Víðir - 15.03.1952, Síða 3

VÍÐIR
3
Útlendingar á norska
kaupskipaflotanum.
I lok síðasta árs voru 5110
útlendingar á norska kaup-
skipallotanum.. I’ar af voru
255 brytar, 234 vélstjórar og
00 skipstjórar og stýrimenn.
Alls voru 38.000 manns á
verzlunarskipum Norðmanna,
og voru því um 13% útlend-
ingar.
Gastúrbínan ryður
sér til rúms.
Franska útgerðarfélagið
Worms & Cie hefur pantað
tvö skip, 850 lestir dw. hvort,
sem knúin verða með gas-
túrbínu.
Sala í smáum umbúð-
um ryður sér til rúms.
General Foods Corp. seldi
árið 1951 % hluta af sínum
kunna Birdseye freðfiski í
smáum umbúðum á móti j/j
árið 1950 og 'ý, árið 1949.
Höfðakaupstaður.
Vegna ótíðar í janúarm.'n-
uði byrjuðu róðrar ekki fyn*
en 20. janúar. Fyrir þann
tíma fór m.b. Frigg HIJ 15
tvo róðra. Þrír bátar ganga
héðan á vetrarvertíðinni, það
eru m.b. Frigg HU 15, m.b.
Asbjörg IHJ 5 og m.b. Auð-
björg IIU (5. Það sem af er
vertíðinni, eða til 1. marz, er
róðrafjöldi og aflamagn á bát-
unum sem hér segir: M.b.
Frigg 21 róður, 82 lestir; m.b.
Ásbjörg 19 róðrar, 60 lestir,
og m.b. Auðbjörg 18 róðrar,
50 lestir, alls 192 lest.ir.
Búið með fiskveiðar
Dana í Uruguay.
Danskir fiskibátar hafa
undanfarin 3 ár stundað fisk-
veiðar frá Montevideo í Uru-
guay. Samningur yar gerður
við ríkisstjórn landsins um
sölu aflans, og hópur danskra
fiskimanna var smátt og
smátt kominn til þessa fjar-
læga Suður-Ameríkuríkis. Nú
hefur frétzt, að samningurinn
verði ekki framlengdur. Og
þar sem hinir dönsku sjómenn
álíta, að þeir geti ekki stund-
að þessar veiðar án samnings
um sölu aflans, hafa fiskibát-
arnir verið seldir stjórninni.
Innfæddir sjómenn verða á
þeim hér eftir.
Er þessi fisknýlenda Dana
þar með úr sögunni.
Metframleiðsla af laxi.
í British Columbía voru
framleiddir árið 1951 2 milj,
kassar af niðursoðnum laxi
(þ. e. sem svarar % hluti af
frosnu fiskflökunum ísl.) og
meira en nokkru sinni áður
fyrir sem svarar 650 milj. ísl.
króna eða að verðmæti til
eins og % hlutar af öllum út-
flutningi Islendinga árlega.
Norsk síld sem útflutn-
ingsvara í Bretlandi.
Norðmenn hafa flutt þó
nokkuð af síld til Bretlands,
þar sem hún hefur verið fram-
leidd sem „klippers“ og flutt
út, mest til dollarasvæðisins.
Norskar veðurfregnir
á íslandsmiðum.
Frá 1. júlí í sumar munu
norskar veðurfregnir verða
sendar síldveiðiflota Norð-
manna við íslandsstrendur
tvisvar á sólarhring, um há-
degi og miðnætti.
Rafmagnsöngullinn.
Þjóðverjarnir hafa nú reynt
til fulls rafmagnsöngul þann,
er þeir hafa smíðað fyrir tún
fisk, og er nú farið að selja
(hann almenningi í Þýzka
landi. Hann er framleiddur
tveimur stærðum og kostar
sem svarar 5 þús. ísl. kr.
Carlsen skipstjóri
fær nýtt skip.
Hið „nýja“ skip Carlsens
verður flutningaskip, 10.660
lestir, og heitir það nú „Noon-
day“. Utgerðarfélagið lceypti
skip þetta nýlega. Það er
smíðað 1944 í Wilmington.
Tókst illa til.
Þegar verið var að hleypa
af stokkunum skipi í Neapel
á Ítalíu, tókst svo illa til, að
skipið tók að hallast, á með-
an það var að renna fram. 90
menn, sem voru um borð í
skipinu, hlupu fyrir borð, og
skipið stakkst á kaf. Er það
kom upp aftur, var kjölurinn
upp.
★
Elzta gufuskip Evrópu. í
Svíþjóð er gamalt gufuskip,
sem enn er notað. Það er
skemmtiferðaskipið „Málar-
en“, sem í ár verður 103 ára,
og er því elzta gufuskip Evr-
ópu.
Milli heims og helju.
