Víðir - 31.01.1948, Blaðsíða 2

2
V í -Ð I R
Hafnargerðin í Vesfmannaeyjum
kemur út vikulega.
Riutjóri:
| EINAR SIGURÐSSON j
■ ■
Sími 190
• ■
■ ■
■ ■
j Auglýsingastjóri:
i ÁGÚST MATTrlÍASSON \
m a
• «
Simi 103 ■
■ ■
■ ■
■ Prenumiðjan Eyrún h.í. :
■ ■
■ ■
■ •
......................
Styðjið að
útgerðinni
> A Cll
Eitt mesta áhyggjuefni allra
bæjarbúa er, hversu útgerð geng-
ur hér saman. Bátum þeim, sem
hér eru gerðir út, hefur fækkað
um y3 á tveimur árum og um
helmingur þeirra tekið upp drag
nótaveiðar, sem gefa lítið af sér
borið saman við línu- og neta-
veiðar.
Til þessa liggja ýmsar orsakir
og sem hér í blaðinu hefur oft
verið bent á, en hér skal vakin
athygli á einni þeirra, aðbúðinni
að sjómönnunum. Áður fyrr var
það venja, að sjómenn voru tekn-
ir á heimilin og sátu þá við sama
borð og heimilisfólkið með all-
an viðurgerning. Þetta mun hafa
verið það bezta íyrir sjómann-
inn. Hann varð’ þarna einn af
fjölskyldunni og naut friðar og
unaðar heimilislífsins. Yfir ver-
tíðina voru þá heimili útvegs-
bænda fjölmenn af konum og
körlum og skemmtileg.
En síðan vandræðin urðu með
stúlkur til heimilisverka, hefur
þetta breytzt. Stúlkur hafa kosið J
frekar að stunda verksmiðju-
vinnu, búðarstörf o. þ. h. en
vinna á heimilum og mörgum
útvegsbændum hefur vaxið það í
augum að greiða stúlkuin sama
kaup við húsverk og þær hafa
haft í verksmiðjum.
Vermönnum hefur verið kom-
ið fyrir í sjóbúðum, sem kallaðar
eru, þar hefur verið þröngt og
þó að nóg hafi verið borið i mat-
inn, hefur ekki verið þar jafn
notalegt fyrir þessa aðkomu-
menn eins og tíðum var á góðum
heimilum.
Aðbúnaður til að sola hefir
verið að sama skapi leiðinlegur
og umhirða vond. Oft og tíðum
hefur verið leigt kjallaraher-
bergi, þar sem mörgum mönn-
um var kúldrað saman, því að
Framhald af 1. síðu
tímamót í sögu hafnargerðar í
Vestmannaeyjum. Öll mann-
virkjagerð liefði verið þar ófram-
kvæmanleg og tilgangslaus, ef
skipið hefði ekki verið keypt. En
grunnið í höfninni stóð útveg
í Vestmannaeyjum fyrir þrifum.“
Síðan er skýrt frá kostnaði við
hafnargerðina og gangi þessara
mála á Alþingi.
I>á er byggingu sjóveitunnar
gerð þarna skil. „Uppi á Skanzin
um, austan við sjálfan Skanzinn,
var gerður sjógeymir úr járn-
bentri steinsteypu íyrir 400 smá-
lestir af sjó . . .“ hetta var 1931.
„Frá geyminum er síðan 300 mm
(•12") víð trépípa lögð meðfram
sjávarströndinni eftir Strandgöt-
unni.“ „Frá þessari höfuðleiðslu
voru síðan lagðar til beggja
hliða mjórri aðalæðar og frá
þeim síðan í fiskhúsin mjórri
pípur.“
„Árið 1932 var haldið áfram
að vinna að sjóveitunni, en að
fullu var lienni lokið árið 1933,
og var stofnkostnaður þá orðinn
kr. 114.498,71.“
Svo segir um sjóveituna: „Sjó
veitan hefur gefist með ágætum.
Fiskverkunin auðveldast og orð-
ið betri.“
Síðasti aðalkaflinn í ritinu er
svo uni skipulag hafnarinnar. Að
lokum er svo í eftirmála, sem er
dagsettur 10. júní 1943, getið
ýmissa annarra mannvirkja hér
við höfnina og ýmislegs annars.
þótt. allir eigi mikið undir, að
hér sé rekin mikil útgerð, amast
flestir við að leigja vermönnum
sæmilegar vistarverur og hafa á
orði, að hú^næðinu verði spillt.
Til þcss að gera sjómönnum
þægilegri dvölina hér sem stuðl-
aði að því að fá góða sjómenn
hingað, væri bezt, að útgerðar-
menn kæmu sér jjannig fyrir, að
þeir gætu haft sína vermenn
lieima lijá sér í góðum híbýlum.
Oft liefur vérið talað um að
byggja verbúðir og sjálfsagt væri
það nokkur fxamför frá því sem
nú er og verður sennilega jirauta
lendingin.
En á meðan engar slíkar vist-
arverur eru til, verður almenn-
ingur hér í bæ að styðja útgerð-
ina í Jiví að búa vel að vermönn-
um, bæði með að leigja þeim
góð herbergi og jafnvel þrengja
að sér til Jiess að gera það unnt
og selja þeim gott fæði, svo að
þeim líði vel og þá fýsi til að
koma hingað aftur.
Vegni útgerðinni vel, gerir
bæjarbúum það einnig.
