Alþýðumaðurinn - 08.08.1969, Qupperneq 5

íslenzka þjóðin hefur ætíð sigrazt á erfiðleikum
- ég hefi bjargfasfa trú á að svo muni áfram verða
segir dr. Richard Beck í viðtali við AM.
í JÚLÍMÁNUÐI komu góðir gestir til Akureyrar og áttu hér
nokkurra daga viðdvöl. Voru það hjónin Margrét og Richard Beck,
sem um langan og heilladrjúgan aldur hafa verið ásamt mörgum
fleiri Vestur-íslendingum merkisberar hins íslenzka þjóðarbrots í
Vesturheimi.
1 Richard Beck og frú, ásamt
Árna Bjarnarsyni, buðu akur-
eyrskum blaðamönnum til ár-
degisverðar að Hótel Varðborg
að morgni hins 10. júlí sl., en
svo einkennilega vildi til, að
aðeins undirritaður mætti í því
boði. Eftir góðan framreiddan
morgunverð var setzt inn í þægi
lega setustofu hótelsins á ann-
arri hæð og rabbað saman um
stund. Dr. Richard leit í minnis
bók sína og þar var „setinn
Svarfaðardalur“ ef svo má að
orði komast. Bókin tjáði að
skoða ætti söfn bæjarins þenn-
an dag og heimsóknir til vina
og kunningja, svo sem til Stein-
dórs skólameistara, Sigurðar
pr entsmið j ustj ór a, Richards
verksmiðjustjóra, sem erfrændi
hins ólaunaða sendiherra okkar
í Kanada (þ. e. Richards Beck).
En samt virtist þeim hjónum
ekkert liggja á og eyddu dýr-
mætum tíma sínum í að rabba,
þótt blaðamannahópurinn væri
í mesta lagi þunnskipaður að
þessu sinni.
Það er gaman að vera kominn
enn á ný til Akureyrar, sagði
doktorinn, liér lauk ég gagn-
fræðaprófi 1918. Stúdentspróf
tók ég 1920, las utanskóla í 5.
og 6. bekk. Svo lá leiðin til
Vesturheims 1921, en mér hef-
ur alltaf fundizt stutt heim til
íslands, þótt breiðir Atlantsálar
liggi í millum. Sama tilfinning
og kemur glögglega fram hjá
Davíð, þá er honum fannst
ávallt stutt heim í Fagraskóg
Hve oft hefur þú komið heim
til íslands eftir að þú fluttist
vestur?
Þetta er í 8. sinn, er ég kem
heim, en aftur á móti í 5. sinn
er Margrét kona mín heimsækir
Frón.
Og það er alltaf jafn gaman
að koma heim, Richard?
Já, vissulega. Landið er mér
alltaf jafn kært — og eigi síður
nú þá er aldur færist yfir. Við
eigum vini um allt land. Ég er
ættaður úr Reyðarfirði, en kona'
mín úr Mýrdalnum, en við eig-
lim vini og kunningja í öllum
landshlutum. Vinátta okkar við
hið ástkæra móðurland okkar,
er ekki staðbundin, hún nær til
landsms alls — og ég vil biðjd
blaðið fyrir hjartans kveðjur
frá Vestur-íslendingum. Við
náum ekki nándar nærri til
allra, en íslenzku blöðin hafa
ætíð sýnt okkur þann velvilja
að hjálpa okkur til að koma
kveðjunum til skila. !
Heimför ykkar hjóna nú var
í tilefni fjórðungsafmælis lýð-
veldisins, og þú varst einnig full
trúi Vestur-íslendinga þá er
lýðveldið var stofnað?
Þá er lýðveldið var stofnað
kom ég heim í boði rikisstjóm-
arinnar, en núna var ég fulltrúi
Þjóðræknisfélagsins vestra —
og ég held að það sé ekki of-
mælt að allir íslendingar í
Vesturheimi hafi óskað mér og
kcnu minni fararheilla hehn til
gamla Fróns á þessum merku
tímamótum í sögu hins ungá
lýðveldis.
Nú eruð þið komin norður til
Akureyrar — og hvenær er svo
vesturför ráðin?
veita þau tengsli og fyrir því er
góður skilningur hjá ráðamönn-
um einnig hér heima. Þjóð-
ræknisfélagið hélt sitt 50 afmæl
isþing í febrúar í vetur og gest-
ir þess héðan að heiman voru
Jóhann Hafstein dómsmálaráð-
herra og frú hans. Þau hjónin
voru góðir gestir hvar sem þau
komu fram — og færi ég hér
með þeim ágætu hjónum beztu
þakkir fyrir komu sína vestur.
Þau styrktu bræðraböndin milli
landans austan hafs og vestan.
Þú varst lengi forseti Þjóð-
ræknisfélagsins vestra?
Ég'var forseti þess árin 1940
—1946 og svo aftur 1956—1963.
Núverandi forseti er Philip M.
