Alþýðumaðurinn - 08.08.1969, Side 7

Lemstruð liönd Jóhannesar
(Framhald af blaðsíðu 8).
undan fallhamrinum, og biður
ekki um, að hætt skuli áslætti,
meðan staurinn er réttur af.
En .vitni voru tekin fram yfir
Jóhannes að minnisfari og
dæmt í héraði, að slys þetta
hefði orðið fyrir hreinan fávita-
hátt verkstjóra og því skyldi
hann „bera tjón sitt sjálfur“.
Síðan lagði Hæstiréttur blessun
sína yfir.
Þar með var tryggingafélagið
laust allra mála með milljónir
sínar, tryggingagjöld þeirra,
sem „bera tjón sitt sjálfir,“ í
bankabókinni. Og vinnuveit-
andinn, h.f. Kveldúlfur, var um
leið laus við þennan örkumla-
mann úr þjónustu sinni, enda
ekkert hægt að gera með hann,
handarvana.
Því miður munu þeir fleiri
hér á voru landi en Jóhannes,
sem láta limi sína bótalaust,
þegar þeir af trúmennsku og
samvizkusemi meta hærra hag
vinnuveitanda síns en eigið ör-
• yggi. Þakklætið og viðurkenn-
ingin fyrir trúlega unnin störf
uppskera þeir svo í því, að vera
ýtt út á gadd örbirgðar og ævi-
langra kauna.
í útvarpsþætti 14. maí s.l.,
■ sem kallaður var „Lög og rétt-
ur“, eða eitthvað þessháttar,
. var skýrt frá því, er stýrimað-
ur á skipi missti hönd sína við
að verja skipið áföllum við
landtöku. Slysið hlauzt af því,
að á bryggjunni var óþarfur
staur sem af trassaskap var lát-
inn standa.
Mér skildist, að stýrimaður
hefði verið dæmdur, — eins og
Jóhannes — að „bera tjón sitt
■ sjálfur", þar sem hann hefði átt
að hafa vit á því, að staurinn
gat verið hættulegur, enda hefði
aldrei orðið slys af þessum staur
áður!
En hvað var umræddur stýri-
maður að gera, þegar slysið
vildi til? Jú, hann var að koma
fyrir stuðpúða til að forða skip-
inu frá höggi og þar með
skemmdum. Ekki heyrði ég á
það minnzt, að um óþarfa til-
tektir hefði verið að ræða. Nei,
hér var maður, trúr í starfi,
sem var að verja skip sitt áföll-
um án þess að hugsa um þá
- Breytt imiheimta
(Framhald af blaðsíðu 4)
greiddan en gjaldkeri heldur
eftir afrifunni. Þá skal á það
bent að bankinn tekur ekki við
greiðslu nema komið sé með
reikninginn og afrifuna. Þá má
einnig senda greiðsluna með
ávísun stilaðri á Rafveituna, en
þá þarf reikningurinn með af-
rifunni að fylgja með. Rafveitan
mun endursenda reikninginn
greiðslustimplaðann.
Á það skal bent að gjalddagi
reikningsins er við fi'amvísun
en greiðslufrestur er allt að 10
dagar. Að þeim tíma liðnum má
búast við að afhending raf-
magns verði stöðvuð.
Að síðustu eru það einlæg til
mæli Rafveitunnar að þessum
nýjungum verði vel tekið og að
fólk greiði skuldir sínai' í tæka
7tíð, það sparar bæði óþægindi
og aukin fjárútlát.
hættu, sem honum gat stafað
af því. Því dæmist rétt vera, að
maðurinn „beri tjón sitt sjálf-
ur“ fyrst hann tók ekki eftir
staur, sem vegna trassa-
mennsku stóð á bryggjunni.
Þess var þó getið, líklega til
„málsbóta", að staurinn hefði
nú verið fjarlægður, svo að
hann ylli ekki fleiri slysum.
Virðingarvert framtak, þó að
það komi kannski einum of
seint.
Fróðlegt væri að vita, hve
„réttvísin" hefur þannig dæmt
margir þeir eru á landi hér, sem
úr leik. Til hvers eru- trygginga-
félög og slysatryggingar, ef fé-
lögin geta skotið sér undan því
með alls konar lagakrókum að
bæta þeim tryggðu ævilöng ör-
kuml? Og hvernig er með þá
lögfróðu menn, sem verja kunn
áttu sinni og menntun í það að
dæma slysamanninn ógildan?
