Víðir - 03.02.1951, Blaðsíða 3

VÍÐIR
3
ÚR YERIMU-
Framh. af Jf. síðu.
t. d. sögu sína eitthvað á þessa
: leið:
j „Ég fór fyrst til Boston til
þess að læra. En svo dó faðir
) ininn, og þó þrutu peningarn-
ir fljótt, og ég fór á skip til
þess að afla mér fjár. Ég ætl-
j aði svo að byrja aftur eftir
árið, en þau urðu fleiri og
fleiri, og nú eru þau orð'in ein
20. Fyrstu árin var eins og
liver taug í mér orgaði: Is-
land, ísland. Jafnvel fyrstu 10
árin þoldi ég helzt ekki við
, fyrir heimþrá, en nú líða s\’o
mánuðir, að mér dettur það
ekki í hug“.
Það er mjög sjaldgæft, að
Islendingar hverfi heim. Þó
hvarf einn þeiria, sem hafði
verið áratugum saman skip-
stjóri í Boston, heim núna í
stríðslokin og gerðist mikill
Uiyndarbóndi austur í Olfusi.
Skipin eru, eins og áð'ur
■segir, af öllum stærðum, og
í'er aflahluturinn eftir stærð-
inni. Nokkuð mikið er af
>,draggerum“, sem þeir kalla
svo, eru það um 100 feta skip.
Þar eru einnig stórir og miklir
togarar, en togarar, sem eru
130 fet á lengd — nýsköpun-
artogararnir eru 175 fet —
þykja hagkvæmir, og segjast
þeir ekki gera betur en fylla
þá á þeim tíma, sem þeir
tnega vera úti. Eru það diesel-
skip, bera mikið, og er öllu
haganlega fyrir komið.
Þarna er það, sem flestir ís-
lenzku sjómennirnir, sem
Vestur fara, lifa og starfa,
þangað ti! þeir falla í valirin
eða eru orðnir lúnir og upp-
gefnir og fara í land, eins og
gengur og gerist í lífinu.
1,4 milj. íbúar í Kaup-
mannahöfn 1965.
„Kaupmannahöfn er í stöð-
ugum vexti, og það þýðir ekki
að hugsa um að takmarka
vöxt hennar“. Þetta er niður-
staða nefndar, sem s.l. 5 ár
heíur haft með höndum að
skipuleggja Kaupmannahöfn.
Verkfræðingar og húsameist-
arar hafa nú gert tillögur um
skipulag borgarinnar fram í
tímann, og er þar séð fyrir
öllu því nauðsynlegasta, sem
borgin þarfnast, þó að íbúa-
tala hennar haldi áfram að
aukast, en gert er ráð fyrir,
að hún verði komin upp í 1.4
milj. eftir 15 ár.
Mikilvægi
fiskframleiðslunnar.
í Bandaríkjunum hefur
verið reiknað út, hve milvið
hver bóndi fær árlega frá því
opinbera, og eru það 90 doll-
arar. Sjómaðurinn fær 21
dollar.
Nýtízku togari þar aflar á
ári sem svarar 32 lestuin af
fiski á hvern sjómann, en
bóndinn framleiðir 1/10 hluta
þessa magns af uxakjöti.
í Vestur-Evrópu er kjöt-
framleiðslan verulega fyrir
neðan það, sem hún var fyrir
stríð, en þó er nú mörgum
miljónum fleiri munna að
fæð'a. Má nærri geta, hve
eggjahvítúskorturinn er mik-
ill. Fiskur er auðugur af
eggjahvítu, svo sem kunnugt
er. f Englandi ,er nú ltjöt-
skammtur, sem er minni en
nokkru sinni meðan stríðið
stóð yfir.
Ovenjulegir kafbáfar
liafa verið smíð'aðir í Bret-
landi. Geta þeir verið enda-
laust niðri. Ameríkanar eru
einnig að smíða mjög full-
komna kafbáta, sem ganga 28
mílur í kafi og 30 mílur ofan-
sjávar. Kafbátarnir framleiða
sjálfir orkugjafa til að nota,
á meðan þeir eru í kafi, og er
þannig óendanlegt.
Fljófandi fiskverksmiðja.
Fyrirtæki í Bremerhaven,
sem gerð'i út verksmiðjuskip-
ið „Wezer‘ í Eystrasalti í síð-
ustu heimsstyrjökl, hefur
fengið teikningar að verk-
smiðjuskipi, sem er búið tækj-
um til þess að veiða, flaka og
frysta fisk. Verið er nú að
kynna sér þannig skip i
Bandaríkjunum, þar sem þess
er vænzt, að Marshallfé verði
veitt til kaupa á skipinu.
Kippers til USA.
Áformað er nú í Bretlandi
að hefja söluhérferð' í Banda-
ríkjunum og Kanada með
hina frægu skozku kippers,
(reykt síld).
