Víðir - 30.11.1929, Blaðsíða 1

II. árg.
Vestmannaeyjum, 30, nóv. 1929.
2. tbl.
Deiiur
socfai-demokrafa
og kommunista.
i. •
Eftir langvarandi innbyrðis ó-
eirðir og sundurlyndi er nú loks
svo langt komið, að í odda ætlar
að skerast á milli flokksbrota
jafnaðarmannaflokksins hjer á
landi, þeirra, sem telja sig social-
demokrata, og kommunistanna.
Hingað til hafaþessar tværgrein
ar jafnaðarmannaflokksins unnið
saman í einingu á yfirborðinu,
en undir niðri hefur ágreiningur
eðlilega verið mikill, og með ó-
líkindum, að ekki myndi upp úr
sjóða áður en langt liði.
Óvíða, eða hvergi annarsstaðar
hefur samvinna getað haldist með
þessum flokkum, svo mjög grein-
ir þá á, t ýmsum atriðum,
enda er eitt aðalatriðið, leiðin
til þess að koma áformum þeirra
í framkvæmd og breyta þjóðfjel-
agsskipulaginu svo gerólík.
Hjer á landi hafa það verið
hægfara jafnaðarmenn, sem svo
kalla sig, sem haft hafa töglin
og hagldirnar innann Alþýðusam-
bandsins. Hvort þessir menn eru
eins hægfara og þeir vilja vera
láta, skal ósagt, en þeir munu
hafa þeg;ð fjárframlög Dana til
pólitískrasstarfsemi sinnar, með
því skilyrði að afneita kommun-
Istum með öllu.
Mllgagn alþýðu — burgeisanna,
Jóns Baldvinssonar og Hjeðins
er Alþýðublaðið. Annað blað, sem
telur sig fylgja stefnu social-demo-
krata ér „Jafmðarmaðurinn" á
Norðfirði Aftur á móti syngja,
blöð norðlenskra jafnaðarmanna
og Vikan hjerna kommunismanum
lof og dýrð, en telja vart enga
verri fjendur sína en social-demo-;
krata.
þegar þess er gætt, hversu
aðal-málgögn jafnaðarmannanna
íslensku eru sundurleit, ætti engan
að furða hvernig komið er. —
En vitanlegt er, að þegar blöð
þeirra eru tekin að hamra
hvert á öðru annarsvegar, og
hinsvegar að elta grátt silfur við
foringja flokksins, þá ersamlynd-
ið og eininginn sist öfundsverð
því að sjálfsögðu er óánægju-
nöldriö í blöðurn jafnaðarmanna
flokksins aðeins veikur og hjá-
rómá^ómur af gauragang þeim
og glymjanda, sem brotist hefur
út í herbúðum hins sundurleita
hóps sent telur sig til jafnaðar-
manna og Alþýðuflokks.
Sainvinna soc'al-demokrata og
kommunista er og verður óeðli
leg, þótt ekki jafnist á við þaö
þegar íslenskir bændur sórust í
fóstbræðralag við byltingamenn-
ina aðe ns til þess að þóknast
valdafíkn ems manns Jónasar
Jónssonar, sem læddist e ns og
úlfur í sauðargæru inn í flokk
þeirra.
Af frjettum þeim, sem hingaö
hafa borist frá þingi Alþýðu-
sambandsins í Rvík má marka,
að samlyndið fer síversnandi —
og fulltrúar núa hver öðrum ó
spart uni nasir ýmsum vömm-
um og skömmum. þó má gera
ráð fyrir að social-df-mokratar
og kommunistar gangi samein-
aðir til kosninga nú á næstunni
— að minsta kosti.
II.
Hjer í Eyjum er Hokkur manna,
fáliðaður að vísu, sem kallar sig
Alþýðuflokk. Innbyrðis skiftfst
hann í hægfara jafnaðar-
menn og kommúnista. þóttflokk
ur þessi hafi að mestu fylgt liði
undir einu merki við kosningar,
þá hafa verið viðsjár eigi all-litl-
ar innan flokksins og sundur-
lyndi, sem fer síversnandi.
þótt einkennlegt sje, þá er
það samt /Svo, að minnihlutinn
kommunistarnir, hafa ráðið þar
lögum og lofum. Eru það í raun
rjettri örfáir menn, harðsnúnir og
hávaðagjarnir, sem bælt hafa hina
og beislað, og teymt aðkjörborð-
inu við kosningar. þessir menn --
kommunistarnir — hafa vaðið uppi
á alveg óskiljanlegan hátt meðal
verkamanna, sem margir hverjir
eru gætnir og vilja Jriðsamlegt
starf til eflingar verkalýðnum.
Kommunistarnir hafa með ofríki
sínu og yfirgangi orðið samtök-
um verkamanna hjer til stór-
tjóns. þeir hafa dregið verkalýðs-
fjelögin inn í pólitískat sviftingar
sinar — og veikt þannig aðstöftu
þeirra til þess aft vinna aft velferft-
armálum sínum á heilbrigðum
grundvelli.
Lyfsalinn.
þegar jeg tók mjer bóífestu
hjer í Vestmannaeyjum, tyrir um
5 árum síðan, einsetti jfg mjer að
hafa sem minst afskifti af opinberu
lífi hjer. Voru ýms rök til þess.
Og þá fyrst, að jeg leit svo á,
að 11 þess að geta lagt eitthvað
„til málanna" þyrfti maður aðhafa
grundvallaða þekkingu á sem
flestum atriðum, er máli skiftu.
