Dýraverndarinn - 01.12.1934, Side 6

SS
DÝRAVERNDARINN
Gamlir kunningjar.
Eftir Árna bónda Einarsson, Múlakoti.
3. Haukur.
Sumariö 1919 var hér á heimilinu rakki, er tók
upp á þeim ósið aö gera sig líklegan til þess að
glefsa í fœtur þeirra manna, sem a’Ö garði bar.
Kunnu gestir þessu illa sem von var, og höfðu
ýmsir orð á því, að sjálfsagt væri að lóga hund-
inum. I hópi þeirra manna var vinur minn, Tómas
bóndi Sigurðsson á Barkarstöðum, lét hann oftar
en einu sinni þau orð falla, að hann gæti ekki
tii þess vitað um mig, að ala slikt ódó á heimilinu.
En það dróst fyrir mér að lóga rakkanum, og var
hann mér þó hvimleiður; en nokkurt gagn vann
hann um vörzlu túns og engja.
Þá var það dag einn í ágústmánuði, að hingað
kom Tómas á Barkarstöðum, og fylgdi honum
stálpaður hvolpur. Kvað Tómas erindið að gefa mér
hvolpinn, ef eg vildi þiggja, en sagðist hins vegar
vænta þess, að hœlbíturinn yrði ekki ofan jarðar,
er hann bæri næst að garði. Var því heitið, og
rakkinn skotinn samdægurs.
Iivolpinum hafði þegar verið nafn gefið, og kall-
aður Haukur. Var hann ljósgulur að lit, þéttvaxinn
og stór eftir aldri, snögghærður og eyrun uppreist.
Kynjaður var hann ágætlega, og móðir hans Kemba
á Barkarstöðum, sem viðbrugðið var sakir vits-
muna og annarra kosta. Eg tók þegar að hæna
að mér hvolpinn, og lét hann jafnan fylgja mér á
engjarnar. Virtist mér hann daufgerður í fyrstu,
og hugði eg heimþrá valda.
Nokkurum dögum eftir að mér var færöur hvolp-
urinn, stóð eg dag einn, ásamt fólki mínu, við
slátt hér uppi í austurfjallinu, sem svo er nefnt, og
lá hvolpurinn hjá mér í teignum. Veður var afar
heitt, svo að eg varpaði af mér ytri klæðum og
lagði þau í teiginn. En er lokið var dagsverkinu,
var komið myrkur, og fann eg þá ekki flíkurnar,
sem eg hafði farið úr um daginn. Leitaði eg um
stund, en gafst svo upp og hélt heimleiðis. Hvolp-
inn sá eg hvergi, og hugði hann hafa labbað heim,
þó að enginn hefði veitt því eftirtekt. En heima
hafði enginn orðið hans var, og þótti þá senni-
legast, að hann mundi hafa leitað til fyrri kynna
sinna á Barkarstöðum. Var ekkert um þetta fengizt
og leið svo nóttin. En næsta morgun, er eg kom
upp í teiginn reis hvolpurinn þar upp, og hristi
sig, en undir honum vóru flíkur þær, sem eg hafði
leita'Ö mest að kveldinu áður. Auðsætt var, að á þeim
hafði hann legið um nóttina, og ekki þaðan hreyft
sig. Þótti mér þetta merkilegt um svo ungan hvolp
og ótvírætt benda til mikilla vitsmuna og trúmensku,
enda kom brátt á daginn, að gáfur þessar átti hann
í ríkum mæli. Það kom og oftar fyrir, að hann lægi
næturlangt í teignum og gætti hluta þeirra, sem
láðst hafði að taka með, eða þá ekki fundizt, þeg-
ar haldið var heimleiðis.
Um haustið notaði eg Hauk við smölun og- sam-
anrekstra, og virtist honum það starf auðlært. Ann-
ars er smalamenskan hér hæg, og reynir því lítið á
dugnað hunda. Aftur á móti var varzla túns og
engja ærið starf og erilsamt á meðan alt var hér
ógirt, en svo var einmitt, er Haukur kom hingað
og lengi síðan. Varð því varzlan aðalstarf hans, og
sýndi hann brátt í því árvekni mikla og þó enn
meiri vitsmuni.
Eins og kunnugt er, þá er tvíbýli hér í Múla-
koti. Liggja túnin saman, og skilja traðirnar á
milli, þannig, að austur frá þeim liggur mitt tún,
og í áframhaldi af því eru svo aðalengjar mínar
austur með fjallinu. Heldur austar en í miðjum
engjum er eyðibýlið Daðastaðir, sem nefnt er i dag-
legu tali „Dúða“, en þar upp frá í brekkunum í
fjallinu er annað eyðibýli, sem Sauðhústún heitir.
Umhverfis eyðibýlin er nokkurt tún og í þeim all-
góð rækt. Fjárhús eru á hvorutveggja túninu: lamb-
hús í Dúðu, en hús fyrir eldri ærnar í Sauðhústúni.
í fjallinu beint upp frá bænum er og ærhús og þar
umhverfis engjar, sem árlega eru slegnar. A hverju
vori hófst varzlan á því, að verja túnin og engjarn-
ar austur með fjallinu, en minna fengizt um brekk-
urnar og Sauðhústún. Þó var það alt varið, er lengra
kom fram á vorið, og öllum fénaði þá haldið ofan
við brúnir uppi á svonefndri heiði.
Strax á fyrsta árinu hafði Haukur skilið svo
vörzlustarfið, að aldrei þurfti að segja honum að
reka úr túni eða engjum hér austur með fjallinu.
Var hann sífelt á verði, og rak á burt allan fénað,