Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 09.10.1928, Blaðsíða 1

Vikuútgáfa Alhýðublaðsins
II. árgangur.
Geiin út af Alpýðuflokknum.
Reykjavík, 9. október 1928.
41. tölublað.
Hnífsdalsmálið.
Nýjar upplýsingar.
Einn af kjósendum Jóns Auðuns
leysir frá skjóðunni
Vantraust á eiglnmálstað.
íhaldið forðast að tala um
stefnumál flokksins.
Margt gerðist eftirtektarvert á
fundum {>eim, sem íhafdið efndi
tfi í Vestur-Skaftafelissýslu og
Rangárvallasýslu fyrir skemstu.
Verður drepið á ýmislegt af því
síðar.
Hér skal nú að eins drepið á
ditt eftirtektarvert atriði.
Svo sem kunnugt er, voru pað
eigi allfá mál, sem ihaldsstjórnin
har fram eða lét bera fram meðan
hún fór með völd. Flest þeirra
sem nokkur verulegur veigur var
Í. voru annaðhvort drepin eða lát-
ht lognast út af.
Það segir sig sjáJft, að þessi
®ál voru þá, meðan íhaldsstjórn-
in fór með völd, hennar og flokks-
Sns aðal-áhugamál, ella Jrefði ltún
ekki látið þau sitja fyrir öðrum,
«nda voru þau öll í fylsta sam-
íæmi við stefnu flokksins og lífs-
skoðun forvígismanna lians.
Ríkislögreglan, afnáín J>erkla-
vama, spamaður bama- og al-
Þýðufræðslu, nefskattar og lækk-
tekjuskatts gróðafélaga. Þetta
Vpru þau mál, sem íhaldsstjórnin
barðist mest fyrir, meðan hún fór
toeð völd, auk hátollanna og af-
náms einkasalanna.
Nú, þegar ihaldið er farið að
jafna sig eftir ósigurinn í fyrra
og byrjar kos n i ngaba rát t una að
nýju, mætti ætla, að það myndi
berjast fyrir sínum fyrri áhuga-
ínálum, þeim, sem ekki náðu fram
eb ganga, reyna að sýna fram
■á ágæti þeirra og nytsemi.
En hvað skeður?
íhaldsmennirnir Jón Þorláksson,
'Ólafur Thors, Jón Kjartansson og
Magnús Guðmundsson, loafa allir
forðast að nefna þessi mál á fund-
unum. J»fnaðarmenn hafa á hverj-
úm fundi vítt þá að maklegleik-
um fyrir að bera fram slflc ó-
heillafrumvörp, þeir hafa þagað,
steinþagað við þeim ásökunum
ölium og reynt að leiða huga á-
heyrenda frá þessum málum með
Því að fara að tala um eitthvað
■annað.
Hvað veldur ?
Þessir forkólfar ílialdsins hafa
séð og sannfæTst um, að Þjöðin
frjálslyndari og þroskaðri en
Bvo, að hún vilji styrkja þá til
að koma þessum málum fram.
Þess vegna afneita þeir nú með
Þögninni sínum eigm afkvæmum,
Þora ekki að viðurkenna sín eigin
stefnumál.
Tæplega er unt að birta greini-
legrt vantraustsyfirlýsingu á eígm
málstað.
Hver sæmilegur flokkur . J>erst
til valda á grundvelli stefnumála
sinna Að gera það ekki, er að
villa á sér heimUdir.
Rfkislögreglan, afnám berkla-
varna, nefskattar á alþýðu, spam-
aður alþýðu- og barna-fræðslu,
hátollar á þurftarvörur almenn-
ings og lækkun á sköttum gróða-
félaga, alt eru þetta hrein stefnu-
mái íhaidsins, alt miðar þetta að
því að bæta hlut stóratvinnurek-
enda og þeirra manna, sem auðn-
um ráða á kostnað verklýðsins,
alþýðunnar allnar.
Ef sú óJtamingja hendir íslend-
inga, að ihaldið komi aftur til
valda, þá er það víst, að það tek-
ur þessi mál upp aftur og reynir
að korna þeim fram, þó að for-
vigismenn þess nú ekki þori,
vegna kjósenda, að tala um þau.
Formaður Uialdsflokksins, Jón
Þorláksson, hefir margsinnis lýst
þvi yfir, að stefna IJtaldsflokksins
sé að styðja og styrkja atvinnu-
rekendur og að hann telji það
l>eina skyldu flokksins.
Þetta hefir Jón Þorláksson líka
sagt á fundurtum undanfarið, þeg-
ar á hann Jiefir verið skorað,
heldur sýnilega, að menn athugi
orð hans ekki nákvæmlega.
Við nánari athugun vaknar
þessi spurning:
Er nokkuð fremur ástæða til að
styðja og styrkja atvinnurekendur
erí aðrar stéttir landsins, t. d.
verkamenn til sjávar og sveita,
embættismenn, verzlunarmenn o.
fi. o. fl..? Er nokkuð réttlæti í
því að styðja eina stétt en láta
hinar óstuddar ?
Svarið hlýtur að verða: Nei.
Hvaða atvinnurekendur vill í-
haldið styðja og styrkja? verður
næsta spurningin.
Þvi hefir reynslan svarað svo
greinilega, að öll tvímæli eru af
tekin. Það eru stóratvinnurekend-
ur einir. Fyrir þá ætlaði íhalds-
stjórnin að lækka tekjuskatt út-
gerðarfélaganna og stofnsetja rik-
islögregluna. Smábændunum til
sjávar og sveita gleymdi hún al-
veg og mun gleyma.
