Alþýðumaðurinn - 12.02.1957, Qupperneq 2

2
ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudagur 12. febrúar 1957
ALÞÝÐUMAÐURINN
Utgefa-di:
Alþýðujlokkslélag Akureyrar
Ritstjóri:
BRAGI SIGURJÓNSSON,
Bjarkarstíg 7. Sími 1604.
Verð kr. 40.00 á ári.
Lausasala kr. 1.00 blaðið.
Prentsm. Björns Jónssonar h.f.
Feimnismál íhaldsins
Hvað vill Sjálfstæðisflokkurinn
í efnahagsmálum? Hvað vill hann
í öryggismálum? Hvað vill hann
í iánsútvegunum? Þannig spyr nú
maður mann eftir útvarpsumræð-
urnar fyrra mánudag, en enginn
kann svörin. Það var nefnilega ó-
gerlegt að komast að nokkurri
niðurstöðu um þetta eftir mál-
flutningi Ólafs og Bjarna. Svo er
að sjá, sem hér sé um fullkomið
feimnismál íhaldsins að ræða.
Eins og almenningi hefir verið
gert ljóst, var af fróðustu mönn-
um um efnahagsmál aðeins um
tvær leiðir að ræða í haust varð-
andi efnahagsvandræði fram-
lelðslunnar: gengislækkun eða
svonefnd millifærsla, þ. e. taka
af tekjum milliliða og almennings
með lækkun á milliliðakostnaði
annars vegar og auknum sköttum
og tollum hins vegar og færa til
framleiðsluveganna. Síðari leið-
in var farin, og deilir Sjálfstæðið
á það, en þorir þó ekki að kveða
upp úr með, að gengislækkun hafi
átt að velja og bendir á engin
önnur úrræði. Getur „stærsti
flokkur landsins“, „flokkur allra
stétta“, „hin harða stjórnarand-
staða“, leyft sér svo algert stefnu-
le si? spyr almenningur.
í allt vor, sumar og haust höm-
uðust blöð íhaldsins út af sam-
þykkt alþingis um að óska eftir
endurskoðun varnarsamningsins
við Bandaríkin. Samþykktin jafn-
gilti því, sögðu þau, að gera land-
ið varnarlaust. Hér væri um ægi-
legt ábyrgðarleysi að ræða. Þeg-
ar svo endurskoðuninni er frestað
vegna versnandi friðarhorfa í
heirninum, þá eru það „svik“ við
samþykkt alþingis í munni I-
haldsins og „svik“ við kjósendur.
Vildi það, að herinn færi, hvern-
ig sem ástandið í heimsmálunum
væri, eða vildi það slíkt ekki?
spyr almenningur og finnur enga
heilvita brú í málflutningi þess.
í sumar og haust haía íhalds-
blöðin öðru hvoru verið að
y pra á því, að ríkisstjórnin
væri í þann veginn að taka stór-
lán í Sovétríkjunum eða leppríkj-
um þess, og væri slíkt hið háska-
legasta ráð ofan á hin stórfelldu
viðskipti við „austurblokkina“
landið væri gert þeim efnahags-
lega háð. En þegar ríkisstjómin
fær lán í Bandaríkjunum, heitir
það landsala eða verzlun með ör-
yggi landsins í munni íhaldsins.
Á þjóðin þá hvergi að taka lán
til fjárfrekra framkvæmda sinna?
spyr fólk. Ekki má það í austri,
fdíir Vesóvíus 09 ðötudrengirnir í Neopel
Hér segir Frederic Sonders sig æskulýð Neapelsborgar síðan
jrá ítölskum presti, sem sté hann var prestur 1945. Hinn 25
niður í göturennur Neapel- ára gamli prestur, sem var sonur
borgar til að geta rétt heim- ^ vélaverkamanns, hafði m. a. feng-
ilislausum drengjum hjilpar• ið það verkefni að predika yfir
hönd. ungu fólki í verksmiðjum borgar
innar, þar sem kommúnisminn
HINN æruverðugi kardináli yfir virtist þrífast vel. Eldmóður hans,
Neapel, Ascalesi, var höggdofa.' hvöss tilsvör og hnittni höfðu
Hann starði á prestinn unga.
reynzt honum farsæl vopn og
„Er það í raun og sannleika snúið mörgum af veg kommún-
ætiun yðar að dulbúast eins og ismans.