þessa þekkingu hafði jeg vart til
að bera, nýkominn frá skóla-
borðinu. þessi skóðun mín hefur
nokkuð breytst síðan. Mjer virðist
svo nú,að sá megi sín mest, sem
mest þenur sig og teygir lopann
á þrykki og gatnamótum. þessa
iðju virðist mjer stunda einna
dyggilegast Sigurður Sigurðsson
frá Arnarholti.
Nú vill svo til, að mig hefur
stöku sinnum gripið löngun til
þess að skrifa .um eitt ákveðið
efni. En efnið er lyfsalinn og
rógg:rni hans. þessi löngun mín
til þess að skrifa um þennan
skapbrest apotekarans varð upp-
haflega til, er hann tók mig
fyrsta sinni alvarlega tali. Knje-
setti hann þá fjölda góðra manna
og hlóð að þeim rógkesti.
þetta var í þann mund, er
hann hafði Kolka Iækni að bit-
beini Munu þá vart hafa fundist
þær vammir, erhann taldi mannl
þessum ekki til lýta. Sauð
út úr, er hið æruverðuga skáld
sentist út úr lyfjabúðinpi og
hrópaði á eftir lækninum ein-
hver ókvæðisorð.
Minnist jeg nú þess eins, að
skáldið kallaði læknirinn „Grön-
skolling*. En þetta orð stendur
„gikkfast" í mfnni mínu, svo
strákslegt sem það er, vegna
þess, að sje orðið bókstaflega
skilið, þá er það alveg fráleitt.
Mætfi frekar bregða lækninum
um rauða litinn, svo rauðbirkin
sem hann var á yngri árum. En
8leppum því. Orðið eitt útaffyr-
ir sig er græskulaust.
Hjer í bæ er, meðal annara,
einn mikilhæfur maður, þjettur
fyrir og má í engu vamm sitt
vita. Á jeg hjer við Gunnar
Ólafsson, konsúl. þennan mann
hefur lyfsalinn ljóst og leynt, sí-
felt og árum saman rægt.
Aldrei hef jeg heyrt apotekarann
finna neitt’gott í fari þessa manns.
Mun eins fara um fleiri en mig,
ef menn rifja upp í minni sínu.
Meðan Kristinn Ólafsson var
bæjarstjóri heltók rógsýkin lyf-
salann. Hælbeit lyfsalinn bæjar-
stjórann og hjekk þar lengst af
bæjarstjóratíö Kristins. Fann hann
Kristni alt til foráttu og breiddi
óspart út róg unt hann. Persónu-
lega þekki jeg Kristinn mjög vel
og fáa hef jeg þekt betri drengi
Galla hefur hann sjálsagt eins og
aðrir, en þeir munu ser.nilegr,
margirhverjir, veraaf því sprottn-
ir að hann er „ógætilega fram-
sækinn."
Kr:stinn hafði á engum mar.ni
jafnmikla andstygð og á lyfsalsn-
um og róggirni hans.
Einhverntíma í fyrra tjáði apo-
tekarinn mjer, að það væri leið-
inlegt með „hantt N. N. greyið",
fyrir nokkrum árum hefði faðir
hans sent honum, til Reykjavík-
ur, fimm þúsund krónur, setn
hann hefði átt að leggja inn í
banka. þessum peningum hefði
svo N. N. stolið úr sjálfs síns
hendi og sóað. Nú vildi þannig
t'l, að N. N., sem er ágætur vin-
ur lyfsalans, var nýkominn í
þjónustu okkar, fór jeg því á
fund hans og tjáði honum hvað
lyfsalinn hefði sagt mjer, til þess
að hann gæti fengið leiðrjettingu
á þessum Ieiða áburði. Svarið,
sem jeg fjekk var einhvernveg-
inn á þessa leið: „Finst þjer
þetta mikið, hann segir líka um
þig, að þú hafir sóað peningum,
er þú hafðir undir hendi frá
Ekknasjóðnum". Sannleikurinn
er sá, að af peningum Ekkna-
sjóðsins hafði jeg aldrei undir
hendi meira en ca. 300 kr. En
satt er það, að fyrir Ekknasjóð-
inn gerði jeg aldrei neitt, því af
einhverjum ástæðum, er mjer ó-
geðfelt að gefa eða úthluta gjöf-
um. því jeg kann hvorki að gefa
nje taka á móti þökkum. Sje nú
þessi rógburður um mig athug-
aður, þá er hann harla ósenni-
legur, í Ijósi þess, að jeg er
„prokuristi“ fyrir firma, sem ár-
lega gre'ðir miljónir í ýmsar átt-
ir þá er og vert að geta þess,
að sama sumar og jeg var í
stjórn Ekknasjóðsins innheimti
jeg og greiddi, eftirlitslaust, á
Siglufirð', um ettt hundrað og
áttatíu þúsund krónur.
Síðast liðið ár hefur lyfsalinn
látlausf elt hjeraðslæknirinn i
röndum með staflausum rógi.
Rótnagar hann dyggilega starf-
semi læknisins. Nú er það öllum
sæmilega upplýstum mönnum
vitanlegt, að hjeraðslæknirinn er
með best mentuðu hjeraðslækn-
um á landinu, en þó þykir mjer
ekki ósennilegt, að farið sje að
sjá á praxis læknisins, því sjald-
an þarf lengi að ljúga, til þess
að brjálist skoðun almennings.
Setn stendur drepur lyfsalinn
tímann með því að læsa tönn-
unum til skiftis í hnakka tengda
föður nvns og hjeraðslæknisins.
Hversu lengi liann endist til þess