bindindis-
félagi, er starfaði einu sinni á
Þingeyri, en hafði ákveðið, að
sjóður þess skyldi ganga til
verkamannafélags eða bindindis-
félags, hvort sem fyrr yrði stofn-
að.
Vér þökkum Sigurði fyrir frá-
sögnina og óskum Verklýðsfélagi