Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 09.10.1928, Blaðsíða 2

t
VIKUOTGÁFA ALPVÐUBLAÐSINS
Þeir, sem ísinn brjóta.
Bólu-HjáJmar hefir orkt kvæði,
þar sem hann syngur þeim lof, er
Ssinn brjóta. — Hjálmar gat orkt
um hlutskifti þeirra af skilningi,
vegna þess a'ó hann sjálfur var
einn þeirra, er berjast við ísinn,
hinn andlega ísinn samti&ar sinn-
ar, og hinn raunverulega ís einnig.
Samtíðin skilur aldrei verk
þeirra manna, sem brjóta isinn
á leiðum hennar. Hún vinnur
jafnvel þau óheillaverk að rnagna'
hatursstorma og reka ísborgir að
þeim, er berjast gegn öliumísum.
Hún skilur ekki, að þeir eru að
brjóta ísinn til þess að greiða
henni ieið til andlegra og likam-
legra heilla. Það er jafnan erfitt
hlutskifti að brjóta ísinn. En þrátt
fyrir það hafa margir valið sér
það hlutskifti. Sumir þeirra —
flestir, hafa orðið úti á ísauðnun-
um. Aðrir hafa unnið sigur, en.
þeir hafa verið sárfáir. — En eftir
fall isbrjótanria hafa þjóðirnar
flykkst í silóðir þeirra. Pá hafa
mennirnir skilið, að verk þeirra
voru gerð í þágu mannkynsins, þá
hafa mennirnir jafnvel beygt sig
niður og kyst fótsporin, sem þeir,
er ísinn brjóta, hafa markað. Þá
hefir blóðið verið skoiað af
klöppinni —. með tárum arfa
þeirra, er úthýstu brautryðjendun-
um. — Það er eins og mannkyn-
inu séu þau örlög sköpuð að
fara ilia með sína beztu menn.
ísienzka þjóðin hefir ekki verið
þar eftirbátur annara. Hún hefir
einnig grýtt sína beztu syni —
grýtt þá og ofsótt — en er þeir
voru faljnir, grét hún þá og til-
bað. — Fyrst að myrða — og
svo að syrgja. Það eru ill örlög.
Menn eru til með þjóð vorri
nú, er berjast við að brjóta ís-
inn, en „máttarstólparnir" ofsækja
För til Vestfjarða.
Eftir
Guðmund Gíslctson Hagalin.
(Frh.)
Á Hrafnseyri í Arnarfirði er
BöðvaT Bjarnason frá Reykhólum
prestur, en synir hans, Bjarni og
Ágúst, búa á jörðinni. Reiddi
Bjarni mig inn að Rauðsstöðum í
Arnarfjarðarbotni, en þar beið Vil-
mundur mín. Hafði hann tjaldað
tfram í dalbotni, rétt við ána. Kom
ég þangað til hans kl. 1 að nóttu,
og sagði hann mér þá ferðasögu
sína. Hafði honum gengið vel upp
úr Geirþjófsfirði, en niður að
Dynjandi er svo bratt, að Vil-
mundur varð að bera klyfjarnar
af hryssunni ofan alt fjallið. í
ánni Dynjandi hafði hann veitt
silung, og á bænum hafði honum
vérið vel tekið.
Kl. 9 um morguninn lögðuim
við af stað upp úr Arnarfirði.
Gekk föTin seint upp brekkurnar,
því að jarðvegur er þar fúinn,
svo að öðru hvoru var að hrapa |
þá og fyrirlíta. — Það er hlut-
verk hinnar vinnandi alþýðu,
fólksins, er ekkert á, sem engu
hefir að tapa, að hylla þá þegar
í lifanda lífi, er brjóta ísinn. —
Vel er, ef íslenzk alþýða öðlast
svo mikinn skilning og svo mik—
ið víðsýni, að húfi geri það. Þá
mun margri veiðivök haldið op-
inhi á hennar vonarísum og mörg
sund opnast, sem áður sýndust
með öllu lokuð.
Óleyfllegar
ske y tasendiagar •
Togari sviftur loftskeyta-
leyfi.
