Dýraverndarinn - 01.03.1939, Page 6

10
DÝRAVERNDARINN
hægt til þess aS ætlast, og menn hlífist viS aS beita
hverju því vopni, er þeir ráSa yfir, til þess aS koma
varginum í hel. En vitanlega eru hermdarverk skolla
framin af sjálfsbjargar-hvöt hans og umhyggju fyr-
ir afkvæmi sínu. Því er aS vísu haldið frarn af sum-
um, aS til sé refir, sem drepi fé umfram þörf, en
sennilega eru ).'eir fáir. Margir refir leggjast alls
ekki á saubfé, en láta sér nægja fugla og annaS æti,
er fyrir verSur. Gerist oft þröngt í búi hjá )>eim á
vorin, ef veiSi er langsótt og dræm, sem oft vill
verSa, en margir munnarnir heima fyrir. Megrast
foreldrarnir þá og slæpast, er þeir búa viS sífeldan
eril og hlaup, en konia oft létthlaSnir úr löngum
ferSum. Segja kunnugir menn, aS skollar þessir
gangi heldur alls á mis, en aS vistir skorti heima
fyrir, meSan börnin eru í ,,ómegS“ og ósjálfbjarga.
III
En þrátt fyrir alt hiS mikla tjón, sem menn bíSa
á eignum sínum af völdum dýrbíta og annara skaS-
ræSis-dýra — og þrátt fyrir allar þær þjáningar,
sem saklausar skepnur verSa aS þola vegna baráttu
þessara varga fyrir tilverunni — ætti þó allir aS
geta orSiS á eitt sáttir um þaS, aS reyna aS ná lífi
þeirra meÖ þeim hætti, aÖ dauðastríÖiÖ verbi ekki
langvinnara en nauSsyn krefur. ÞaS er ávinningur,
aS leggja skæSan dýrbít aS velli — um þaú er ekki
aS villast! Hitt er ómenska og illmenska, aS leika
sér aS því aS kvelja „syndarann", slasa hann svo,
aS hann megi ekki undan komast, eiga vald á lífi
hans, en láta hann þó kveljast og deyja úr sárum.
— En svo fór manni einum norSlenskum fyrir tæp-
um 50 árum, er kost átti á lifi dýrbíts. Hann skaut
á dýriS og molaSi báSar framlappir þess. Refurinn
steyptist á hausinn, en spratt upp þegar og féll á
nýjan leik. Sá maSurinn þá, hversu illa hann var
leikinn, því aS bein gengu út úr skinni á báSum fót-
um. En einhvern veginn dróst refurinn áfram eSa
veltist, og gekk svo góSa stund. MaSurinn rölti á
eftir, rakti blóSferilinn, horfSi á eymd dýrsins og
lét sér vel líka. AS lokum s'kreiS hinn dauSsærSi
aumingi í stein-skúta nokkurn og lét þar fyrir ber-
ast. En maSurinn settist um kyrt og horfSi á dauSa-
striS hans. HafSi ihonum sagst svo frá síSar,
aS eitt sinn hefSi refurinn IitiS á sig og aS þeim
augum mundi hann aldrei geta gleymt. — En svo
var reiSin mikil og særindin í huga mannsins, út
af meSferS rebba á nokkurum kindum áSur um
voriS, aS honum þótti hann maklegur þess aS
kveljast, uns yfir lyki. Þótti sumum þaS of mikil
grimd, en aSrir virtu til vorkunnar. En er
maSur þessi lá banaleguna mörgum árum síSar,
tók hann aS dreyina refinn —• þóttist sjá hann
hröklast áfram, hræddan og dau'ÖsærSan, þóttist
rekja blóSferilinn, þóttist sjá bænar-augu hins deyj-
andi smælingja. Um þetta hafSi hann hugsaS mjög
og talaS, meSan ráS hélst og ræna, og eins í óráSinu
síSast, er dauSinn var sestur viS rekkjustokkinn.
IV
Því mun ekki verSa neitaS, aS íslendingar hafi
löngum veriS æriS tómlátir um hag og líSan hús-
dýra sinna. Frá upphafi vega hefir hordauSinn leg-
iS hér í landi. Menn hafa sett á „guS og gaddinn"
og státaS af hunda-hepni sinni, er alt hefir fariS
þolanlega. í hörSum vetrum hefir búpeningurínn
hruniS niSur. Og hamingjan má vita, hvort hor-
daujinn er enn meS öllu úr sögunni sumstaSar á
landinu — jafnvel í góSæri, eins og kalla má aS
veriS hafi nær óslitiS undanfarna áratugi. Og svo
segja gamlir menn, sem vel muna harSindakaflann
mikla, fyrir 50—60 árum, aS mjög hafi þá á því
boriS, aS menn liti fremur á tjón sitt, er skepnur
þeirra féllu úr hor, heldur en á þjáningar aumingj-
anna, sem niSur hrundu, sakir fóSurskorts og af
horslysum. Og þeir bæta því viS, aS þeim hafi
'löngum virst svo um suma menn, aS þeir liti á
skepnur sínar nær eingöngu sem nauSsynleg verS-
mæti, en ekki sem lifandi verur, vini og félaga.
E11 ætla má, aS nú sé nokkur breyting á þessu
orSin. Mun þaS einkum aS þakka „Dýravininum“
gamla, er Tr. Gunnarsson gaf út árum saman, og
starfsemi „Dýraverndunarfélags íslands". EitthvaS
mun þó enn til af gömlum harSjöxlum, er fylgja
hinni fornu skoSun um réttleysi dýranna. Og bú-
ast má viS því, aS enn komi fram á leikvöll lífsins
eitthvert slangur af kæruleysingjum og dýra-níS-
ingum, sem misbjóSa skepnum á ýmsa vegu. En
þeir piltar ætti aS fá kaldar viStökur hjá dómstól-
um og almenningsáliti. Og takist dýravinum og
ööru drengilega hugsandi fólki, aS glæSa í sálum
barna og unglinga góSan hug til allra dýra og alls,
sem lífsanda dregur, þá er fúll von um sigur. —
Ný kynslóS vex úr grasi, sú er veit og skilur, aS
dýrin eiga fullan rétt á sér, eng’u síSur en menn-
irnir. Og hún lætur sér einnig skiljast, aS alt líf er