Dýraverndarinn - 01.02.1944, Page 9

D Ý R A V E R N D A RI N N
l
enda mun henni þá hafa veriö ofboöið. Vanþóknun
sína á þessu atferli gat hún ekki látiö í ljós. En
þótzt hefir húri vita, hvaö biöa mundi herinar, vor-
dag einn, þegar Siguröur var sendur aö sækja hana
til aö hera á henni fjóshauginn. Þá fékk hann meö
engu móti náð henni. Þegar hann nálgaöist hana
setti hún hausinn ni'öur aö jöröu og óö gapandi beint
aö honurn. Varö Sigurður smeykur og foröaöi sér
undan henni í dauöans ofboði. Þegar svo aö full-
oröinn maður var sendur eftir henni, var hún horfin
frá hestunum og fannst hvergi. Tókst henni því að
sleppa viö þrælkun þann daginn.
Miskunnar^aus þrælkun samhliða ástæðulausri
andúð mun hafa haft þau áhrif á Brúnku gömlu,
að hún snerist til varnar. Og upp frá þessu var
hún ávallt í varnar aöstööu. Reynslan hafði kennt
henni, aö húsbændurnir höföu misskilið þá hæfi-
leika, sem náttúran hafði gætt hana. Fyrir mikil af-
köst og dygga þjónustu á sviði, sem átti ekki við
upplag hennar, uppskar hún andúð og vanþóknun
og enn meiri þrælkun. Það var íleygt i hana óhreinu
moðrusli, visturöum, rekjum og rudda, þegar lnmg-
ur svarf að, og aö loknu ströngu dagsverki var hún
barin með beizlinu jafnskjótt og það var út úr henni
tekið. Til þess að losna viö þá svívirðu, hafði
henni lærzt að taka snöggt viðbragð, er hún losn-
aði við beizlið, snúa sér í hring og sýna, hvernig
hún kunni að beita afturfótunum. Á þann hátt varð
ekkert úr höggi. árásarmannsins.
Upp frá þvi beitti Brúnka gamla öllum hæfileik-
um sínum i þá átt, aö verja sig fyrir mönnunum,
keppa viö þá í brögðum og leika á þá eftir þvi
sem henni gafst kostur til. Kom þetta fram á ým-
issan liátt eins og hér mun verða drepið á.
Á dögum Brúnku gömlu voru flestar giröingar
mjög ófullkomriar, aðeins torfgarðar cg þeir mis-
jafnlega öruggir. Þetta fór ekki fram hjá aðgætnu
auga hennar. Hversu vel sem hresst var upp á girð-
ingarnar aö vorlagi, fór hún yfir þær, hvar sem hún
kom að þeirn, þegar henni bauð svo við að horfa.
Venjulega stökk hún yfir garðinn, en klifraði þó
stundum yfir hann. Þegar hún stökk yfir garöa,
notaði hún tilhiaup, alveg eins og maður, sem hleyp-
ur yfir læk. Sú var venja á kveldin, að reka hrossin
burtu frá túninu. En sjaldan irrást þaö, að skömmu
eftir háttatíma v'ar Brúnka garnla komin i túnið. Þá
var Sigurður látinn vaka yfir túninu eingöngu
vegna þess, hversu merin var áleitin og meinleg.
Hún brá og eigi út af venju sinni þetta kveld, því
að fólkið hafði aðeins gengið til náða, er hún var
komin heim í tún. En þá var Sigurður til taks að
reka hana burtu og sigaði hundunum á hana af
mikilli harðneskju. Hún lét sér líka segjast, fór til
hrossanna og kom ekki aftur þá nótt. Næsta kveld
var talið óþarft aö láta vaka yfir túninu, því að
hryssan hafði tekið sig úr hestunum og sézt suður
i Suðurhögum, en það var svo langt frá bænum, að
erigin líkindi þóttu til þess, að hún mundi sækja í
túnið um nóttina. En hún kom nú engu að síður, og
þegar heimafólkið var aö koma á fætur um morg-
uninn var hún að lyfta sér út yfir túngarðinn. Iiún
varð vör við fótaferð fólksins og fannst þá kom-
inn timi til, að forða sér úr túninu, með fullan kvið
af ilmandi töðugresi, áður en aðgerðir hunda og
lirossabresta hófust.
Á svipaðan hátt lék hún á húsbændur sína, hvað
eftir annað. Þegar hún var allra lengst í burtu að
kveldi, mátti eiga það víst, að hún yrði komin í tún-
ið um miðja nótt. Og þegar hún varð þess vör eða
grunaði að einhver vekti yfir túninu, fór hún lang-
an krók á bak viö hóla og hæðir og kom þar að
túngarðinum sem hús á túninu skyggðu á bæinn.
Þessi „skynlausa“ skepna gerði sér fulla grein þess,
að húsið verndaði hana gegn meinlegum augum
heiman frá bænum og því væri henni óhætt þarna
að húsabaki. Þar fór hún svo inn yfir garðinn, ,og
var þar á beit það sem eftir var nætur og fram
undir morgun. En þegar hún varð nú ekki fyrir
neinu ónæði þarna, en beitarbletturinn hins vegar
fremur lítill, varð henni á að teygja sig lengra eftir
gróðrinum, en gerlegt var, svo að Sigurður kom
auga á svartan haus og háls og þá var friðurinn úti.
Lét Sigurður svo um mælt, að liann hefði oft haft
gaman af brellum og kænsku Brúnku gömlu, en
var þó að öðru leyti i nöp við hana. Hann átti þess
t. d. engan kost að ná henni í haga. Hún ógnaði hon-
um þá jafnan með gapanda gini. Eitt sinn sem oftar
náði hann henni þó með aðstoð annarra, en þegar
hann var kominn á bak henni, vitanlega berbakt,
tók hún til að hrista sig svo harkalega, að hann
hrökklaðist af baki. Öðru sinni kom hann til hross-
anna skömmu eftir að hún kastaði og varð þá var
við að folaldiö hennar hafði fallið ofan í gjá. Hann
fann þegar gjána og langaði til aö freista þess, hvort
honum tækist ekki að bjarga folaldinu. En svo virt-
ist sem móðurinni litist hann ekki líklegur til þess,