Alþýðumaðurinn - 08.05.1956, Blaðsíða 2
2
ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudagur 8. maí 1956
ALÞÝÐUMAÐURINN
Útgefandi:
Alþýðujlokkslélag Akureyrar
Ritstjóri:
BRAGI SIGURJÓNSSON
Bjarkarstíg 7. Sími 1604.
Verð kr. 40,00 á ári.
Lausasala kr. 1,00 blaðið.
Prentsm. Björns Jónssonar h.j.
í Ijósí staðreyndanna
Allir kannast við hinn margra
ára einingarsöng kommúnista hér
á landi sem annars staðar: Jafn-
aðarmenn og kommúnistar eiga
að vinna saman í einingu andans
og bandi friðarins og fá eins
marga vinstra sinnaða menn tíl
samstarfs við sig GEGN íhaldinu
og framast er unnt.
Þessi söngur hefir svo sem ekki
farið illa í eyrum. Almenningur
er yfirleitt andvígur deilum og ó-
nauðsynlegum átökum, en mörg-
um hefir þó þótt sameiningar-
söngurinn dálítið kynlegur í
munni kommúnista, þegar allar
staðreyndir eru skoðaðar. Lítum
t.d. á Akureyri. Margir bæjarbú-
ar muna svo langt, að árið 1927
sameinuðust vinstra sinnaðir
kjósendur í eina fylkingu gegn I-
haldinu og felldu það frá þing-
setu fyrir kjördæmið. Þá voru
hér engir kommúnistar og þessi
samfylking tókst með prýði. En
Adam var ekki lengi í paradís.
Höggormurinn skreið inn í
þennan samlyndisgarð í líki Ein-
ars Olgeirssonar, sem í fyrstu
þóttist hinn einlægasti vinur og
fylgismaður Erlings Friðjónsson-
ar, þingmanns Alþýðuflokksins
hér og annarra vinstri manna, en
strax 1931 býður Einar sig þó
fram móti Erlingi og rauf þannig
samstöðu vinstri manna gegn í-
haldinu og leiddi þar með íhalds-
þingmann aftur í sætið hér. Og
síðan hefir íhaldið haft þetta
kjördæmi. Þetta var „einingar-
starf“ „einingarmannsins“ Einars,
og má vissulega segja, að ill var
hans fyrsta ganga, enda svo allar
göngur síðan.
Nú í fyrsta sinn um aldarfjórð-
ungsskeið horfir aftur líklega fyr-
ir vinstri kjósendum í Akureyrar-
bæ að fella íhaldið frá þingsæti
hér. Alþýðuflokkurinn og Fram-
sóknarflokkurinn hafa mvndað
með sér kosningasamvinnu. .Allir
sannir vinstri menn fagna þessu
að sjálfsögðu, en hver eru við-
brögð „einingar“mannanna, sem
kalla sig svo, kommúnistanna?
Fagna þeir þessari samstöðu?
Nei, síður en svo. Þeir fara hlátt
áfram hamförum gegn henni.
Síðasti Verkamaður, blað fram-
bjóðanda Alþýðubandalagsins,
Björns Jónssonar, blakar nú tölu-
blað eftir tölublað ekki við í-
haldinu, heldur helgar rúm sitt
fúkyrðum í garð samstöðu vinstri
manna um framboð Friðjóns
Bragi Sigurjónsson:
Verhamaður, holtu vöhu þinni
(Ræða flutt ó útifundi á Akureyri 1. maí sl.)
„Það er bjargföst trú mín, að íslenzkur verkalýð-
ur reynist að miklum meirihluta þessum vanda vax-
inn. Hann skilji skyldur sínar við lýðræðið, hvernig
sem dulbúið einræði reynir að lokka hann af réttri
leið. Og hann skilji skyldur sínar við sjólfstæði
lands síns, hvernig sem reynt er að svæfa hann á
vökunni með atvinnugylliboðum og girnileik skyndi-
gróða."