Það úir og grúir af frásögn-
um af sýnmn og fyrirboðum
sjómanna á hafi úti. Hér er
ein slík: Seglskipið „Usk“ var
á leið frá Cardiff til Huacho
í Perú, þegar borgarastyrjöld-
in geisaði í Ameríku. Uti á
miðju Atlantshafinu sá skip-
stjórinn, Richard Brown,
vofulega kvenveru koma upp
úr hafinu eins og í þoku. Vof-
an skipaði skipstjóranum að
koma nær og ráðlagði honum
síðan að snúa við. Skipstjór-
inn hlýddi og lét breyta stefn-
unni þrátt fyrir mótmæli liðs-
foringja sinna. Þegar „Usk“
hafði verið fjarverandi í fjóra
mánuði, sneri það heim til
Cardiff, og tók útgerðarmað-
urinn undrandi á móti því.
Það kostaði mikið fé, að
„Usk“ var snúið við án þess
að skila af sér farminum í
Perú, og fyrir sjórétti var því
lýst yfir, að Brown væri ó-
hæfur til skipstjórnar. „Usk“
fékk nýjan skipstjóra, en erf-
itt reyndist að fá nýja áhöfn,
því að mennirnir, sem höfðu
verið í síðustu ferðinni, trúðu
á sögu Browns skipstjóra, og
sama gerðu margir sjómenn í
landi. Loks hóf „Usk“ sigl-
ingar að nýju, og útgerðar-
maðurinn var ánægður. En
fjórum mánuðum seinna fékk
hann fréttir um það frá Chile,
að „Usk“ hefði evðilagzt úti
á opnu hafi af eldi, sem kom-
ið liefði upp um borð.
væri vísindalega í
Ef unnið
Evrópu, mundi vera auðvelt
að sjá henni fyrir nægu stáR.
mannaflokksins um, að hann
tali tveim tungum, getur ekki
liaft við nein réttmæt rölc að
styðjast. En það er vitað mál,
að Churchill er í miklum
vanda, þegar um er að ræða
stefnuna í málum Kína. Það
verður ekki hjá því komizt,
að Bretar verða að endur-
skoða ýmis gömul sjónarmið;
stjórnmálin eru falinn eldur,
og breyttu ástandi í Mið-
Austurlöndum og Evrópu
kynnu að fylgja mikil eftir-
köst í Austur-Asíu. Úr því að
þannig er háttað, er það
stjórninni mikilvægt, að
Eden er utanríkisráðherra,
vinsældir hans og áhrif ná
langt út yfir takmörk flokks-
isn.
Reikningsskilin tóku reynd-
ar óvænta stefnu, þegar
Bevan-armunnn snerist gegn
Worrison, sem að dæmi
Churchills hafði snúizt á þá
sveifina að laga sig meir að
óskum Bandaríkjamanna. Nú
má vænta stórra reiknings-
skila innan Verkamanna-
flokksins; Bevan hefur í raun-
inni mjög sterka aðstöðu.
Sennilegt er, að margir, sem
áður hafa fylgt Bevin-Morri-
son-línunni (sem aftur var
skilyrði fyrir einingunni um
utanríkisstefnuna), muni nú
freistast til að skipta um og
halla sér að róttæka arminum.
Meðal annars vegna þess að
hann einn getur lagt griind-
völl að virlcri andstöðustefnu.
Og fái Bevan stuðning nú,
er hann kominn vel á veg
með að verða næsti forsætis-
ráðherra hjá Verkamanna-
flokknum í Stóra-Bretlandi.
Indo-Kína.
Heldur lítur illa út fyrir
Frökkum eins og er. Við
Ilanoi er liafið undanhald af
herkænskulegum ástæðum til
þess að stytta víglínuna. Yfir-
leitt er ekkert, sem bendir á,
að samkomulag náist, sem
eitthvað stoðar. Frakkar, sem
kynnt hafa sér málin í Saigon,
halda því frani, að Viet-Minh
sveitirnar séu herskárri en
nokkru sinni fyrr. Svo virðist
sem þær hafi ótæmandi liðs-
afla. En þar sem rauðu her-
irnir hafa kínversku landa-
mærin að baki sér, eru það
margir, sem hugsa hver sitt
um þennan liðssafnað. Nú í
seinni tíð hafa farið fram um-
ræður í Saigon milli ráðherra
Bandaríkjanna, herforingja-
ráðs Frakka og stjórnar Bao
Dais, sem er fús til að koina
á fót fjórum nýjum herdeild-
um, svo framarlega sem hún
getur fengið skjóta hjálp með
vopn. Fvrir nokkru var sagt,
að Frakkar væru fúsir til að
búa út tvær herdeildir, ef
Bandaríkjamegin vildu taka
að sér aðrar tvær; nú er sagt,
að þess sé farið á leit við
Bandaríkin, að þau taki að
sér að búa út allar fjórar her-
deildirnar. Sennilega næst
samkomulag mjög fljótlega,
úr því að svo vel gekk með
samningana á Lissabon-fund-
inum.
ÖngþveitiS í Kóreu.
Hvað verður um Kóreu?
Samningaumleitanir hafa
staðið yfir á fjórða mánuð.