Tryggingafélög eru mörg til
í landinu. Ekki er að heyra
annað en að þau séu allvel efn-
um búin og er það vel, sé trygg-
ing þeirra eitthvað annað en
nafnið tómt. En sé gróði þeirra
þess eðlis að ýta örkumlamanni
út fyrir dyrnar, þá er kominn
tími til að gera „réttvísina“ að
réttlæti og hinum slasaða kleift
að lifa mannsæmandi lífi. Or-
orkan er honum nógu þungbær,
- SÓTTU PLÖNTUR
TIL GRÆNLANDS
(Framhald af blaðsíðu 4).
mjög hjálplegir, m. a. fóru þeir
með okkur út í eyju á firðinum.
Aftur var fyrirgreiðsla hótels-
ins, sem rekið er af ríkisstjórn
Danaveldis, mjög lítil.“
AM óskar þeim félögum til
hamingju með fengsælan afla
í Straumfirði fyrir Grasagarð
Lystigai'ðsins.
(Framhald af blaðsíðu 8).
1. ár ekki sérstök réttindi, en
góð vilyrði eru þó gefin um, að
nemendur, sem staðizt hafa
það próf, gangi fyrir landsprófs-
og gagnfræðaprófsmönnum um
aðgang að t. d. Hjúkrunarskóla
og Fóstruskóla, sbr. reglugerðir
þeirra skóla.
b) Próf úr 2. ársdeild veiti eft-
irtalin réttindi: Uppeldiskjör-
svið veiti (fram til ársins 1976)
réttindi til að hefja allt kenn-
aranám utan núverandi starfs-
sviðs Háskóla íslands þ. e. al-
mennt barnakennaranám við
bi'eyttan Kennaraskóla íslands,
handavinnukennaranám, teikni
kennaranám tónlistarkennara-
nám, húsmæðrakennaranám og
íþróttakennaranám, samkvæmt
nánari ákvæðum, er sett verði í
reglugerðum hlutaðeigandi
skóla. Prófið veiti auk þess for-
gangsréttindi að Fóstruskóla
Sumargjafar. Hjúkrunarkjör-
svið veiti forgangsréttindi að
Hjúkrunarskóla íslands, svo og
réttindi til sjúkraþjálfara- og
vinnuþjálfaranáms o. fl. Tækni-
kjörsvið veiti réttindi að raun-
greinadeild Tækniskóla íslands.
Viðskiptakjörsvið veiti atvinnu-
réttindi til skrifstofustarfa hjá
þó að örbirgðin bætist ekki
ofaná.
Maður, sem missir lim í slysi,
verður í einu vetfangi óvirkur
ævilangt að nokkru eða öllu
leyti. Að dæma slíkan mann til
að „bera tjón sitt sjálfur“ og
standa einan og óstuddan í lífs-
baráttunni kannski með konu
og mörg börn á framfæri, er
ógeðslegt athæfi. Enginn kallai'
slysið yfir sig viljandi. Eitthvað
veldur því: illur aðbúnaður á
vinnustað, óaðgætni meðstarfs-
manna eða þolanda, aðskota-
hlutur eða óþarfur vegna sóða-
skapar vinnuveitanda eða
þeirra, sem láta aðstöðu í té.
Allt þetta og fleira veldur slysi.
Til þess að standa ekki alveg
einir, ef slys ber að höndum,
eru menn tryggðir við vinnu
sína og til þess varið stórum
fjárhæðum. Að tryggingafélög
geti skotið sér undan að bæta
mönnum ævarandi tjón, er ekki
sæmandi siðmenntuðum mönn-
um, jafnvel þó að einhverju
leyti megi rekja orsakir til óað-
gætni þolanda sjálfs.
Jóhannes Björnsson var
dæmdur til að láta hægri hönd
sína bótalaust. Það eru eftir-
laun hans eftir langa og dygga
þjónustu hjá fyrirtæki, sem áð-
ur fyrr var stórt og vel virt
í höndum framkvæmdamanns
og reyndist þá starfsmönnum
sínum vel eins og góðum hús-
bónda ber, ef þeir lentu í örð-
ugleikum. En hvað er það nú?
