Dýraverndarinn - 01.02.1948, Blaðsíða 8

2
DÝRAVERNDARINN
ég veit, að þú skilur, að hve miklu leyti ævi
mín varð öll önnur, cn ég liafði hugsað mér.
Og það, seui mér veitist erfiðast að sætta mig
við nú, er ])að, að mér finnst svo mikið af óham-
ingju minni sé og hafi verið sjálfum mér að
kenna. En sjálfskaparvítin — þau eru sízl betri
cn livað annað.
Æskudraumar minir voru aldrei stórir, sem
kallað er. Ég ætlaði mér að lifa og starfa í
sveitinni minni, eignast konu og jörð og marg-
ar fallegar skepnur og arðsamar. Raunar var
þetla ekki svo lítið. Og allt fór vel af stað,
eins og þú manst. Æskudraumurinn var orð-
inn að veruleika, fvrr cn mig varði, sumpart
vegna ýmissa haj)pa og góðæris, en þó eigi
síður vegna góðra lánardrottna, sem treystu
mér.
En hvernig fór ég með þessa Guðs gjöf, góð-
ærishöppin, og hversu reyndist ég lánardrottn-
um mínum? Hvað varð af jörðinni minni, sem
ég hafði ætlað mér, með aðstoð konu minnar,
að húa sem hezt að og gera lífvænlega, annað
hvort lianda börnum okkar og afkomendum,
eða þá handa einhverjum góðum sveitunga?
Jörðin min var sehl á nauðungarupphoði og
það, sem sárast sveið, enginn kostur að standa
i skilum við lánardrottna mína. Og húið mitt,
allur fallegi fénaðurinn, sem ég átti og var
svo hreykinn af, — hann var horfallinn að
mestu, en það fáa, sem eftir skrimti, selt sitt
í liverja áttina .... Ekki einu sinni því að
Iieilsa, að ég gæti lialdið honum Skjóna mín-
um, eftirlætinu og öðlingnum mikla, og þó
höfðum við tveir unnið að því um árabil að
sjá æskudrauminn minn rætast .... Hann
Skjóni minn var teymdur að Iieiman af nýj-
um eiganda.... Allt tætt i sundur miskunn-
arlaust. Og sjálfur varð ég að flýja úr sveit-
inni minni með konu og ungum börnum okk-
ar, á mölina i Reykjavík, — flýja frá lifinu
i dauðann.
En hverjum var um að kenna, að þann veg
fór fyrir mér, — og raunar mörgum fleirum,
sem orðið hafa að ganga þessi þungu spor?
Nú get ég svarað því, hvað sjálfan mig varðar.
Það var minni eigin óforsjálni að kenna og
kæruleysi minu að hirða eigi um að kunna
fótum mínum forráð. Ég var ekki maður til
þess að sporna gegn erfiðleikunum, — skellti
skolleyrunum við öllu, og vildi ekki búa mig
undir að mæta hverju, sem að liöndum hæri,
svo sem háttur er hygginna hænda.
„Vonda vorið“, er svo var kallað, missti ég
fast að tveimur þriðju sauðfénaðarins úr fóð-
urskorti, auk annarra vanhalda á kúm og
hrossum.
En „vonda vorið“, þó að hart léki mig og
marga fleiri, koin mér ekki á kaldan klaka.
Ég kom aftur fvrir mig fótum og rétli furðan-
lega við á næstu árum. Þó hafði hinn liarði
skóli ekki kennt mér nóg. Ég var jafn óforsjáll
og áður og kærulaus um að selja á, hugsaði
um það eitt að fjölga fénaði sem mest og
hraðast, en hirti minna um að sjá honum
farborða, hverju sem viðraði. Sama sagan
endurtók sig í næstu harðindum, fáum árum
siðar, fóðurskortur og l'cllir, og ])að reið mér
að fullu eins og þú manst. Upp frá því átti ég
engrar viðreisnarvon i sveitinni minni.
Á þessum erfiðu og löngu vökunóttum Iief
ég revnt að hugga mig við það, að mér hefði
ald rei tekizt að bjarga fénaði mínum með
matargjöf, svo sem nú er orðinn háttur margra
bænda, ])egar heyin bregðast. Þó finn ég undir
niðri, að þetta er engin afsökun. Ég liafði önn-
ur dæmi og óteljandi fyrir augum, hefði ég
hirt um að hagnýta mér þau.
Alltaf og alls staðar var nóg til, sem betur
fór, af forsjálum fyrirmyndar hændum, sem
jafnan gættu sín um allan heyásetning. ()g alll
fór vel hjá þeim, þó að alls konar óáran steðj-
aði að. Þeir vissu og skildu, að þá var vá fyrir
dyrum að selja of margt á, þegar heyfengur
sumarsins hafði brugðizt.
Mér mátti vera það Ijóst þá, eins og mér er
það nú, að þessir hændur stóðu alltaf upp úr,
til þeirra var jafnan flúið, þegar í óefni var
komið.
Þessir bændur voru ekki aðeins sjálfum sér
nógir, hverju sem viðraði, heldur héldu þeir
og lífinu í öðrum, hæði mönnum og skepnum.
Þeir höfðu ekki fóðurhæti að gefa þá frem-
ur en aðrir, það tíðkaðist ekki á þeim árum.
Oft virtist mér og mínum líkum sem bændur
þessir gengu óþarflega nærri hústofni sínum,
er þeir voru að farga af heyjum sinum sum