göturotta, eins og vasaþjófur eða
betlari?“ spurði hans æruverð-
,Gott og vel,“ sagði kardinál-
inn loks og kinkaði kolli. „Kirkj-
ugheit. „Eg tiefi aldrei heyrt ann- an vetður stundum að feta furðu-
að ems! Þetta getur ekki iátið sig 1 vegi. £n verig gætinn.“
gerast, og auk þess mundi fyrsti Fáum kvöldum síðar urSu
goturónmn, sem þér mætið, sjá nokkrir scugnizzl; gem héldu sig
undir eins í gegnum dulbúning- - aðaljárnbrautarstöS Neapels,
lnn' I þess varir, að þeir höfðu eignazt
Hinn litli, bjarteygi faðir Ma- hrollvekjandi félaga. Þetta var
rio Borrelli réttist í sætinu. „Þetta ungUr náungi, lítill vexti, en sam-
er eina leiðin til að rétta þessum anrekinn, ljóshærður og hvass-
vesaiingum hjálparhönd,“ svaraði eygur. Hann ávann sér traust
hann fastmæitur. „Eg hefi lært þeirra og virðingu þegar í stað,
götumál þeirra og tamið mér svo Snj all var hann að leika á trú-
hætti þeirra og framgöngu. Leyf- girni ferðalanganna. Hann kunni
ið mér að skýra málið betur iynr þá hst tii hiitar að hetla svo, að
yður.1' af lionum draup eymdin og auð-
Hin gamla, suður-ítalska borg mýktin. En ekki lét hann á sig
Neapel hefir um aldir verið iil- ^ ganga. Kvöld eltt freistaði foringi
ræmd fyrir scugnizzi — en svo ^ stærsta þorparafélags brautar-
nefna Neapelsbúar samrærisfélög stöðvarinnar þess að hræða hann
ungra götudrengja, sem hvergi í
víðri veröld finnast af líkri gerð.
Margir þeirra eru um sex ára, og
sumir jafnvel yngri. Þeir ala ald-
ur sinn á götunni, betla og stela.
Á síðustu árum hefir þessum
heimilisleysingjum fjölgað mjög,
því að í hópinn hafa bætzt ávext-
ir hernámsáranna, synir hermann-
anna úr liði bandamanna, yfir-
gefnir af mæðrum sínum. Talið
er, að um 3000 scugnizzi séu nú í
Neapel. Þeir eru síbúnir til að að-
stoða smyglara, svartamarkaðs-
br&skara, portkonur og þjófa, en
„listgrein“ þeirra er að ræna
ferðamenn og sjómenn á götunnu
„Við getum ekld náð orðfæri á
þeim á annan hátt, yðar tign,“
sagði faðir Borrelli. ,*Ég hefi
reynt það. En geti ég fengið þá til
að halda, að ég sé einn í hópi
scugnizzi, má vera, að leiðir opn-
ist.“ Því lengur sem faðir Borrelli
talaði, breyttist svipur kardinál-
ans. Honum var gagnkunnugt um,
að Mario Borrelli hafði helgað
til að leggja af við sig helming
kvöldfengsins, en hlaut varmar
viðtökur. Hinn nýi scugnizzo jós
yfir hann slíkum firnum af fár-
yrðum og ókvæðisorðum, að hon
um varð orðfall með öllu, og
þung högg og barsmíð fylgdu of-
an í kaupið, og var þó foringi
þessi stærðarrumur. „Við skulum
kalla hann Vesúvíus“, sögðu hin-
ir scugnizzi, er horfðu agndofa á
aðfarirnar. Og nafnið festist við
hann. Hann var orðinn scug-
nizzo, sem taka varð tillit til.
Þetta gerðist fyrir sex árum.
Næstu sex mánuðina var faðir
Borelli kristindómsfræðari á dag-
inn, en á næturnar var hannj
Vesuvíus götuskálkur. Þegar hann
dag hvern hafði lokið kennslu
sinni, klæddist hann óhreinni
skyrtu, tötrabuxum og götóttum
skóm, en á höfuð sér setti hann
húfupottlok. Loks kámaði hann
hendur sínar og andlit.
