Dýraverndarinn - 01.02.1944, Qupperneq 13

DÝRAVERNDARINN
7
stunda refaveiöar á grenjum. Þaö íyrsta, sem eg
vil stranglega vara alla viö, sem á grenjum liggja,
er þaö, aö kvelja aldrei yrölinga, en láta fara vel
um þá, á meðan þeir hafa þá hjá sér á greninu. Ef
þeir eru ungir er nauðsynlegt aö gefa þeim nýjan
rjóma eða nýtt, ósaltað smjör. Eg hefi það ætiö með
mér, ef eg býst við að yrölingarnir sé ungir. Þá væla
J^eir ekki og sofa rólegar. Þá veröur og aö gæta Jr:ss,
að þeir vökni ekki.
Að kvelja yrðlinga er nresta illmennska og auk
þess mikil fásinna, því að skyttan gerir sér hið
mesta ógagn með Jrvi. Annaö hvort hleypur tófan
langt burt, eða hún fer svo langt, aö maðurinn nær
ekki til hennar, Jrótt hann viti, hvar hún er. Hún
verður Jaá svo vör um sig, að erfitt getur orðið að
ná henni og oftast vonlaust. í Jariðja lagi getur tófan
komið úr Jaeirri átt, sem skyttuna sízt varir, og með
svo skjótum hraða, að skotmaður missi marks, eðu
áttar sig ekki fyrr en tófan er sloppin úr skotfæri.
Þá er það sálarstríð tófunnar, sem Njáll Frið-
björnsson minnist á. Það er sannarlega ekki minnsti
þáttur dýraverndunar að geta sett sig inn í tilfinn-
ingar dýranna. Og eg er þejjrrar skoðunar, að tilfinn-
ingum manna og dýra svipi saman um margt.
Eg held, að þaö sé að öllum jafnaði auðvelt að
komast hjá J^vi aö særa tilfinningar tófunnar. í
fvrsta lagi má aldrei kvelja yrðlingana, svo sem fyrr
segir. í öðru lagi verður skyttan að forðast að húka
allt af eins og myndastytta á greninu ; þá verður tóf-
an vitanlega hrædd um afkvæmi sín. I>að er sér-
stakt hljóð, sem hún notar og stundum er kallað
„grenhljóð". Hljóði Jiessu beitir hún nálægt gren-
inu. Og er ]>að aðvörunarmerki til maka og yrð-
linga, ef hún hefir grun um hættu. Ekki er J)að
Jdó allt af vegna hræðslu, Jiví að oft er hún góðan
soöl frá greninu og veit ekki, hvort nokkur hætta er
á ferðum. En hún er athugul og varfærin, ef hún
finnur mannaspor, eða eitthvað, sem henni þykir
írrunsamlegt. Oft kemur hún rakleitt á grenið, stein-
b°giandi og hefir þá ekki haft grun um neina
bætfu : er þá hægt að skjóta hana án þess að nokk-
ur hræðsln komi að henni. En til þess Joarf skyttan
''ð ver^ athugul og varfærin eins og tófan — hafa
ekki dót sitt á greninu og vera Jtar ekki, heldur í
hætilejru skotmáli frá greninu. En heyrist aðvörun-
armerki frá tófunni, má búast við, að hún komi
ekki að greninu að svo stöddu og ef til vill aldrei,
því að ])á sannfærist hún smám saman um að eitt-
Guðmundur refaskytta Einarsson
í grenjabúningi sínunt.
hvað grunsamlegt sé á ferðum. Verður skyttan J)á
J)egar að fara á kreik er heyrist til tófunnar, og
reyna að komast í skotfæri við hana, sem stundum
tekst vel, ef tófan er ekki mjög stygg, en oít mis-
heppnast það. Hleypur J)á tófan í hæfilega fjar-
lægð frá manninum, eftir því sem hún ályktar og er
það venjulega drjúglangur spölur; J)ar leggst hún
niður, ef maöurinn gætir J)ess að veita henni ekki
eftirför, heldur fela sig svo að hún sjái hann ekki. Þá
er tófan róleg, en ])ess verður skyttan að gæta, að
vera nógu þolinmóðnr, J)ví að oftast sofnar tófan og
er J)á auðvelt að komast að henni x gott skotmál.
ef farið er nógu varlega og okyttan athugul. Eg
hefi skotið tófur svo hundruðum skiptir á Jxenna
hátt. En vitanlega getur Jxetta misheppnazt, og eru
])á margar aörar aðferðir, sem reynast vel, en oflangx
yrði hér upp aö telja. Þá geri eg ráð fyrir, að tófan
sé eigi nálægt greninu, heldur sé skyttan að reyna
að komast í skotfæri við hana; þá er tófan ekki
hrædd, en beitir viti sínu og kænsku, sem margri
skyttunni hefir orðið ofraun að etja við, Enda er
það oft dásamlegt, hversu tófunni tekst að leika
á manninn í þeirri viðureign. Á þenna og ýmsan
annan hátt má komast hjá því að láta tófuna líða
kvalir sakir hræðslu, ])ótt hún sé veidd að vorinu,
eða á greni.
Eg vék að því hér að ofan, að það væri mikill
og góður Jjáttur í dýraverndun að setja sig sem bezt
inn i tilfinningar alira dýra. Og nú skulum við