Alþýðumaðurinn - 23.10.1956, Blaðsíða 1
XXVI. árg.
Þriðjudagur 23. október 1956
32. tbl.
logt from sijárnorfrumvorp om
ISO milljón kr. Idntökuheimild
til togarahaupn
Ætlunin er, að smíða fimmtón íogara og sex minni
fiskiskip fyrir lánið.
Stjórnarfrumvarp hefir verið lagt fram um það, að heimila stjórn-
inni að taka 150 milljón króna lán til togarakaupa og sérstakra ráð-
stafana í útgerðarmálum til þess að stuðla að jafnvægi í byggð lands-
ins. — Frumvarpið fer hér á eftir efnislega:
ísfromleiðsld hafin í
hrdðfnrstihúsíno
Síðastliðið laugardagskvöld
hófst ísframleiðsla fyrir togarana
í hraðfrystihúsinu nýja á Odd-
C) rartanga.
Hefir vélsmiðjan Héðinn í
Reykjavík smíðað og sett upp
vélakostinn og á framleiðslugetan
að vera 40 tonn á sólarhring. Hef-
ir framleiðsla íssins gengið eftir
áætlun, síðan hún var sett í gang,
oý virðist vélakosturinn í full-
komnu lagi.
Veit »blendingor« ehhi, hvernig
fromboðum flokko er lngai!
Ríkisstj órninni er heimilt að
gera fyrir hönd ríkissjóðs samn-
inga um kaup og smíði allt að 15
togara og selja þá við kostnaðar-
verði eða ráðstafa til útgerðar að
fengnum tillögum atvinnutækj a-
nefndar, er skipuð var með bréfi
ríkisstjórnarinnar 5. sept. 1956,
o;: eftir því sem nánar er fyrir
mælt í lögum þessum.
150 millfónir króna.
Til togarakaupa samkvæmt 1.
gr. er ríkisstjórninni heimilt að
taka fyrir hönd ríkissjóðs lán allt
að kr. 150.000.000.00 — eitt
hundrað og fimnitíu milljónum
króna — í erlendum gjaldeyri og
er durlána það kaupendum togar-
anna með sömu kjörum og lánið
er tekið með erlendis. Má endur-
lána allt að 85% — áttatíu og
fimm af hundraði — af andvirði
hvers skips gegn 1. veðrétti í
skipinu, sbr. þó 3. gr. |
Heimilt er að bjóða út smíði
1—2 þessara togara innanlands
og láta smíða þá í landinu, ef
byggingarkostnaður þeirra telst
viðunandi.
I
Jafnvægi
í byggð landsins.
Tillögur atvinnutækjanefndar
skuh' gerðar með sérstöku tilliti
til þess að stuðla að jafnvægi í
byggð landsins. Til kaupa á tog
urum, sem skráðir verða og gerð
ir út á Vestur-, Norður- og Aust
urlandi, er ríkissjóði, þrátt fyrir
ákvæði 2. gr., heimilt að endur-
lána allt að 90% af verði hvers
skips.
Ríkisútgerð íogara.
Ríkisstjórninni er, að fengn
urn tillögum atvinnutcekja-
nefndar, heimilt að setja á
stofn ríkisútgerð togara á
Vestur-, Norður- og Austur-
landi, sérstaklega á stöðum,
þar sem ekki eru fyrir hendi
fjárhagslegir möguleikar til
þess að kaupa og reka togara,
enda sé talið, að skortur á at-
vinnu á þeim stöðum hamli
eðlilegum vexti þeirra. Um
ríkisútgerðina fer að öðru
leyti eftir lögum um ríkisút-
gerð togara.
Smíði fiskiskipa.
Auk þeirra 15 togara, sem á-
kveðið er á um í 1. gr., er ríkis-
stjórninni heimilt að gera fyrir
hönd ríkissjóðs samning um
kaup og smíði allt að sex 150—
200 tonna fiskiskipa og taka til
þess lán fyrir hönd ríkissjóðs allt
að kr. 15.000.000.00 — fimmtán
milljónum króna. Um fiskiskip
samkvæmt þessari grein gilda á-
kvæði þessara laga, eftir því sem
við á. heimilt er að endurlána allt
að 80% — áttatíu af hundraði —
aí andvirði hvers skips.