Vesúvíus deildi kjörum með
scugnizzunum. Hann svaf á göt-
unni eins og þeir — á veturna á
ekki í vestri, en þegar gengið er ristunum, þar sem lítilsháttar ylur
eftir ákveðnu svari, þegir íhald- streymdi upp af holræsunum
ið. Kannske man það líka eftir °S dagblöð fyrir teppi. Hann
þv-í, að áður hefir verið fengið borðaði matarleifar eins og þeir,
lán í Bandaríkjunum undir sams upphitaðar í gömlum niðursuðu-
konar aðstæðum og niú eru og dósum. Þetta voru félagsmáltíðir
það í stjórnartíð Ólafs Thors og °S. munnurinn gekk. Á þennan
ekki heitið landsala né verzlun hátt kynntist hann hinum nýju
með öryggismál landsins ÞÁ í félögum og komst að því, hvaðan
munni Morgunblaðsins.
Þannig er það alveg sama, hvar
drepið er niður fingri í málflutn-
ingi íhaldsins, að hvergi er sam-
ræmi, heldur rekur sig eitt á ann-
ars hörn og enginn samstæð
þeir voru og hvers vegna þeir
höfðu lent á götunni. Þessir út-
lagar þjóðfélagsins litu á hann
sem einn af þeim.
Hann var í sífelldri hættu. Und-
irheimar Neapels eru einhverjir
stefna finnst út úr honum. Skoð- ^ skuggalegustu undirheimar Ev-
un og stefna í hváðá máli sem er | rópu, og ekki ósjaldan rekur
virðist nánast feimnismál í þeim dauðan löregluspæjara á fjörur
herbúðum. | Neapelsflóa. Vesúvíus átti því á honum í augum. „Jú, sannar-
hættu að hljóta lík örlög, ef
scaugnizzana tæki að gruna hann
se:n spæjara. En hann stóðst öll
próf og komst að þeirri ánægju-
legu niðurstöðu, að jafnvel hörð-
ustu og spilltustu götuskálkana
dreymdi um heimili, um öryggi
og einhvern til að þykja vænt um.
Vetrarkvöld eitt sagði Vesúvíus
við þorparahóp sinn, að hann
hefði uppgötvað stað, þar sem
þeir gætu búið í friði. Það væri
San Gennariello-kirkjan. Hún
hafði orðið fyrir loftárás í stríð-
inu og stóð nú auð og ónotuð.
„Lögreglan mun aldrei leyfa sér
að ónáða okkur í kirkju,“ sagði
Vesúvíus. Þær röksemdir lokuðu
munni hinna efagjörnustu í hópn-
um.
Kirkjugólfið var þakið múr-
brotum og gapandi göt voru víða
á þakinu. Fyrst 1 stað tóku dreng-
irnir ekki í mál að ryðja til og
gera við, en brátt sigraði með-
fædd sköpunargleði ítalans let-
ina. Vinnan var innt af hendi með
frumstæðustu áhöldum.
Kvöld eitt kom Vesúvíus með
hálmdýnu og ullarteppi. Það var
raunar mót óskráðum lögum
götuskálkanna að sofa á slíkum
hægindum, en þó fylgdu dreng-
irnir fordæmi hans einn af öðr-
um. Næst kom Vesúvíus fyrir lit-
illi eldavél og dró að búðarvörur,
sem allir hugðu, að hann hefði
stolið. Þeir tóku að neyta mann-
sæmandi matar.
Ekki leið á löngu að drengirnir
færu að kalla hinn nýja samastað
sinn la Casa — Húsið. Faðir
Borrelli veitti því eftirtekt, að
drengirnir tóku að koma fyrr
„heim“ af götunni. Framkoma
þeirra innbyrðis tók og að breyt-
ast. Vissulega voru þeir stálnaglar
enn sem fyrr, en ekki jafnhrjúfir
og áður. Föður Borrelli leizt ráð
að gera þeim nú uppskátt, hver
hann væri.
Næsta kvöld gekk hann inn í
la Casa, klæddur hempu. Dreng-
irnir störðu fyrst á hann stein-
þegjandi, en svo skelltu þeir upp
úr. „Sjáið Vesúvíus“, hrópuðu
þeir. „Hann er orðinn prestur!“
En einn drengjanna andmælti.