Fyrir skömmu skýrði blaðið
Skutull á Isafirði frá því, að loft-
skeytaleyfi heíði verið tekið • af
togaranum Hafstein, sem gerður
er út af Isfirðingum, en skrásett-
ur á Flateyri. Getur blaðið þess,
að þetta muni vera í fyrsta skifti
sem slíkt er gert hér á landi og
hljóti einhverjar alvarlegar ástæð-
ur að vera fyrir hendi, úr því að
landssímastjóri grípur til slíkra
úrræða, sem auðvitað geta bakað
útgerðarfélaginu mjög verulegt
tjón og auk þess dregið úr ör-
yggi skipshafnarinnar. Ástæðurnar
tif þessa telur blaðið þær, að
skeyti hafi verið send frá togar-
anum beint til ákveðinna manna
í landi, án þess að láta þau fara
um loftskeytastöðina og greiða
gjald af þeim. Blaðið segir, að
þeim Sigurgeir Sigurðssyni, pró-
fasti á ísafirði, og Magnúsi Thor-
berg fyrv. símastjóra hafi verið
ætluð skeytin og skýrir enn-
fremur frá því, að stjórnarfor-
maður togarafélagsins sé „æðsti
trúnaðarmaður landsímans á ísa-
firði“, Björn Magnússon, og fram-
undan hryssunni. Þá er upp kom,
var grýtt og ilt yfirferðar, en
slysalaust komumst við þó upp
í skarðið milli hæstu hnjúkanna á
Glámu. En nú var útsýnið ekki
eins fagurt og á suðurleiðinni
Nú byrgði kuldaleg þoka sýn —
og sáum við, að nú mundum við
verða að treysta korti og áttavita.
Afréðum við að halda alla leið út
í Laugardal, sem er milli Skötu-
fjarðar og Mjóafjarðar. Tókum
við stefnuna þannig, að við næð-
um Skötufjarðardrögunum og
gætum þar betur áttað okkur á
stefnunni í Laugardal.
Þegar við vorum komnir nokk-
uð ofan úr skarðinu, dimdi mjög
yfir. Allhvass vindur blés af
norðri, og brátt skall á kolmyrkt
bleytuél. Varð nú allerfitt að
stríða gegn stormi og byl, og fór
svo, að ég, sem var berhöfðaður,
þóttist illa haldinn. Ég hafði
hvorki með mér hatt né húfu, en
tók milliskyrtu upp úr ferðatösku
minni og batt á mig skuplu. Eftir
það sótti ég ótrauður gegn stoimi
kvæmdastjórinn, Jón A. Jónsson,
þingmaður Norður-Isfirðinga.
Báðir þessir menn hafa nú höíð-
að meiðyrðamál gegn Skutli, sem
ekki hefir meiðyrt þá frekar en að
skýra frá embættum þeirra hjá
félaginu. Þá hafa þeir og látið
félagið höfða skaðabóta- og meið-
yrða-mál gegn Skutli; meðal
hinna meiðandi ummæla telja þeir
þau, að Björn Magnússon, æðsti
trúnaðarmaður landsímans á Isa-
firði, sé formaður félagsins.
Ritstjóri Alþýðublaðsins snéri
sér til Guðm. Hlíðdals, sem nú
gegnir störfum landsímastjóra í
veikindum hans, og bað hann um
upplýsingar í þessu máli.
Svar Hlíðdals var svo hljóð-
andi:
Loftskeytastöðin í Reykjavík
hafði orðið þess( vör og gert
landssímastjóra aðvart um, að
loftskeytamaðurinn á togaranum
„Hafstein“ sendi ýms skeyti til
ákveðinna kallmerkja, sem ekki
voru skráð eða leyfðar stöðvar.
Þegar hann var spurður um skeyti
þessi, játaði hann, að þau hefðu
verið ætluð ákveðnitm mönnum*)
í landi, sem hann hefði stundum
haft skeytasamband við.
Ot af þessu broti svifti lands-
símastjóri loftskeytamanninn rétt-
indum sem loftskeytamann.
Getið þér sagt mér, hvers konar
skeyti þetta voru og hvort ástæða
er til að halda, að þau hafi verið
ætluð öðrum en móttakendunum
einum? spyr ritstjórinn enn frem-
ur.
Nei, það get ég ekki sagt yður,
því að mér er ókunnugt uim efni
skeytanna, var svarið.