Ber er hver að baki
nema sér bróður eigi.
Vitur maður hefir sagt, að það
sé erfitt að vera maður. Það er
svo erfitt, að daglega kiknum við
undan þunga þeirrar ábyrgðar
eða jafnvel reynum að skjóta
okkur undan henni. Við lokum
augunum fyrir lyginni til þess að
þurfa ekki að leggja á okkur það
erfiði að munnhöggvast við hana
og við snúum okkur undan yfir-
gangi ranglætisins til þess að
losna við sviptingar við ofbeldis-
segginn í eiginlegri og óeiginlegri
merkingu talað.
Og kannske er hvergi erfiðara
að gegna hlutverki manns en í
verkalýðsstétt, að öðrum þræði
vegna erfiðra fjárhagslegra og
menntunarlegra skilyrða, en að
hinum þræðinum vegna þeirra
miklu'ábyrgðar, sem því fylgir að
fylla fjölmennustu stétt landsins.
En verkalýðurinn á sér bróður
að baki, þar sem samtök hans eru,
bróður, sem hann hefir fóstrað
upp og gert að voldugu þjóðíé-
lagsafli, samtökum 28 þúsund
manna í verkal/ðsstétt.
Fasteign bóndans, sú sem öll
hans afkoma byggist á, er jörðin.
; Fasteign útgerðarmannsins skip-
ið, fasteign menntamannsins
I menntun hans og þekkingarforði,
fasteign iðnaðarmannsins iðn-
menntun hans. Og fasteign verka-
lýðsstéttarinnar eru samtök henn-
ar.
En til þess að jörðin gefi arð,
þarf að rækta hana. Til þess að
skipið afli vel, þarf viðhald þess
og útbúnaður að vera í fyllsta
lagi. Til þess að iðnmenntun og
æðri menntun verði manni að
gagni, verður að halda henni við
og auka, og til þess að verkalýðs-
samtökin verði stéttinni að full-
um notum, þurfa þau að vera sem
traustust og heilust.
Og það er nú einu sinni svo, að
því meiri alúð og mnhyggju, sem
við sýnum einhverju, því vænna
þykir okkur venjulega um það, og
þá er ég í rauninni fyrst kominn
að því, sem ég vildi segja hér við
ykkur, verkakonur og verkamenn,
þetta hve miklum skyldum þið
hafið að gegna gagnvart félags-
samtökum ykkar og gagnvart ykk-
ur sjálfum, að vera félagsmenn
og vera menn í þessara orða beztu
og dýpstu merkingu.
Að vissu leyti lifum við á mik-
illi galdraöld. Aróðurinn frá öll-
um hliðum glymur okkur gegnd-
arlaust í eyrum, og það þarf mik-
ið þrek og skarpa greind til að
halda götu sinni óhvikult. Um
enga stétt þjóðfélagsins er barizt
jafnofsalega og þindarlaust og
verkalýðsstéttina, m. a. vegna
þess að hún er fjölmennust, og
engri stétt er því jafn brýn nauð-
syn að halda vöku sinni í gjörn-
ingahríðum áróðursins. Þar skipt-
ir engu höfuðmáli að fjölmenna á
útifund 1. maí, eða sækja vel
kvöldskemmtun þann hátíðisdag
verkalýðsins. Slíkt er að vísu á-
nægjulegt, en ekkert sáluhjálpar-
atriði. Hitt skiptir mestu að
leggja þá rækt og þá alúð við fé-
lög sín og samtök, að þau séu ekki
misnotuð af pólitískum ævintýra
mönnum, og efla svo þekkingu
sína og skerpa dómgreind sína
| varðandi almenn þjóðfélagsmál,
að áróðurs- og gjörningameistur-
j um takizt ekki að leiða ykkur á
ófarnaðarbrautir.