Flestum hlýtur nú að vera
ljóst, að allt eru þetta láta-
læti — af hálfu Norður-
Kóreu. Enn varir þolinmæði
nefndar Sameinuðu þjóðanna,
en hún hlýtur oft að hafa ver-
ið að þrotmn komin. Brýnasta
viðfangsefni fundar Samein-
uðu þjóðanna í París var að
flýta friðarsamningunum, og
Tryggve Lie hefur gert ötul-
ar tilraunir til að finna lausn,
en án árangurs. Og árangurs-
laust hlýtur það að vera, þeg-
ar annar aðilinn leggur sig
fram um að eyðileggja það,
sem hinn byggir upp. Ameríku-
menn halda því fram, að allt
hafi verið ráðgert í hverju
smáatriði (eftir vel þekktri
fyrirmynd: Berlínardeilan átti
sér líkan aðdraganda), og að
markmiðið hafi verið að
marka víglínuna þannig', að
tækifæri gæfist til nýrra að-
gerða í Manchuriu og Norð-
ur-Kóreu. Ivönnunarferðir
fyrir norðan Jalu virðast stað1-
festa þessa kenningu. Og þá
er hægt að búast við, að
samningunum verði slitið að
fullu, þegar vorið er í nánd
og allt er aftur auðvelt yfir-
ferðar.
Það getur hver maður séð,
að þetta ástand, sem ríkt hef-
ur í marga mánuði, er alveg
eftir hugmyndum Moskvu.
Moskva hefur heldur ekkert
á móti því, að stríðið í Indo-
Kína dragist á langinn. Á báð-
um stöðunum er bundinn
fjöldi óbætanlegra liðssveita.
Hin mikla óbeit Bandaríkj-
anna á herferðunum til Kóreu
er einnig vatn á myllu
Moskvu. I Moskva láta
menn sér vel líka, þegar repu-
blikanar í Bandaríkjunum,
sem fangnir eru af einangrun-
arliyggju, veitast að stefnu
Trumans í landvarnamálum,
og eftir mörgum krókaleiðum
er blásið að glæðunum. Svo
fjarstæðukennd geta stjórn-
málin verið.
KORN.
Flöshupóstur. Árið 1784
kastaði japanskur sjómaður
að nafni Matsuyama flösku í
sjóinn, sem í voru fregnir af
óförum skips hans. Skipið
hafði lent í ofviðri úti fyrir
strönd Japans. Öll áhöfnin,
sem var 45 manns, drukknaði.
En það var ekki fyrr en árið
1935, að vissa fékkst fyrir því,
hver orðið höfðu afdrif skips-
ins. Því að á því ári fann fiski-
maður nokkur flöskupóst
Matsuyamas úti fyrir jap-
anska bænum Hiratutemura.
Hafði þá flaskan verið á reki
í 149 ár.
★
Nokkrar tölur frá sjóorust-
unni. í síðustu heimsstyrjöld
var sökkt 2775 verzlunarskip-
um bandamanna, og voru
þau alls 14.5 milj. brúttó lest-
ir. 64% af tjóninu varð í or-
ustunni um Atlantshafið. I
ágúst 1943 var í fyrsta sinn
sökkt fleiri þýzkum kafbát-
um en skipum bandamanna,
en þrátt fyrir þau umskipti
var alltaf mikil hætta búin af
þýzkum kafbátum. Síðasta
daginn fyrir uppgjöfina
sökktu þýzkir kafbátar tveim
verzlunarskipum Bandaríkj-
anna.
★
Ótrúlegt, en satt. Allir
þekkja söguna um Jónas og
hvalinn. Nokkuð svipað
henni átti sér stað fyrir að-
eins 50 árum. Það var einu
sinni á hvalyeiðaferð, að sjó-
maður nokkur að nafni Bart-
ley hvarf allt í einu, og rétt
í því fór hvalur fram hjá.
Þessi sami hvalur var skönnnu
síðar veiddur, og er hann litlu
seinna var ristur á kviðinn,
fannst hinn horfni Bartlev í
maga hans. Hann var með-
vitundarlaus, en að öðru leyti
alveg óskaddaður.
Skip Sameinaða
í gler og ramma.
Áhuginn fyrir sögu sjó-
ferðanna vex stöðugt. Þannig
er nú verið að framkalla
myndir af öllum þeim skip-
um, sem á liðnum árum hafa
siglt undir félagsfána D. F. D.
S. Það er ætlun útgerðarfé-
lagsins að hengja allar þessar
myndir upp í skrifstofu
stjórnarinnar.
*
María kunni að nota mat-
arleifarnar. Ekkert fór til ó-
nýtis í húsinu. Miðdegismat-
urinn var oft afgangur frá
tveim—þrem síðustu dögum.
Einn dag, er hún hafði fram-
reitt slíkan miðdegisverð úr
afgöngum, horfði Pétur á fat-
ið og fór svo að borða. „Hvað
er þetta“, sagði María, „ætl-
ar þú ekki að lesa bænina fyr-
ir rnatinn?" — „Eftir því sem
ég bezt sé, þá er ekkert í þess-
um mat, sem ég hef ekki lesið
fyrir áður"
sagði Pétur.