Er það ekki rétt, sem Skutull
segir, að þessir ákveðnu menn í
*) Leturbr. Alþbl.
og byl. Seint en sæmilega gekk
okkur förin, og þá er við komíum
að Skötufjarðardrögum, birti upp.
Þótt við værum nú nokkuð blaut-
ir, undum við dável hag okkar.
Við vorum þó á réttri leið. Tók-
um við nú stefnu- í Laugardals-
drög og héldum ótrauðir áfram.
Komum við niður í Laugardal
eftir 13 tíma ferð — eða kl. 10
að kvöldi.
Laugardalur er grösugur og
hlíðarnar vinalegar og klettalaus-
ar. En mýrlendur er dalurinn
fremst og heldur illur yfirferðar.
Sóttist okkur förin seint heim
eftir, og komum eigi fyr en kl. 1
að nóttu í sumarbústað Vilmund-
ar. Þar var okkur vel fagnað,
og þótti ég með skupluna skemti-
leg útgáfa af manni, Dvöldum við
þrifamiklir menn í andlegum og
veraldlegum efnurn. Nú er þar
þarna í sumarbústaðnum í tvo
daga og fórum síðan á vélarbát
út á ísafjörð frá Strandseljum. Á
þeim bæ er Jón Baldvinsson
I
landi, sem skeytin voru ætluðí,
séu þeir Sigurgeir pröfastiur og
Magnús. Thorberg ?
Jú, það er rétt hermt.
Kemur það, að taka þannig við
skeytum, ekki í bága við reglur
um notkun móttökutækja ? spyr
ritstjórinn.
Eigendur víðboðstækja eiga að
skrifa undir skuldbindingu um a&
misnota þau ekki.
Var greitt gjald til iandssímans
fyrir þessi skeyti? spyr ritstjór-
inn.
Nei svarar Hlíðdal.
Hefir togarinn nú leyfi til að
senda loftskeyti?
Nei, ekki nema hann fái annart
loftskeytamann, sem vinnur emb-
ættisheit og hefir kunnáttuskír-
teini.
Hefir loftskeytamaðurinn gefið
nokkra skýringu á því, hvers
vegna hann hafi sent þessi skeyti?
Hann hefir sagt um skeytasend-
ingarnar til prófastsins, að þau
hafi verið send til að æfa hann,-
en eins og ég hefi sagt yður áður,
er mér ekki kunnugt um efní
skeytanna, hvorki þeirra, sem pró-
fastur fékk né hinna, sem send
voru Magnúsi Thorberg, svarar
Hlíðdal.
FráNðn.
Christopher R. Shimmin er'
maður nefndur, hann á heima á
eyjunpi Mön vestan við England,
og kom hingað með Goðafossi á
mánudaginn var. Mr. Shimmin er
jafnaðarmaður og einn af fulltrú-
um verkamanna á þingi ættlands
síns.
Mr. Shimmin kom að máli viö
ritstjóra Alþýðublaðsins og sagðí
honum margt fróðlegt um líf og
háttu eyjarskeggja. Verður hér að
sinni drepði á að eins fátt eitt,
fæddur, en upp alinn á Lauga-
bóli í Laugardal.
Önundarfjörður og Dýraf jörður;
Á ísafirði hélt ég fyiiflestur og
fór síðan vestur í önundarfjörð
og Dýrafjörð. Flutti ég fyrirlestra
á Núpi og Þingeyri í Dýrafirði og
Flateyri í Önundarfirði. Lýsi ég
ekki för minni um firði þessa,
en læt mér nægja að drepa nokk-
uð á atvinnuháttu og mennnigu.
Dýrafjörður er fögur sveit og
all þéttbýl. Þar hafa búið til-
heldur dauft yfir atvinnulífinu, og
er það ekki vegna þess, að ekki
séu í Dýrafirði all áhugasamir
menn. En á Þingeyri sat að völd-
um stórverzlun ein og hafði
útgerð mikla og all margvíslega.
Hún hafði mikinn hluta verzlun-
arinnar við f jarðarbúa, og var. um
leið banki þeirra. Smátt og smátt
komst verzlunin í það horf, að.
peningaútborganir til bænda og
verkamanna urðu sama og engar.
Vbt mér sagt vestra, að tvö síð-
ustu árin, sem verzlunin starfaði,