Víðir - 03.03.1951, Blaðsíða 3

VÍÐIR
3
Olían og freðfiskurinn
Framhald af 1. síðu.
stöðum. En það strandaði
<alltaf á einu: Fjármagninu.
Þetta var þó einu sinni
komið það langt, að búið' var
að fá samþykki Nýbyggingar-
ráðs fyrir kaupum á 50 stór-
um kæliskápum af amerískri
gerð, sem voru þá falir í
Sviss og ætlaðir til þess að
hafa í verzlunum. Sennilega
hefði þá orðið úr þessu í smá-
um stíl, ef þá hefði ekki verið
faríð1 að leita tilboða í slíka
kæliskápa í Tékkóslóvakíu,
og voru þeir þá boðnir par
fyrir lægra verð, en úr því
varð ekkert nema svik.
í annað skipti var þetta
einnig komið mjög langt. Is-
lendingur búsettur erlendis
hafði unnið mikið að því að fá
tilboð í fullkomið dreifingar-
kerfi í dvalarlandi sínu. Það
átti allt að vera af fullkomn-
ustu amerískri gerð, kæli-
geymslur í hafnarborgunum
og minni geymslur við verzl-
anirnar í helztu borgunum og
kælivagnar til þess að flytja
fiskinn í írá hafnarborgunum
nokkurn veginn jafnóðum og
hann seldist. tslenzku frysti-
húsin áttu þess kost að eiga
helminginn af fyrirtækinu.
En fjárhagslegt getuleysi stóð
i vegi fyrir, að þetta væri
hægt.
Eins og nú er, eru litlar lílc-
ur til þess, að nýir marlcaðir
verði unnir á þennan hátt. Til
þess er fjárhagslegur van-
máttur framleiðendanna of
mikiíl.
Það er hart, að íslenzkum
framleiðendum skuli vera all-
ar bjargir bannaðár í því að
ryðja framleiðslu sinni braut
á erlendum markaði, hvort
heldur er með byggingu dreif-
ingarkerfa í smærri eða stærri
stíl, auglýsingum á fram-
leiðsluvörum sínum, því að
slíkt er alveg óþekkt um ís-
lenzka framleiðslu, og öðru
sem mætti verða til þess að
auka sölu hennar og stuðla
að hærra verðlagi. Það vant-
ar þó ekki, að löggjafinn hef-
ur ætlazt til þess, að unnið
væri að markaðsleit erlendis,
þegar hann stofnaði Fiski-
málasjóð, sem útflytjendur
greiða í visst framlag af út-
flutningsvörunum. Og það er
ekki neitt smáræði. T. d.
greiða frystihúsin ein árlega
í þennan sjóð um V2 miljón
króna.
Framleið'endur hafa engin
yfirráð yfir þessum sjóði, þó
að þeir mættu með réttu telj-
ast eiga að hafa það. Fyrir
sjóðnum er stjórnskipuð
nefnd, og þó að það séu
menn, sem vildu taka tillit til
slíkra þarfa sjávarútvegsins,
sem hér hefur verið minnzt á,
er annað hjá sjálfum sér að
taka en sinn bróðir að' biðja
í þeim efnum. Tlla myndu
bændur sætta sig við að fá
ekki að hafa full yfirráð yfir
því fé, sem þeir greiða af sín-
um afurðum í Búnaðarmála-
sjóð.
Alþingi ætti að afhendá hin-
um einstöku greinum litflutn-
ingsframleiðslunnar þetta fé
til umráða gegn því, að það
yrð'i notað til auglýsinga og
í markaðsleit. Fyrr korhast
þessi mál ekki í lag, svo að
gagni sé.
ur, töfrandi, uppstrokin og fyndin. Þau giftust eins og Jan
og Lizzy höfðu gert, því að það var bersýnilega enginn
frékari Þrándur í Götu fyrir giftingu þeirra Hinriks og
Marjory en verið hafði fyrir hjónabandi milli þeirra Jans
og Lizzyar. Það var einungis þetta, að þegar þær, systurn-
ar, stóðn hlið við' hlið, varð úr því óleysanlegt vandræða-
mál fyrir áhorfendurna sérstaklega, og ef til vill fyrir þær
sjálfar. Því, ef Hinrik 0g Jan voru eins líkir og tveir vatns-
dropar, þá voru þær, hin fagurhærða Lizzy og hin fagur-
hærða Marjory, eins líkar og tvö daggartár.
Það er svo sem engin þörf á að vera að tilgreina neinar
ástæður, en ég lield, að Lizzy hafi haft kvef og Hinrik
dottið af hjólhestinum sínum, eða einhver svipuð óhöpp.