Samtök ykkar eiga að vera sá
bróðirinn að baki, sem þið getið
alltaf treyst, og því aðeins getið
þið fullkomlega treyst honum,
að þið hafið vald á uppeldi hans
og hegðun, en hann ekki vald á
ykkur nema þá það, sem sprettur
af gagnkvæmu trausti.
Skarphéðinssonar. Þetta er „ein-
ingar“starf kommúnista nú, ein-
mitt þegar raunveruleg eining
kjósenda blasir við.
Svona er einingarstarf komm-
únista hér í Ijósi staðreyndanna.
Engir skyldu frúa
ó falsguði.
En hvernig er þessu nú varið?
Engum mun ljósara en ykkur
sjálfum, að hér þarf mörgu að
breyta til betri vegar. Félagshyggj
an er ekki svo vökul sem skyldi.
Of margir skjóta sér undan
skyldunni að gæta bróður síns.
Og of margir aka sér undan þeirri
andlegu áreynslu að halda vöku
sinni og taka sjálfstæða afstöðu
til mála.
Sumir láta sér nægja að trúa á
einhverja forystu og vakna svo
kannske einn góðan veðurdag
upp af værum draumi úti á sjó
eða uppi á öskuhaugum með
fallna falsguði í höndum og verð
ur það fyrst fyrir að svipast í of-
boði eftir n’jum falsguðum til að
trúa á. Aðrir snúa sér bœði und-
an trúnni og ábyrgðinni að brjóta
mál til mergjar, en verða svo að
horfa upp á það, að hin dýrmætu.
félagssamtök þeirra séu kannskc
notuð sem áróðursmiðstöðvar ó-
hlutvandra einstaklingshópa, sem
hafa tekið sér sjálfskipuð sæti
inni við gafl í fé.ögunum, einmitt
með áróðurinn fyrir augum.
Hér þurfa verkalýðssamtökin
vissulega að gera vorhreingern-
ingu hjá sér, og því fyrr því
betra. |
Kjarabarótta
með kjörseðli.
í dag er ekki rætt um að knýja
fram kjarabætur með verkföllum,
það er talað um að vinna þær
með kjörseðlinum. Kannske er
þetta að nokkru leyti vegna kosn-
inganna, sem framundan eru, en
þó er mér nær að halda, að þetta
sé að vissu leyti tímanna tákn.
Verkfallsbaráttan er öllum aðil-
um ógeðfelld. Hún er í miðvitund
verkalýðsins aðeins ýtrasta nauð-
vörn. Séu aðrar leiðir færar að
sama marki,eru þær miklu fremur
kosnar. Áhrifaríkust er auðvitað
löggjafarleiðin. Þetta má í raun-
inni orða svo, að í nútímaþjóð-
félagi er kjarabarátta verkalýðs-
ins meir og meir að færast af
vinnustöðvunum inn á skrifstofur
félaganna og heildarsamtakanna
— og inn á alþingi. Þar vinnst
sigurinn ekki fyrir þolgæði verka-
mannsins á verkfallsverði, heldur
snerpu, þekkingu og lagni mann-
anna á bak við skrifborðin og
málsvara umbótastefnanna á al-
þingi.
Hagfræði- og lögfræði-
þekking er verkalýðnum
þar nauðsynlegra bar-
ótfutæki en vinnu-
harður lófi.
Þar er hagfræði- og lögfræði-
þekking nauðsynlegra baráttutæki
verkalýðnum en vinnuharður lófi.
Þannig eru staðreyndirnar, þó að
sumir áróðursmeistarar telji sér
hag í að fela þær.
En það fylgir böggull skamm-
rifi að heyja kjarabaráttuna með
kjörseðlinum fremur en verkfalls-
rétti. Baráttan um kjörfylgi verka
1 ðsins verður sem sé harðvítugri1
en nokkru sinni fyrr.
Að vega og meta.