Hér hefur aðeins verið stiklað
á Jjví stærsta i þessari sögu hafn-
arinnar.
Ritið er mjög skipulega ritað,
fróðlegt og skemmtilegt aflestrar
og hefur höf. lagt sig mjög fram
og aflað sér öruggra og mikilla
heimilda. Höf ritar hér um af
miklum eigin kunnugleika, þar
sem hann mun liafa dvalið hér
mest Jjað tímabil, sem hann seg-
ir frá. Ritið er skrifað af skarp-
leik og menn, sem hér hafa dval-
ið sama tíma, munu ekki sakna
þar mikils í sögu þessara mann-
Síldarverksmíðja í
Framhald af 1. síðu.
Mér finnst því að nú þurfi að
bregðast fljótt og vel við og reisa
síldarverksmiðju í Vestmannaeyj
um og hefjast handa þegar í stað,
Jjví það er sú eina leið til að við
liöldum hér fólkinu og skipun-
um, að þeir geti lagt afla sinn á
land hér í Eyjum.
En einhver kann að segja, að
það sé verið að undirbúa síldar-
verksmiðjur við Faxaflóa og sé
það ólíkt hægara fyrir þá, sem
þar stunda veiðarnar að þurfa
ekki að sigla neitt með aflann og
svo sé nú ekki víst að síldin verði
alltaf í Hvalfirði.
Þeim sem svo kunna að hugsa,
er því til að svara að Jjað er al-
mennt álit þeirra, sem til Jiekkja,
að síldin muni ekki vera neitt
nýtt fyrirbrigði í Hvalfirði eða í
Faxaflóa og færa þeir margt máli
sínu til stuðnings. Hinu, þó ver-
ið sé að undirbúa bræðslur við
Faxaflóann ætti ekki að draga úr
okkur hér að hafast að, því bæði
er, að þær eru nú ekki komnar
upp.og svo hitt, að ef afli yrði
líkur og verið hefur í vetur
myndi nóg fyrir síldarverksmiðju
að gera hér. Og illa þekki ég sjó-
mennina okkar ef þeir koma
ekki lieldur hingað frá Faxaflóa
til að losa afla en að liggja Jiar
dögum saman og bíða losunar.
Ég hef lítillega átt tal um
Jietta við útvegsbændur og Jiá, er
stunda síldveiðarnar núna í vet-
ur og virðast allir á einu máli
um að hér vanti tilfinnanlega
síldarbræðslustöð.
Einn af mestu fiskimönnum
hér, sem er jafnframt útgerðar-
maður taldi að miklar líkur væri
fyrir því að hér í kringum Evj-
arnar myndi mega fiska sild í
júlí og ágúst og kannske iengur
þó „hún vaði ekki“ (eins og Jiað
er kallað) með Jieirri reynslu,
sem menn hafa fengið við veið-
virkja.
I ritinu eru margar ágætar
myndir frá höfninni og af marin-
virkjum á meðan á byggingu
þeirra stóð.
Málið á ritinu er mjög goLt,
eins og á öllu er Jóh. Gunnar
Ólafsson ritar.
Ritið er mikill fengur lyrir
alla Jjá, er láta sig einhverju
skipta sögu Eyjanna og skal
Jieim ráðlagt að fá sér ritið, sem
fæst í bókabúðum og kostar að-
eins kr. 10,00. Höf. og Hafnar-
nefnd eiga þakkir skilið fyrir að
hafa ráðizt í samriingu og út-
gáfu Jiessa rits.
E. S.
Vestmannaeyjum
arnar í Hvalfirði og víðar.
Ég hef með línum þessum vilj-
að hreyla þessu máli og jiað er
von mín að Útvegsbændur og
bæjarstjórn hefjist nú þegar
handa um að komið verði upp
síldarverksmiðju fyrir næsta vet-
ur.
í sambandi við þetta mál má
geta J>ess að Bæjarráð Reykjavík-
ur samþykkti einróma nú fyrir
skemmstu að leggja fram úr bæj-
arsjóði eina milljón króna sem
hlntafé í hina væntanlegu síld-
arstöð sem ákveðið er að reist
verði ;í þessu ári í Reykjavík. ,
Óskandi væri að bæjarstjórn
Vestmannaeyja sýndi eins lofs-
verðan áhuga á að hér komi upp
síldarverksmiðja á })essu ári og
væri ekki óeðlilegt að bæjarsjóð-
ur legði fram eitthvert fé ef með
þarf. Ég læt nú þetta nægja í bili
og vona að menn sjái að hér er
nauðsynjamál á ferð fyrir Vest-
mannaeyjar, sem Jiarf að hrinda
í framkvæmd hið bráðasta.
G. S.
Æflar meirihlufinn að
láta seinni togarann
ganga sér úr greipum?
Til J)ess að leysa út seinna tog-
ara bæjarins, þarf um 400 J)ús.
kr. Enn sýnir bæjarstjórnarmeiri
hlutinn enga viðleitni í Jiá átt að
útvega Jietta fé. Þetta nauðsynja-
mál, eins og öll önnur í hönduiii
þessara aukvisa, rekur á reiðan-
um. Þó að vanrækt séu framfara-
mál í bænum, Jiá er ekkert eins
þýðingarmikið, eins og tryggja
Jiað, að þetta stórvirka fram-
leiðslutæki togarinn, fáist inn í
plássið.
Almenningsálitið verður, ef
ekki dugar annað að knýja bæjar
stjórnina til skjótra aðgerða í
Jjessu máli. — '