Síldin verður vafin í sehó-
fan, tvær síldar saman í blaði,
síðan verður hún hraðfryst og
send þannig vestur um haf.
Fyrst um sinn er fyrirhugað
að senda 80.000 Jcassa. Blöð,
útvarp og ef til vill sjónvarp
verða notuð til þess að aug-
lýsa síldina og auðvelda söl-
una.
Danir í Cosfa Rica.
Ríkisstjórnin í Costa Rica,
sem er næsta ríkið fyrir sunn-
an Panama í Mið-Ameríku,
bauð í haust. nokkrum dönsk-
um fiskimönnum að koma til
Costa Rica. Þessir Danir hafa
áhuga á að fara þangað með'
fiskiskipi og sétja þar á fót
verksmiðjur með það fyrir
augum að veiða og sjóða nið-
ur túnfisk og aðrar fiskteg-
undir og framleiða fiskimjöl
og lýsi. Engin endanleg áætl-
un hefur þó verið gerð ennþá.
Flökunarvélin
í Grænlandi,
sem keypt var frá Þýzka-
landi á s.l. ári og sett niður
í þorpinu Sykurtoppurinn,
flakaði 115 lestir af þorskflök-
um. Flökin voru fryst og
pökkuð í 5 punda öskjur og
flutt til Bandaríkjanna.
í U. S. A. eru stprar stofn-
anir, þar sem fólk, sem þjáist
af taugaveiklun og áhyggjum,
getur fengið' huggun og ráð.
Sé hætta á ferðum, er við-
komandi vísað til sérfræð-
inga, en oft geta viðkomandi
starfsmenn veitt nauðsvnlega
hjálp.
Geislahitun ryður sér nú
mjög til rúms í stórum verk-
smiðjum í Svíþjóð'. Hitinn
þykir jafnari og þægilegri og
sparnaðurinn er 25—30%.
★
Þeir, sem aldrei hætta
neinu, eru venjulega óörugg-
astir.
Munið eftir aÖ innleysa póstkröftma, svo
ekJzi verði stööviui á sejidinpu blaösijis
o>
„Ég“, öskraði hann, „stritað'i þrjú ár, en þú, þorparinn
þinn . . .“
Á nóttum sat ég á árbakkanum og braut heilann:
„Hvað var um að vera? Og hvers vegna?“
Ofan við árbakkann var einmana staður, lítill höfði með
trjálundi. Ég settist, þar og liorfði á fljótið. Mér fannst
eins og grómtekið vatnið, eftir að hafa runnið gegnum þorp-
ið, rynni um sál mína og skildi þar eftir beiskju og kvöl.
Ég þekkti unga stúlku, saumastúlku. Ég leitað'i heiðar-
lega ásta hennar, og méf virtist henni líka geðjast að mér.
En hún fór að' verða stúrin við mig og spurði: „Er það
satt, að þú skrifir í blöðin um okkur, um þorpið?“
„Hver heíúr sagt þér það?“ Eftir noklcra vafninga sagði
hún mér: „Malachine hefur rit þitt í höndum. Hann les það
upp fyrir hvern sem vill. Það er dregið dár að þér og jafnvel
í ráði að refsa þér, vegna þess að þú ert genginn í Hð með
Polstoi greifa. Ilvers vegna hefurðu látið Malachine fá rit
þitt?“
Jörðin nötraði undir fótum mér. í riti mínu hafði ég
miskunnarlaust húðflett landshöfðingjann, meðhjálparann,
alla. Auð'vitað hafði ég elcki látið Malachine fá rit mitt.
Hann hafði tekið það á pósthúsinu. Astmey mín jós enn
yfir mig beiskju sinni: „Vinir mínir draga dár að mér,
sölcum þess að ég er með þér. Ég veit ekki lengur, hvað
ég á að gera“.
,,/E, æ“, sagði ég við sjálfan mig. Ég fór til Malachine.
,/Láttu mig samstundið fá handrit mitt“.
„ITvað Iiefur þú við það er gera“, svaraði hann, „þar
sem því hefur verið hafnað?“ Hann hélt því.
Mér féll vel við þennan mann. Ég hef veitt því eftir-
tekt, að jafnvel hinir ónytsamari hlutir eru þægilegri en
þeir nytsömu og manni getur á stunduð líkað við náunga,
sem er skaðlegur. Iíér er annað dæmi þess: Það er eklci til
vagnhestur, sem er eins dýr og veðhlaupahestur, og þó lifa
menn á vinnu, en ekki veð'hlaupum.