Jú, við höfum mikla löngun _ Pétursson prestur í Winnipeg.
til að ferðast um landið. Við höf Er það eitthvað sérstakt er þú
Frú Margrét og Richard Beck. Myndin er tekin framan við Hóteli
Varðborg að morgni hins 10. júlí sl. Ljósmyndastofa Páls.
um hug á því að heimsækja
Austfirði og Skaftafellssýslur
og e. t. v. fleiri staði. För vestur
er ákveðin 2. ágúst og fljúgum
við þá til Winnipeg. Akveðið er
að ég flytji ræðu á Islendinga-
deginum að Gimli þann 4. ágúst
— og auðvitað segi ég þá frá
nýjustu fréttunum að heiman.
A íslendingadeginum eru ætíð
fluttar tvær ræður, hm er flutt
á enskri tungu. Þetta er áttug-
asti íslendingadagurinn, svo að
mörg eru íslenzku merkis-
afmælin um þessar mundir. ís-
lendingadagurinn var fyrst hald
inn í Winnipeg, en var síðar
fluttur að Gimli. Þetta er mikill
hátíðisdagur í lífi Vestur-fslend
higa, þar lifir ennþá skýrt kynd
illinn frá Milvackee, en einmitt
þar var fyrsta íslendingahátíðin
haldin fyrir 95 árum í tilefni af
1000 ára afmælis byggðar á ís-
landi.
En Rishard, hafa ekki rofnað
tengslin milli beimalandsins og
íslenzka þjóðarbrotsins vestra.
Ég meina eru þau jafn djúpstæð
og áður var.
Jú, því er ekki að neita að
með nýjum kynslóðaskiptum
hlýtur að verða nokkur breyt-
ing á. Enskan verður í vaxandi
mæli mál hinna yngri, en þrátt
fyrir það eru tengslin enn
traust og sterk og ég er bjart-
sýnn á að svo verði áfram í
framtíðinni. fslendingar í Kan-
ada eru góðir þegnar er njóta
virðingar og trausts. Og við
höldum ótrauðir áfram að varð
vildir minnast á í sambandi við
landa okkar vestra og Kanada?
Já, og það tel ég stórtíðindi.
Nú í sumar verður reistur veg-
legur minnisvarði um Vilhjálm
Stefánsson að Árnesi í Mani-
toba, en þar fæddist hann fyrir
90 árum. Að minnisvarðanum
standa ríkisstjórn Kanada og
fylkisstjómin í Manitoba. Með
þessu framtaki vill Kanada
votta minningu Vilhjálms sér-
staka virðingu sína og viður-
kenna liann með því sem þjóð-
hetju.
Tíminn líður fljótt. AM veit
að hann þarf eigi að eyða löngu
rúmi til að kynna viðmælenda
sinn. Hann hefur sjálfur skráð
nafn sitt ódauðlegt i íslenzkri
þjóðarsögu, bæði austan hafs og
vestan, svo lengi sem íslenzk
tunga verður skilin. Dr. Richard
Beck var lengi prófessor við
Grand Forks háskólann í Norð-
ur-Dakota, en lét af starfi árið
1967 er hann varð 70 ára. Rit-
störf hans, ritgerðir og fræði-
greinar munu nær óteljandi, fyr
ir utan ræður hans um víðlend-
ar byggðir Kanada og einnig
hér heima á Fróni — og hvaða
íslendingur mun eigi mihnast
hins unga en þó 72 ara manns
er flutti íslenzku þjóðinni árn-
aðar- og blessunaróskir landa
okkar vestan hafs þann 17. júní
sl. Margrét kona hans hefur
einnig gert að lífsstarfi sínu
kennslustörf í listfræði. — Ég
minnist minnisbókar hjónanna.
Þau hafa offrað nær hálfri ann-
arri klukkustund við blaða-
mann frá litlu vikublaði, og sam
vizka mín segir mér að ég hafi
sýnt nokkra eigingirni — og ég
bið Richard um einkunnarorð á
þessu spjalli okkar.
Þau brosa bæði hjónin.
Einkunnarorð, svarar pró-
fessorinn. Jú, það skal ég gera.
íslenzka þjóðin hefur ætíð sigr-
azt á erfiðleikum. Ég hefi bjarg
fasta trú á að svo muni áfrani
verða. Já, og gleymdu svo ekki
að skila kveðjunum að vestan
— og eitt enn. Ég vil gjarnan að
það komi fram í blaði gefnu út
á Akureyri, að bæði eigendur
Varðborgar og starfsfólk allt
hefur reynzt okkur það góðir
gestgjafar jafnt í smáu og stóru,
að við hjónin munurn því aldrei
gleyma.
Þessari ósk hjónanna er AM
Ijúft að koma á framfæri. Svo
er kvaðst. Þétt handtök þeirra
hjóna minna mig á hið sama
handtak, þetta hlýja, þétta og
sterka, sem finna má enn hér
heima á Fróni, hjá bóndanum í
dalnum, togarasjómanninum á
„bökum“ Ú. A., verkamannin-
um er mætt er á götunni.
