Alþýðumaðurinn - 15.12.1931, Side 1

I. árg.
77.T tbí.
I

|
Síldareinkasalan
afnumin.
I.
Hvers vegna var hún
lögð niður?
í síðasta blaði var skyrt frá því
fljótfærnisgerræði ríkisstjórnarinnar,
að leggja niður síldareinkasöluna
og gera hana gjaldþrota. Þá var
og líka sýnt fram á, hve mikið
gagn einkasalan hefir unnið þau
fjögur ár, sem hún hefir staðið
sem þó verður að telja tilrauna ár,
þar sem verið var*að mynda grund-
völl, sem byggja mætti ofan á í
framtíðinni. Og í þriðja lagi var á
bent, að sinnaskifti ríkisstjórnarinn-
ar í einkasölumáiinu hefðu orðið
éinkennilega skjót og torskilin, þar
sem hún heimtaði kosna útflutn-
ingsnefnd, sem hún fjórum dögum
síðar réði af dögum, ásámt öllu
því, sem til gagns mátti verða þessu
fyrirtæki. Það má því heita ein-
róma spurning allra, sem eitthvað
hugsa af viti um veg og framtíð
einkasölunnar. Hvers vegna var
Síldareinkasalan lögð niður? Hverj-
ir kröfðust þess? Hvers vegna var
hún gerð gjaldþrota án minstu til-
raunar til að rétta hag hennar við?
Hverjir græða á þessari ráðstöfun?
Það er engin furða þó menn
spyrji svona. Hvernig sem mál
þetta er krafið til mergjar, er ó-
mögulegt að finna að þetta fyrir-
tæki hafi unnið til svo hraklegrar
meðferðar, eða að nokkur hafi ann-
að en skaða og skömm af niðurlagn-
ingu einkasölunnar eins og hún er
framkvæmd-
Það mætti ætla að í forsendum
fyrir bráðabyrgðarlögunum um nið-
urlagning einkasölunnar, hefði ríkis-
stjórnin borið fram gildar ástæður
fyrir þessu tilíæki, en það er síður
en svo sé. Rikissjórnin segir að
eins, að af því að einkasalan hafi
orðið fyrir svo miklum óhöppum
á þessu ári, að hún geti ekki greitt
skuldir sínar, sé hún lögð niður
og bú hennar gert upp, Hvaða
atvinnuvegur hefir ekki orðið fyrir
því óhappi á fiessu ári, að afurðir
hans hafi selst seint og illa? Hverj-
ir borga skuldir sínar upp í ár?
Þessum ástæðum er slegið fram út
í hött; í vanhyggju og ráðaleysi.
Þegar iitið er á afkomu annara
atvinnugreina landsmanna, verða
þessar ástæður að engu. Þær eru
allar í kalda koli. Fiskiútvegurinn
er að ríða bönkunum að fullu.
Miljónatap og gjaldþrot í tuga og
jafnvel hundraða tali á næstu nesj-
um. Fólkið, sem við hann vann
sl- sumar, á eftir að fá vinnulaun
sín að meira eða minna leyti. Land-
búnaðurinn, með 1200,000 króna
styrk frá ríkissóði þ. á., er á heljar
þröminni. Borga kaupfélög bænda
upp alíar skuldir sínar nú við ára-
mótin? Skyldu sumir kaupmennirn-
ir ekki skulda bðnkunum all álit-
legar upphæðir, þegar gert verður
upp við þá fyrir þetta ár? — Er þá
nokkur sanngirni að heimta hreint
og skuldlaust borð hjá Síldareinka-
sölunni einni?
Síldareinkasalan á eftir að borga
ríkissjóði útflutningstoll af síldinni,
tilkynnir ríkisstjórnin, og skuldar
ríkiskassanum þar hátt á þriðja
hundrað þúsund krónur. Þetta er
hvergi nærri gott, en síldarútvegur-
inn á þetta inni hjá ríkissjóðnum,
og vel það, þó að eins sé miðað
við þau ár, sem einkasalan hefir
starfað.
Frá öndverðu hefir síldarútvegur-
inn verið hundeltur af Alþingi og
Miðvikudagskv. kl. 9-.
Ný mynd.
Fær í flest-
an sjú.
Afar skemtileg gamanmynd.
ríkisstjórn, með ranglátlega háum
tollum og öðrum álögum. Síldar-
útgerðarmenn, sjómenn og verka-
lýður, hafa án afláts krafist þess,
ár eftir ár, að útflutningstollur af
síld væri samræmdur öðrum tollum
en Alþingi skelt skolleyrunum við
öllu þessu. Og samtímis og síldar-
útvegurinn íslenski hefir háð harða
baráttu á síldarmarkaðinum erlendis,
og keppinauíar hans hafa verið
síyrktir með stórum fjárupphæðum
frá ríkisstjórnum þeirra, hefir Alþing,
og ríkisstjórn sogið hann á órétt-
látasta hátt, í stað þess að styrkja
hann til sigurvænlegrar baráttu við
keppinautana erlendu. Þau þrjú ár,
sem Stldareinkasalan starfaði og
greiddi toll — vel og skilvíslega —
í ríkissjóðinn, greiddi hún um
550 þásund krónur framm yfir það
sem síldarútvegurinn átti að greiða,
hefði hann notið sömu kjara með
tollgreiðslu og aðrar afurðir lands-
manna,
Meðal annars var á þessari á-
stæðu bygð sú einróma krafa út-
gerðarmanna, sjómanna og verka-
lýðs í landi, nú í haust, að ríkis-
stjórnin gæfi eftir síldartollinn í ár.
þar sem hagur síldarútvegsins
stæði illa.
i