__*____
Opberir starfsmenn fái
18 daðfl Idgmarhsðlof
Lagt hefir verið fram á Alþingi
slj órnarfrumvarp um lögfestingu
18 daga lágmarksorlofs til handa
st.arfsmönnum ríkisins. Lagt er
til, að viðkomandi lagagrein um
réttindi og skyldur starfsmanna
rikisins orðist svo:
„Starfsmenn skulu fá orlof í 18
virka daga og einskis í missa af
föstum la'mum. Ef sérstaklega
stendur á, má orlofið þó vera allt
að 21 degi.“
FoiKdar Ai-
þingis
Emil Jónsson forseti sam-
eirtaðs þings.
Síðastliðinn þriðjudag voru
kjörbréf þingmanna afgreidd eft-
ir vikulangt málþóf Sjálfstæðis-
manna. Voru þau öll samþykkt
og greiddu Sjálfstæðismenn einir
atlcvæði gegn því.
Daginn eftir var svo forseti
sameinaðs alþingis kjörinn, og
hlaut E íil Jónsson, þingmaður
Hafnfirðinga kosningu með 31
alkvæði. Jón Pálmason forseta-
efni Sjálfstæðismanna, hlaut 18
atkvæði. Fyrsti varaforseti var
kjörinn Gunnar Jóhannsson og
annar varaforseti Karl Kristjáns-
Degi
síðar, fimmtudag, var
skipað í deildir og kosnir deildar-
íorsetar. Var Bernharð Stefáns-
sor kjörinn forseti efri deildar,
fyrsti varaforseti Friðjón Skarp-
héðinsson og annar varaforseti
Alfreð Gíslason.
Forseti neðri deildar var kjör-
inn Einar Olgeirsson, en fyrsti
Ritstjóri íslendings er greind-
ui maður og gegn, en stundum
virðist honum þvingað til að
ganga lengra í þjónustusemi við
húsbændur sína en vitsmunir
lians kunna við og verða þá skrif
hans undarlega hjárænuleg. Svo
verður síðastliðinn föstudag, er
hann spyr stórletrað á forsíðu
blaðs síns: Hvenœr gengu forvíg-
ismenn Framsóknarflokksins á
Akureyri í Alþýðuflokkinn? Síð-
au telur hann upp nokkra for-
ystumenn Framsóknarflokksins
hér í bæ, er hann kveður hafa
verið meðmælendur Friðjóns
Skarphéðinssonar við síðustu al-
þingiskosningar (ekki getur hann
þó heimildarmanns »íns að þeirri
fullyrðingu) og staðhæfir síðan,
að af þeim sökum hljóti þeir að
hafa gengið í Alþýðuflokkinn,
fyrst Friðjón Skarphéðinsson
hafi fullyrt á Alþingi í ræðu
þeirri, er Alþýðumaðurinn birti í
síðasta tölublaði, að öll framboð
Alþýðuflokksins í síðustu kosn-
ingum hafi verið eingöngu á veg-
um flokksins og ákvörðun um þau
tekin af Alþýðuflokksmönnum
eingöngu.
Nú skal ekkert um það fullyrt
að svo stöddu, hvort Framsókn-
armenn þeir, er íslendingur telur
upp, hafi verið meðmælendur
Friðjóns. Enda þótt Alþm. telji,
að slíkt væri þá aðeins báðum að-
ilum sæmdarauki, hefir hann ekki
aðstöðu til að skoða framboðs-
listana frá í vor, svo sem íslend-
ingur telur sig hafa. En hitt hlýt-
iu ritstjóri Isl. að vita, að um-'
mæli Friðjóns eru jafnsönn, þótt
svo væri. Framboð flokka hér á
I
varaforseti Halldór Ásgrímsson landi em ákveðin í flokksfélög-
og annar varaforseti Áki Jakobs-
Stúdentaráöshðsningar
Hinar árlegu stúdentaráðskosn-
ingar við Háskóla Islands fóru
fram síðastliðinn laugardag og
var lcosið um tvo lista: A-lista, er
íhaldsandstæðingar stóðu að, og
B-lista, er Sj álfstæðismenn báru
fram.
Kosning fór svo, að B-listi
hlaut 307 atkvæði og 5 menn
kjörna, en A-listi 263 atkvæði og
4 menn kjörna.
í fyrra voru listarnir þrír:
Sameiginlegur listi Alþýðuflokks-
manna, Þjóðvarnar og Sósíalista
er hlaut 4 menn kjörna, listi
Framsóknarmanna, er hlaut 1
mann kjörinn, og listi Sjálfstæð-
ismanna, er fékk 4 menn kjörna.
II
son.
í efri deild eiga nú sæti þessir
jnenn:
Af hálfu Alþýðuflokksins:
Friðjón Skarphéðinsson
Haraldur Guðmundsson.