„Vesúvíus“, sagði hann, ég er
ekki trúhneigður, en þetta getur
þú ekki leyft þér. Þetta er of
langt gengið.“ Faðir Borrelli
brosti. „Já, en ég er prestur,“
sagði hann.. „Sjáið þið bara
þessar myndir, þar sem ég er
myndaður með öðrum prestum.“
Höggdofa af undrun létu dreng
irnir myndirnar ganga milli sín.
Borrelli stóð á öndinni af eftir-
væntingu. Loks gekk einn drengj-
anna til hans — einn harðasti
skallinn, 15 ára piltur — og greip
hönd hans. „Þá skulum við upp
frá þessu kalla þig föður Vesúví-
us“, sagði hann og brosti breitt.
„En þú verður hjá okkur áfram,
er það ekki?“ Hinir drengirnir
þyrptust umhverfis þá, og Borrelli
gat ekki varizt því, að tárin stóðu
lega,“ sagði hann. Við skulum
gera þennan stað að Casa dello
Scugnizzo“.
Þannig var heimili götudrengj-
anna stofnað. í asnakerru, sem
Borrelli leigði, ók hann og nokkr-
ir drengjanna um borgina og betl-
aði út gömul húsgögn, sem hætt
var að nota. Neapelsbúar eru
gjöfulir, og la Casa dello Scugn-
izzo varð sannnefnt heimili. En
nú stóð úrslitaprófraunin fyrir
dyrum: Mundi faðir Vesúvíus
geta haldið í götuskálkana sína?
„Það var ekki hægt að taka þá
sömu tökum og drengi á æsku-
lýðsheimili,“ sagði Borrelli. Hann
vissi, að það mundi draga dilk á
eftir sér, ef reynt væri að halda
drengjunum innan veggja og
reyna að steypa þá í eitt og sama
: :ót. Það, sem þá vanhagaði um,
var ekki aðeins staður, þar sem
þeir gætu fengið mat, föt. og hvílu
til að sofa í, heldur einnig fundið
vingjarnleik og skilning. En það
mátti ekki loka þá algerlega úti
frá fyrra lífi þeirra, götulífi
Neapelborgar.
Drengirnir — sem nú voru um
tuttugu talsins — urðu flemtri
slegnir, er faðir Vesúvíus stakk
upp á því við þá, að þeir skyldu
taka að ganga í skóla eða fá sér
atvinnu. Á reiprennandi götu-
skálkamáli skýrði presturinn það
fyrir þeim, að þeim muridi ganga
stórum betur að sjá sér borgið,
ef þeir kynnu nokkuð fyrir sér,
og gilti það jafnt, hvort þeir hygð
ust bjarga sér á heiðarlegan eða
á umdeildan hátt. Þessi fullyrðing
gróf um sig í hugskoti þeirra.
Borrelli varð næstum því að
leggja sig í jafnmikla framkróka
við að fá skólayfirvöldin á sitt
mál. í fyrstunni þverneituðu þau
semsé að taka scugnizzi í bekki
sína. Niðurstaðan varð hins veg-
ar sú, að um 10 af yngstu drengj-
unum var skipt niður á milli nokk
urra skóla, því að á þann hátt
mundu þeir ekki geta sett mark
sitt á viðkomandi bekk og skóla-
félagar mundu varla eða ekki
veita því eftirtekt, að um scugn-
izzo væri að ræða.
Smám saman tóku drengirnir
að breytast í hátterni. Þeir þvoðu
sér á morgnana og rökuðu sig,
væri þess þörf. En mest þótti föð-
ur Borrelli um það vert, að þeir
lærðu að hlæja, ekki hæðnishlátri
götuskálksins heldur gleðihlátri
drengsins.
Svo kom hin óhjákvæmilega
uppreisn undir forystu Pietros,
dreiigs.' sem nefndur var Höndin,
af því að hann var svo handlag-
inn vasaþjófur. Móðir hans hafði
yfirgefíð hann 8 ára gamlan og
nú var hann 13 ára, þótt hann
virtist drjúgum eldri. Hann stóð
fyrir framan föður Borrelli og
horfði á hann hvössum augum.
„Ég hverf til götunnar á ný,“
lýsti hann yfir herskár í bragði.
„Þéir hafa horn í síðu mér í skól-
anum.“ Margir drengjanna kink-
uðu kolli samþykkjandi. „Gott og