„Ymur íslandslag“ kvað Grím-
ur Thomsen á sínum tíma, gull-
kom er finna má enn sem
áþreifanlega staðreynd í hand-
taki islenzkra prófessorshjóna
frá Vesturheimi. Svo vona ég að
dvöl þeh-ra hjóna nú heima á
Fróni verði þeim ánægjuleg og
að veðurguðir verði hinum
ólaunuðu sendiherrahjónum
hliðholl í ferð sinni um Aust-
firði og Skaftárþing. Svo skal
þakka hin fyrstu persónulegu
kynni og óska þeim fararheilla
til Vesturheims þann 2. ágúst.
s. j.
- EG VONA ALLT HIÐ BEZTA
(Framhald af blaðsíðu 1)
Þetta væri leikur einn, ef
rekstrarlán fengjust frá Hús-
næðismálastjórn ríkisins, en ég
hef ekkert ákveðið svar fengið
frá þeim ennþá. Þetta skapar
áhyggjur og öryggisleysi, þar
sem bankar virðast engan veg-
inn geta veitt fullnægjandi úr-
lausn. En ég ætla að vona hið
bezta að skilningur vei’ði fyrir
hendi hjá ráðendum.
„Korterinn“ er ég bað Jón
um er á enda, en ég hafði hlerað
það af götunni, að manninum
væri fleira til lista lagt en
byggja hús — og ég lauma út
úr mér: Ég hef heyrt að þú ger-
ir afsteypur af mönnum og fá-
ist líka við að mála.
Flest rekið þið nefið í, þessir
blaðamenn, — en Jón er bón-
góður maður og ekur mér niður
að verkstæði sinu við Kaldbaks
götu. Þar birtist fyrir sjónum
mér, sem ljóslifandi, hann Árni
gamli Jónsson, bókamaðurinn
sílesandi, nú heimilisfastur að
Skjaldarvík, og Kai’l heitinn
Friðriksson vegaverkstjóri, á-
samt mörgum fleiri myndum.
Hlerun mín var sem sagt engin
lygi-
Svo þakka ég Skagfirðingn-
um Jóni Gíslasyni, sem flutti til
Akureyrar fyrir ca. 30 árum,
fyrir hin fyrstu kynni og óska
honum velfarnaðar með raðhús
sín við Einilund. s. j.
STAKAN
okkar
ÞÁ heilsar Stakan okkar les-
endum á nýjan leik. Oll
skammarbréfin yfir þögn þátt
arins um all langan tíma verða
ekki upptalin. En í stað þeirra
hefjum við þáttinn með gull-
fallegri stöku eftir Friðgeir
Axfjörð.
Boðar skerjum brotna á.
Bylgjur mátt sinn reyna.
Löður Ægis lifnar þá,
leggur hrírn á steina.
Kunningi fór í stúku
batnaði lítið við:
en
Undan vínsins oki leystur
átti að mannast þar.
11 sinnum endurreistur
8 daga var.
í Vísnabálki íslendings fyr-
ir nokkrum árum var óskað
eftir vísum, sem „helzt þyi-ftu
að vera rétt kveðnar“. Hall-
dór Blöndal sendi þá bálkin-
um eftirfarandi stöku:
Vel gerð kvæði vil ég helzt,
vísur og ljóðmæli.
Form og efni ekki telst
þó algert skilyrði.
1 '
Peli svaraði:
Beygður er veslings hálkurinn,
bagl er í flestum línum,
lialtu til ’ans Halldór minn
hortittunum þínum.
Gamlar vísur eftir Pela:
..._ i'
Kunningi bað um vísu.
Eina vísu ég um þig kveð,
elsku, hjartans bullan.
Þig hef ég aldrei, aldrei séð
öðruvísi en fullan.
í afmæli sextugrar vinkonu.
1 æsku minni æ ég leyndi
ást á þér, sem nærri getur.
Ýmsar konur aðrar reyndi,
en engin hefur kysst mig
betur.
Efnislítið blað með fugla-
mynd á forsíðu:
Forsíðan er fuglager,
fátt er þar um æti.
Á baksíðunni ekkert er
annað en mannalæti.
Fanney sendir s. j. við AM
eftirfarandi stöku:
S. J. eigðu áfram penna,
sem í er fundin sál.
Lát samvizkuna í sinni brenna,
svo hún fái mál.
Eftirmáli Fanneyjar er: „Ég
vona að þú fornumist ekki
yfir lélegri stöku frá ókunni'i
stúlku.
Eftirmáli s. j. verður þessi:
Þakka þér fyrir Fanney. Vísa
þín er þegar skrifuð inn í
minnisbók mína.
Verið svo sæl að sinni til
næsta blaðs.