Kjósið okkur, hrópa Sjálfstæð-
ismenn. Okkar flokkur er lang-'
stærstur, hann er flokkur allra
I
stétta. Við getum veitt ykkur mesl
öryggi efnahagslega og félagslega,
því að sjáið þið bara sundrung
hinna flokkanna, sem ekki geta
komið sér saman um neitt!
Kjósið okkur, kalla foringjar
Alþýðubandalagsins svokallaða.
Við erum hinir einu sönnu verka- ^
lýðssinnar og einingarmenn.
íhaldið er aldrei málsvari verka-
lýðsins og kosningabandalag Al-
þýðuflokksins og Framsóknar-
flokksins er aðeins samtök
þreyttra, íhaldssamra manna, sem
þykjast róttækir, en eru þaó
ekki!
Og kjósið okkur, segja forystu-
menn Alþýðuflokksins og Fram-
sóknarflokksins. Við höfum
myndað með okkur stærstu vinstri
fylkinguna, sem nú er völ á að
kjósa. Meiri hluti hennar á þingi
er eina tryggingin, sem nú er
hægt að öðlast fyrir umbótastjórn.
Við byggjum á lýðræði, þvert á
móti því sem Alþýðubandalagið
gerir, því að það er dulbúningur
Sósialistafl., sem var aftur dulbún
aður Kommúnistafl. íslands, dótt-
urflokks Kommúnistaflokks Rúss-
lands, þessa sem nýlega hefir orð-
ið að játa á sig einhver ægileg-
ustu réttarmorð sögunnar, sem
um getur. Og hver er einingarhug
ur þessa rússneska útibús, segja
þessir foringjar. Sá að reyna að
kljúfa út úr fylkingum Alþýðufl.,
svo sem æ og ævinlega hefir verið
þeirra „einingarstarf“.
Verkamaður,
halfu vöku þinni.
Og nú kem ég aftur að þeirri
staðhæfingu, að það er erfitt að
vera maður, erfitt að fullnægja
þeim kröfum, sem manngildis-
hugsjónin leggur okkur á herð-
ar, þeim kröfum m. a., að hugsa
og íhuga, hvað sé rétt og hvað sé
rangt. En hér má ísl. verkal/ður
ekki hopa á hæli, má ekki smækka
sig á því að trúa einum gagnrýnis
laust, en neita að hlusta á rök ann
ars. Islenzkt lýðræði, íslenzkt
réttaröryggi, íslenzkar þjóðfélags-
umbætur geta einmitt oltið á því,
að íslenzkur verkalýður haldi
vöku sinni nú og ævinlega, hvessi
skarpskyggni sína, brýni hár-
beitta egg á skilning sinn varð-
andi rétt og rangt, satt og logið.
hreinskilni og blekkingu.
Það er bjargföst trú mín, að
íslenzkur verkalýður reynist að
miklum meirihluta þessum vanda
vaxinn, þegar allt kemur til alls.
Hann skilji skyldur sínar við lýð-
ræðið, hvernig sem dulbúið ein-
ræði reynir að lokka hann af
réttri leið. Hann skilji skyldur
sínar við sjálfstæði lands síns,
hvernig sem reynt er að svæfa
hann á vökunni með atvinnugylli-
boðum og girnileik skyndigróða
Hann skilji, og knýi fram til úr-
lausnar, að þjóðina vantar aukinn
skipastól, jafnframt því sem full-
vinna ber aflann heima. Hann
knýi á aukningu iðnaðarins og
styðji við bak bóndans við aukn-
ar ræktunarframkvæmdir. Hann
kenni valdhöfunum að gæta betur
hlutar olnbogabarna fjármun-
anna, hinna húsnæðislausu, at-
vinnulitlu og heilsutæpu. Hann
lyfti með öðrum orðum umbótum
þjóðfélagsins hærra og lengra
fram á risaherðum sínum, með
hverju ári sem líður.
Vissulega er erfitt að vera mað-
ur, og líklega er það hvergi erfið-
ara en í verkal'ðsstétt. En það er
líka stórt að vera maður, og