Jólin lcomu. Malachine bauðst til þess að grímulclæða
mig og útvegaði mér djöfulsgervi. Eg klæddist feldi, með
hárin á ytra borði, ég liafði hafursliorn á höfði og grímu
fyrir andlitinu. Ég dansaði eins og allir aðrir. Ég svitnaði
og þá féklc ég óþolandi sviða í allt andlitið. Ég sneri heim,
en á leiðinni komu þrír grímumenn fram hjá mér, og æptu:
„IIó, djöfullinn, berjnm hann duglega“. Ég reyndi að kom-
ast undan,, en þeir náðu í mig. Ég var lúbarinn. Mig sveið
svo í andlitið, að ég hefði getað grátið. Ilvernig stóð á
því? Daginn eftir drógst ég að speglinum. Andlitið var
hárautt, nefið þrútið og augun bólgin og tárvot.
„Nú, jæja“, sagði ég við sjálfan mig, „ég er allur af-
myndað'ur“. Gríman hafði verið smurð innan með ein-
hverjum tærandi vökva, og þegar ég svitnaði, hafði þessi
áburður sviðið húðina af. í fimm vikur var ég að lækna
sár mín. Ég liélt, að augun í mér ætluðu að springa, en
það lagaðist allt.
Eftir allar þessar aðfarir sá ég, að mér var eldci lengur
vært í þorpinu. Ég fór burtu án þess að’ lcveðja nokkurn
mann. Síðan hef ég víða farið.
Það eru þrjátíu ár síðan. Hann deplaði augunum með
þreytulegum svip. Hann virtist vera um fimmtugt.
„Á hverju lifið þér?“ spurði ég. „Eg er hestamaður á
veðhlaupabrautinni. Ég gef blaðamanni nokkrum upplýs-
ingar um hestana“. Og hann sagði með rólegu og hæglátu
brosi: „Hve hestarnir eru göfug dýr. Hestarnir eru frá-
bærir. En einn þeirra fótbraut mig“.
Hann andvarpaði og bætti hljóðlátlega við, eins og hann
færi með Ijóðlínu:
„Það var einmitt sá, sem ég elskaði mest“.
(Notes et souvenirs).
Dæmisaga.
Einhverju sinni var ungur
efnafræð'ingur fenginn til
þess að vinna í skotfæraverk-
smiðju. Hann vann í litlu
timburhúsi, langt frá öðrum
byggingum. Þar framleiddi
hann óg hjálparmaður hans
mjög sterkt sprengiefni, sem
þurfti lítið til að springa.
Dag nokkurn fékk efna-
fræðingurinn nýjan aðstoðar-
mann. Þegar efnafræðingur-
inn hafði skýrt fyrir nýja að-
stoðarmanninum hinar fáu og
fábrotnu skyldur, hvaða
tækja hann ætti að' gæta,
hvaða lolca hann.ætti að opna
og loka og sýnt honum ör-
yggisútganginn, tók hann sér-
staklega fram, að hitjnn í á-
lcveðnum katli mætti eklci
fara fram yíir visst mark. Ef
svo færi, myndi húsið rjúka
í loft upp.
Þegar hann hafði gefið fyr-
irskipanir sínar, fór hann frá
til að borða. í dyrunum sneri
hann sér við til vonar og vara
og bætti við'. Hvað svo sem
þú tekur þér fyrir hendur, þá
gættu þess að minnsta kosti
vel, að þessi mælir fari .ekki
yfir 400 gráður.
Þegar liann kom aftur frá
hádegisverðinum að klukku-
stund Hðinni, stóð aðstoðar-
maður hans hálfboginn yfir
vatnskrananum í horninu á
herberginu og skolaði þar án
afláts lítinn hlut.
Pilturinn sneri sér við
hreykinn og sagði: „Mælirinn
var á góðum vegi með að fara
upp fyrir 400 gráður, svo að'
ég tók hann af til að kæla
hann dálítið“.
Eins og örskot skaut efna-
fræðingurinn piltinum á und-
an sér út um öryggisútgang-
inn, og voru þeir elcki fyrr
komnir út og í slcjól en jörð-
in skalf af ógurlegri spreng-
ingu.
Sú líking, sem er með þess-
ari sögu og því að ætla verð-
lagseftirlitinu að lcæla verð-
bólgumælirinn, er hrein til-
viljun, segir „Economic In-
telligence“.
★
Það er ekki öruggt, að mað-
ur hafi rétt fyrir sér, þó að
hann hrópi hátt.
*
í stríðinu milli kynjanna
berst lconan á orustuskipi, en
maðurinn úr opnum báti.
★
Radiomerlci var sent um-
hverfis knött-inn frá 350 k\y.
sendi flotans í Maryland í II.
S. A. og tekið á móti því 0.1
sekúndu seinna af móttakara
þar rétt hjá.
tr.------------------ —^
Rœðið við kunningja
■yklcar og vini um blað-
ið. Sendið því nöfn
þeirra, sem hafa sömu
áhugamál og blaðið
ræðir.