Af hálfu Framsóknarflokksins:
Bernharð Stefánsson
Björgvin Jónsson
Hermann Jónasson
Karl Kristjánsson
Páll Zophoníasson
Sigurvin Einarsson.
Af hálfu Alþýðubandalagsins:
Alfreð Gíslason
Björn Jónsson
Finnbogi R. Valdemarsson.
Af hálfu Sjálfstæðisflokksins:
Friðjón Þórðarson
Gunnar Thoroddsen
Jóhann Þ. Jósefsson
Jón Kjartansson
Sigurður Bjarnason
Sigurður' Óli Ólafsson.
um kjördæmanna, en síðan sam-
þykkir flokksstjórn ákvörðun
fíokksfélaga og telst þá framboð
ákveðið. Þannig eru hrein flokks-
framboð ákveðin, og þannig voru
öll framboð Alþýðuflokksins á-
kveðin í vor, eins og Friðjón
Skarphéðinsson staðhæfir líka í
ræðu sinni. Hins vegar hefir það
aldrei þótt nein skylda að binda
meðmælendur flokksframboða við
flokksmenn, og mun það vera al-
ger nýlunda hjá ritsjóra ísl. í
röksemdafærslu, að vilja telja það
sönnun fyrir því, að framboð ein-
hvers sé ekki fyrir ákveðinn
flokk, ef allir meðmælendur hans
tilheyri ekki þeim flokki!
Enn raunalegri en þessi fávís-
lega röksemdaleiðsla annars
greinds manns eru þó þau vísvit-
andi ósannindi hans, að framboð
Friðjóns Skarphéðinssonar hafi
verið „borið undir fund í Fram-
sóknarfélagi Akureyrar og sam-
þykkt þar“. Slíkt kom vitanlega
aldrei til greina. Hitt er allt ann-
að og óskylt mál, að nefnt félag
ræddi það á fundi, eftir að Al-
þýðuflokksfélag Akureyrar hafði
ákveðið framboð Friðjóns, að
sfuðla að kosningu hans og sam-
þykkti slíkt. Sýnir hin glæsilega
kosning Friðjóns það líka, að þar
hefir vilji almennings í flokknum
ráðið, og ætti ekki málgagn eins
og ísh, sem oftlega ber sér orðið
lýðræði í munn, að láta sér verða
það margra mánaðar ólundar-
eíni. Má það merkilegt kalla, ef
skrif eins og þau, er ísl. birti sl.
föstudag, eru frambjóðanda
Sjálfstæðisflokksins hér á sl. vori
að skapi, og þá ólík framkoma
hans eða Friðjóns, sem farið hef-
ir vinar- og virðingarorðum um
hann á þingi, ef hann telur sér
sæmandi að þegja við útúrsnún-
ingum og rangfærslum blaðs síns
á orðum hans.
*
Menntamálaráðiineytið vill nýja
skipnn listamannalanna
Menntamálaráðuneytið hefir
nýlega falið eftirtöldum mönnum
ao gera tillögur til ráðuneytisins
um, hvernig veiting listamanna-
l^una verði felld í fastara form
en nú á sér stað og betur að skapi
þeirra, er launanna njóta:
Guðmundi G. Hagalín, rithöf-
undi, Gunnlaugi Scheving, list-
niálara, Helga Sæmundssyni,rit-
stjóra, Jóni Leifs, form. Banda-
lags íslenzkra listamanna, dr.
Páli Isólfssyni, tónskáldi, Snorra
Hjartarsyni, skáldi, dr. Stein-
grími J. Þorsteinssyni, prófessor,
Þorsteini Hannessyni, óperu-
söngvara og Ævari R. Kvaran,
loikara. Helgi Sæmundsson er
' formaður nefndarinnar.
Þá hefir menntamálaráðuneyt-
ið enn fremur falið eftirtöldum
mönnum að gera tillögur til ráðu-
neytisins um fyrirkomulag á veit-
ing námsstyrkja og námslána,
bæði til þeirra, er nám stunda
hér á landi og erlendis, svo og yf-
irfærslu námskostnaðar til þeirra,
er stunda nám erlendis:
Dr. Þorkeli Jóhannessyni, há-
skólarektor, Pálma Hannessyni,
rektor, dr. Leifi Ásgeirssyni, pró-
fessor, Ólafi Hanssyni, mennta-
skólakennara og Björgvin Guð-
mundssyni, formanni Stúdenta-
ráðs háskólans. Leifur Ásgeirsson
er fonnaður nefndarinnar.