Nokkuð var það, að' hvorugt hafði verið viðstatt við brúð-
kaup og giftingu hins. Þetta hafði verið merkileg tilviljun
°g eyðilagt allmikla ánægju. Og svo þegar þau sáust öll
aftur, voru þau öll harðgift og skipulögðu svo, öll fjögur,
skyndiför til góðu, gömlu Evrópu. Eftir þeirra fyrsta mót
höfðu þeir, Jan og Ilinrik, fölnað lítils háttar, og hinar há-
tíðlegu ásjónur þeirra ljómað enn virðulegar og ráðsettar
en nokkru sinni áð'ur, en tvíburasysturnar sátu saman i’liss-
andi, eins og festar ujip á þráð, og virtust vera að dást að
giftingarhringum hvorrar annarrar.
„Hinrik , sagði Jan alvarlega við tvíburabróður sinn,
sem hann elskaði mjög mikið. „Eg þarf að segja þér dá-
lítið, sem veldur mér áhyggjum“.
„Hvað er það, Jan? sagði Hinrik, hinn yngri, sem var
einungis þumlungsbroti minni að líkamlegri stærð, en ekki
að sálarstærð, það var alveg áreiðanlegt.
„Hmrik, konan þín er sannarlega átakanlega lík konunni
minni“.
„Það er liún, Jan“, samsinnti Hinrik, „en þó er sarnt
mismunur. Marjory er lítið eitt lægri en Lizzy. En það er
bara ómögnlegt að sjá það, nema þær standi samsíða, Það
er eins og með okkur“.
Afvinnumálaráðherrann
lil Spánar.
Olafur Thors atvinnu-
málaráðherra er nýfarinn til
Spánar á vegum ríkisstjórn-
arinnar til þess að ræða þar
við stjórnarvöldin um aukin
viðskipti milli íslands og
Spánar.
Fvrir stjórnárbyltinguna
var Spánn stærsti kaupand-
inn að íslenzkum saltfiski. Ár-
legt útflutningsmagn þangað
komst stundum upp í 60.000
lestir miðað við þurrfisk.
Hversu geysimikil viðskipti
þetta voru, sést bezt á því, að
saltfiskframleiðsla lands-
manna á árinu 1950 var um
50.000 lestir miðað við blaut-
s.altaðan fisk, sem er um %
þyngri en þurríiskurinn. S.l.
ár nam saltfiskútflutningur-
inn til Spánar rúmum 2000
lestuin.
Þörfin hjá Spánverjum fyr-
ir saltfisk nú er sjálfsagt eklci
minni en hún var hér á árun-
um, og hefðu Spánverjar
vafalítið viljað kaupa alla
framleiðslu tslendinga af salt-
fiski s.l. ár, ef Islendingar
hefðu getað keypt af þeim
vörur í staðinn, en á því eru
skiljánlega miklir annmarkar,
því að útflutningur Spán-
verja er sennilega ekki nógu
alhliða til þess.
Það er vel ráðið, að at-
vinnumálaráðherrann skyldi
fara slíka för, og vonandi leið-
ir hún til aukinna skipta milli
þessara fornu viðskiptalanda,
S. V. R.
Það var einkafyrirtæki,
sem byrjaði fyrst á rekstri
strætisvagnanna. Bæjarstjórn
hafði þó íhlutunarrétt um far-
gjöldin. Bæjarsjóður tók svo
við rekstri vagnanna, en fátt
af því, sem bærinn hefur feng-
izt við', hefur sætt jafnmikilli
gagnrýni og rekstur hans á
strætisvögnunum.
Ríkissjóður hefur nýlega
selt. bifreiðastjórum þeim,
sem höfðu á hendi aksturinn
norður, þær bifreiðir, og ber
ekki á öðru en almenningur
uni því vel.
Hví skyldi bæjarsjóður
ekki fara sömu leið í þessum
efnum og selja bifreiðastjór-
unum vagnana og láta þá taka
við rekstri S. V. R. t. d. um
næstu áramót. Bæjarsjóður
losnaði með því við' árlegan
rekstrarhalla og bílstjórarnir
væru ekki síður líklegir en
bærinn til þess að koma þess-
um rekstri i myndarhorf, svo
að ahnenningur gæti vel við
unað.
í íisksöluerindum.
Nýfamir eru til Ítalíu á
vegum Sölusambands ís-
lenzkra fiskframleiðenda þeir
Kristján Einarsson fram-
kvæmdastjóri og Finnbogi
Guðmundsson ú tgerðarmað-
ur.
Sveinn Jónsson útgerðar-
maður frá Sandgerði er ný-
farinn til Bretlands á vegum
Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna.
Mælingar á fiski
fara nú fram í flestum ver-
stöðvum landsins á vegum
rannsóknarstofu háskólans
— íiskideildarinnar. Aldur
fisks er, svo sem kunnugt er,
ákveðinn með því að rann-
saka kvarnir þeirra. Eru
þær brotnar í sundur þvers-
um, og eru þar hringir innan
í, sem ákveða má eftir aldur
þeirra. Margir halda, að ald-
urinn ákveðist af körtunum á
kvörnunum, en svo er ekki.
9 ára gamall í'iskur er 85—95
cm. langur og er hann algeng-
astur í aflanum nú. Næst
mest er af 12 ára fiski. 14 ára
fiskur er sjaldgæfur. Hann er
um 1,25 m. á lengd. Þegar
mikið er af 7 og 8 ára gömlum
fiski í aflanum, þykir þaðl
góðs viti.