Hver á að ieggja til féð, sem
þarf til stuðnings og styrktar stór-
atvinnurekendum ? verður þriðja
spurningin.
Því er skiótsvarað. Reynsian
leggur til svarið:
Ríkislögreglunni var ætlað að
halda verkalýðnum i skefjum í
kaupdeilum, þegar hann reynir að
fá hækkað kaup eða verjast
kauplækkun. Verkalýðurinn, al-
þýðan, átti að leggja fram féð til
styrktar og stuðnings atvinnurek-
Blaðið „Skutull“ segir svo frá:
„Eitt vitni, Hjörtur Guðmunds-
son útvegsbóndi í Hnífsdal, hefir
borið það fyrir rétti, að hann Jia'fi
verið viðstaddur kosningu Bær-
isngs Einarssonar fná Dynjanda,
þess, er Steindór taldi, að fund-
íð hefði atkvæði sitt hjá sér, en
síðar sannaðist fyrir Haíldóri
Júlíussynd, að var edgn anmars
kjósanda. Kveður Hjörtur Hálfdan
hafa 'kallað Bæring fram á gang-
inn rneðan Eggert HaUdórsson
bjó um kjörgögnin. Sá hanin Egg-
ert þá vöðlá saman seðli og
ístinga í vasa sinn og kveðsit Jiafa
spurt hann að, hvað hanm væri
nú að gera. en Eggert svarað:
„Svomi fer, maður með pá, pessa
karla.“
Síðar, eftir ranmsókn Staindórs,
áttu Hjörtur og Eggert tal sarnan.
Sagðd Hjörtur- „Mikið gengur nú
endum, hinum stóru. Það átti að
fá með hátollum og lágkaupi.
Þetta er stefna íhaldsflokksins,
þó að hann nú sé að reyna að
leyna henni og skreyta sig láns-
fjöörum.
Verkamenn rikisins.
Vinnutími 12—14 stundir á dag.
Smíði Hvítárbrúarinmar er nú
þvi nær lokið. Stöplar og Jx>gar
fullgerðir og byrjað að steypa
brúna sjálfa. Hafa þar, að því
er Alþýðublaðinu hefir verið sagt,
unmið um 40 manns lengst af í
vor og sumar. Nú mun þeirn liafa
verið fækkað svo, að ekki eru
eftir nema milli 20 og 30.
Kaup verkamanna var i vor 60
aurar um klukkustund, í júlíbyrj-
un var það hækkað upp í 85
aura ,en aftur lækkað 12. sept-
ember niður í 60 aura.
Þetta er smánarkaup.
Vegamáiastjóri virðist jafnvel
hafa haft eitthvað hugboð irm, aÖ
6—8V2 krónur á dag væri alveg
ósæmlega lítið kaup, þvi að sjálf-
sagt hefir það verið með hans
samþykki gert 0g senniiega að
hans tilhlutun, að vinnutfmixm var
lengdur.
á í póljitíkinni.“ „Já,“ ansar Egg-
ert. vEn mjkíö imdskoti voru þeir
glúrnir, áð finna atkvœðin sin í
öllum pe&sum bunká!“ “
(Leturbr. hér.)
Bæring þessi hafði kosið Finin
Jónsso.n,( en við nékvæma rann-
sókn Halidórs Júlíussonar fanst
engnmm seðill með hendi hans i
kjörseðliunum, og heldur *kkí
seðlar með handskriftum ýmsra-
annara, er töldust, við lauslega
rannsókn Steindórs, hafa fundið
seðla sína. ' v
Hjörtur Guðmundsson var kjós-
andi og kunnur, fyigismaður Jóns
Auðims við kasningarnar, og
bendir framburöur hans ótvínætt
í þá átt, hvað gerst hefir þarna í
kosningunum.
Hálfdan hreppstjóri mtui hafa
verið einn af meðmælendum Jóns.
Hingað til hefir sem sé alment
verið unnið 10 stundir á dag í
ríkissjóðsvinnu, og er það áreið-
anlega fullnóg við jafnerfiða
vinnu sem vegagerð eða gröft og
steypu-vinnu. En við Hvítárbrúna
var í sumar alment unnið 12
tima á dag. Einn flokkurinn vaffii
meira að segja að jafnaði 14 tíma
á dag. Kaupið var hið sama fyrir
eftirvinnutímana sem hina, 60 og
85 aurar.
Verkamennirnir sættu sig við
þetta, sumir þeirra urðu jafnvel
fégnir. Lengri vinnutími varð í
þeirra augum eins konar uppbót
á Jága kaupinu.
Allur þorri atvinnurekenda er
kominn á það þroska- og menn,-
ingar-stig, að þeir sjá, að þeim
er ðhagur í )>vi að þrælka verka-
fólk ,sitt með of Jöngum vinnu-
tíma. Óvíða hér á landi mun vera
unnið að jafnaði nema 10 stundir
á dag. Og alls staðar sannar
reynslan, að langi vinnutíminn er
notaður til að Lækka kaupið fyrir
hverja klukkustund.
Er ilt til þess að vita, að ríktð|
sjálft iskuli vera versti atvínnu-
rekandinn hér á landi, greiða
Jægst kaup og hafa lengstatn
vinnudag.
tí*. .rJ