Heimir : söngmálablað - 01.04.1924, Page 8

16
HEIMIR
1924
samstöfur, eftir því sem hentast þykir.
4. Ljóðasöngur. Hann er fram-
hald af söngæfingum og Vokalisum.
Verður nú enn að fara gætilega af stað,
— byrja á einföldu, óbrotnu ljóði, og
halda síðan áfram, þar til er menn hafa
fengið fult vald á hinum ei’fiðustu við-
fangsefnum eftir margra ára
n á m. í öllu því námi er forsöngur
kennarans og dómgreind nemandans
það, sem mest veltur á. Hún þroskast
smátt og smátt, ef alt er með feldu. En
engar reglur, engar bóklegar leiðbein-
ingar koma hjer að verulegum notum.
Andardráttarskil. Menn verða
að gæta þess vandlega, að anda á rjett-
um stöðum. Á þrent er að líta: text-
ann, lagið og praktiskar
á s t æ ð u r. Orð, sem saman eiga, má
með engu móti slíta í sundur. Andar-
drátturinn fer þá eftir lestrarmerkj-
um í textanum. En svo er að líta á lagið.
þar má heldur eigi greina það í sund-
ur, sem saman á. Stefliðir (motiv) verða
að halda sjer. Og ekki má skilja að óm-
stríða tóna og lausnartóna. Af praktisk-
um ástæðum kemur það sjer betur, að
anda á eftir löngum tóni en stuttum, af
því að sá tími, sem til andardráttarins
fer, dregst frá nótunni á undan. Sá tónn
styttist. — Komið getur það fyrir, að
hjer sje hvað á móti öðru (setningaskil
í lagi og texta standist ekki á o. s. frv.).
Verður þá að meta allar ástæður og
dæma síðan. Menn verða að koma sjer
niður á því í byrjun, hvar þeir ætla að
anda, og fara síðan nákvæmlega eftir
því.
Stíltegundir. Af öllum við-
fangsefnum söngvaranna eru K o 1 u r a-
tur og Recitativ aðalandstæðurn-
ar. K o 1 u r a t u r-s ö n g u r i n n er í
ætt við hljóðfæralistina. Hlutverk
mannsraddarinnar er það sama eins og
hlutverk fiðlunnar eða annara hljóð-
færa. Orðin eru venjulega aukaatriði.
Alt er undir tónunum komið, söngleikn-
inni. Takmarkalaus raddfimi er þá það,
sem af söngvaranum er heimtað. Annað
reynir sjaldnast á, þegar um lög í þess-
um stíl er að ræða. — Recitativer
sönglestur. pá er öll áherslan á flutn-
ingi orðsins. Tónhæðin er að vísu fast-
ákveðin, en hljóðfallið er frjálst, takt-
inn óbundinn. Nóturnar halda tónhæð-
inni í skorðum, en þær eru úr sögunni
sem ósveigjanleg tónlengdartákn. Söng-
meistarar eru jafnvígir á báðar þessar
stíltegundir. En til þeirra þarf sjaldnar
að taka, því að allur fjöldinn af sönglög-
um fer mitt á milli þessara tveggja and-
stæðna. Orð og tónar bráðna saman.
Skáldskapur og tónlist fallast í faðma.
Og markmið söngvarans þetta, að gera
báðum jafnhátt undir höfði. J>ó er ekki
þar með sagt, að svo skuli jafnan vera.
I eitt skiftið getur riðið mest á radd-
fegurð, sljettum og bundnum söng. 1
annað skiftið verður hugsun ljóðskálds-
ins að sitja í fyrirrúmi. Fullþroska
listamaður veit hvað við á. En viðvan-
ingar eiga að hugsa um það mest, að
fara r j e 11 með það, sem þeir eru að
fást við, — rödd, orð og lög. Listfengi
öðlast menn ekki alt í einu. Hún kemur
smátt og smátt með vaxandi kunnáttu
og andlegum þroska. Er þá mikið und-
ir eðlisgáfum komið og fyrirmyndum
(forsöng kennara og söng og hljóðfæra-
slætti ágætra listamanna annara). J>ær
fyrirmyndir eru máttugri þroskatæki
heldur en kenningar og fræðsla.