Hehningurinn af starfandi
mönnum er ekki ánægður
með þá vinnu, sem þeir hafa,
segir skoðanakönnuðurinn
Elmer Roper. Þetta á þó ekki
við' um bændur og forstjóra.
80% af bændunum eru á-
nægðir með sitt hlutskipti, og
90% af þeim, sem eru í „leið-
andi“ stöðum, myndu lcjósa
sér sama starfa, ef þeir ættu
að velja aftur.
*
Að vísa á bug frjálsu gull-
verði (og frjálsri gengisskrán-
ingu), vegna þess að mörg
ríki hafa enn gjaldeyrishöml-
ur, er það sama og að vísa
á bug frjálsu verðlagi á
neyzluvörum, vegna þess að
menn búi enn við skömmtun.
I raun og sannleika er það
hið' frjálsa verðlag, sem brýt-
ur afnámi haftanna braut.
*
Minnizt þess, að mannsæv-
in er ekki mæld í klukku-
stundum og dögum, heldur í
því, sem hefur verið afrekað
fyrir land og þjóð. Ævi, sem
hefur verið' kastað á glæ, er
stutt, þó að hún hafi náð yfir
100 ár. Það er hægt að afreka
miklu á fáum árum, on það
er líka liægt að lifa langa ævi
án þess að gera nokkuð.
*
Sá sem stöðugt er að benda
á, að hann sé nú alls ekki svo
grænn, gefur til kynna, að
hann er ekki laus við vissar
grunsemdir.
Hæverskur?
Picasso var lcallaður fyrir
rétt í París sem vitni vegna
málarekstrar út af nokkrum
fölsuðum myndum. Ilann var
spurður að því, hvern hann
áliti vera mesta málara, sem
nú væri uppi, og svaraði hann
án þess að lnigsa sig um: Eg
sjálfur.
Daginn eftir datt einum af
vinum hans í hug að stríða
honum og sagði: Var þetta
nú ekki skortur á hæversku?
Skortur á hæversku? Hvað
átti ég að segja. Ég átti að
vera reiðubúinn til þess að
staðfesta framburð minn með'
eiði.
Ræðið við kunningja
yklcar og vini um blað-
ið. Sendið því nöfn
þeirra, sem hafa sömu
áhugamál og blaðið
ræðir.
„Já, satt er það, frændi sæll“, sagði Jan gremjulega, „en
það kemur lit á eitt, þessi algera líking þeirra veldur því,
að mér gæti komið til hugar. . . . En, hvað sem því líður,
kæri bróðir, nú þegar við höfum augnablik handa sjálfum
okkur, áður en við förum til Englands og snúum heim
aftur til Ameríku, skulum við lofa hvor öðrum því að vera
. . . ákaflega og einstaldega varkárir“. Jan, sem var bæði
góð'lyndur, lféiðvirður og mesta göfugmenni, komst í smá-
vegis geðshræringu og rétti Ilinrik bróður sínum höndina,
Hinn síðarnefndi, sem var hirðulausari og áhyggjuminni i
skapgerð, hló hjartanlega, og rétti bróður sínum einnig
hönd, þar sem fingurnir sýndu, eða öllu réttara ekki sýndu,
tugabrotamismun á fingrum Jans.
Til þess að segja allan sannleikann og vera viss, þá var
Hinrik, sem var nokkru minni en Jan, einnig naglsrótarögn
hirðulausari í háttum og dagfari en Jan. En hann var samt
undursamlega ráðsettur og gætinn piltur. Þannig höfðú þeir
ætíð verið. Þeir liöfðu aldrei, meira að segja ekki, þegar
þeir voru í barnaskólanum, tekið' upp á neinum raunveru-
legum glettum — sem hefði þó verið svo auðvelt — til
þess að koma manneskjum, sem voru í standandi vand-
ræðum þeirra vegna, i enn meiri bobba. Þegar einhver
fræ'ndinn eða frænkan villtist á þeim og sagði við Jan:
„Góðan dáginn, Hinrik“, þá var svarað ætíð rétt og í fullri
einlægni: „Þú ferð bræðravilt, frændi eða frænka, ég er
Jan“ — og sama máli var að gegna með Ilinrik. En aftur
á rnóti held ég, að þessu hafi ekki verið eins farið með
Leliekamp-stúlkurnar. Þessir augasteinar gátu endalaust
haft gaman af því að skipta um einkahárbönd sín og aðra
borða, og látast, hvor fyrir sig, vera liin. Þegar öllu er á
botninn hvolft, eru amerískar tvíburasystur gáskafyllri en
ráðsettir hollenzkir tvíburabræður. Og þannig tóku þessar
tvær nauðaliku samstæður með óendanlega litlum mismun
á líkama og sál sér farmiða í fyrsta 1‘lokks viðhafnar-
skrautsölum í Oceanio. Framhald.