Gamalt nafn, er gleymir sinum.
Tryggingafélagið tekur góð-
fúslega að sér slysatryggingu
þeirra, sem vinna að hættu-
störfum, en lokar peningaskáp
sínum með bókstafalás réttvis-
innar fyrir örkumlun þeirra
tryggðu. Æðsti dómstóll lands-
ins blessar svo yfir með laga-
krókum sprenglærðra dómara.
Þar er hönd réttvísinnar að
verki, meðan hönd slasaða
opinberum stofnunum og for-
gangsréttindi til vinnu við verzl
unarstörf fram yfir umsækjend
ur, sem hafa ekki Verzlunar-
skólapróf eða Samvinnuskóla-
próf, en jafnan rétt á við þá.
7) Hliðai'brautir:
a) Nemendui', sem lokið hafa 1.
árs prófi og staðizt, hafa rétt til
að setjast í 2. bekk mennta-
skóla. Menntaskólar hafi þó rétt
til að tilskilja hærri meðaleink-
unn en 6 til inngöngu, ef ástæða
þykir til. Tilkynnt verði um
slík viðbótarskilyrði a. m. k. 6
mánuðum fyrir vorpróf.
b) Nemendur, sem lokið hafa 2.
árs prófi og staðizt, hafi rétt til
að setjast í 3. bekk mennta-
skóla, í þær deildir, sem kjör-
svið nemandans er skyldast,
hugsanlegum viðbótarskilyrð-
um, sem sett verði í reglugerð
fyrir menntaskóla.
Framangreindar upplýsingai'
eru hér birtar samkvæmt bráða
birgðatillögum námsbrauta-
nefndar, dags, 14. júlí s.l. Hugs-
azt getur, að einhverjar breyt-
ingar verði gerðar á þessum
ákvæðum, áður en skipan náms
ins verður komin í endanlegt
form og reglugerð um það verð-
ur birt. Fræðsluráð Ak.
- FRÁ FRÆÐSLURÁÐI AKUREYRAR
mannsins liggur óbætt, sundur-
tætt á staur einhvers staðar í
skítnum.
Hvað um Almannatrygging-
ar? Er þar ekki hjálpar að
vænta fyrir öryrkjann?
Jú, Jóhannes Björnsson segir
mér, að þar hafi hann fengið
76 þúsund krónur — í eitt
skipti fyrir öll. Einhverjum
þætti það engin ofrausn fyrir
ófarna ævibraut.
Greiða Almannatryggingar
ekki örorkubætur, eða er trygg
ing þar líka einhvéfs konar
sýndarmennska? Enginn skatt-
greiðandi kemst hjá því að
greiða sín iðgjöld til Almanna-
trygginga, og skilst mér, að það
sé enginn smápeningur, sem
inn kemur árlega, enda fyrir-
tækið ekki talið fjárvana. En
e. t. v. opnar það ekki hurð sína
nema í hálfa gátt til bóta-
greiðslu, eða hvernig má það
vera, að hægt sé að sletta smá-
fjárhæð „í eitt skipti fyrir öll“
í ævilangan öryrkja? Á ekki
slíkur maður heimtingu á ár-
legri bótagreiðslu, eða á Jó-
hannes alls staðar að gjalda
óminnis meðstarfsmanna sinna
og ranglætisdóms?
Er svona komið réttlætinu á
íslandi í dag á öld framfara og
kjarabóta, sem svo mjög er rop-
að af? Gerum við okkur ánægð
með slíkt ofbeldi gegn ósjálf-
bjarga mönnum? Er ekki kom-
inn tími til að endurskoða til-
verurétt þeirra gróðafyrirtækja,
sem kalla sig tryggingafélög, ef
þau geta í fleiri tilfellum skotið
sér undan slysabótum? Ef hægt
er með vafasömum krókaleið-
um að koma því þannig fyrir,
að slysið hafi orðið fyrir vangá
hins tryggða. Þetta er mál okk-
ar allra. Hvenær kemur slysið
til mín eða þín? Viljum við þá
vera dæmd til að standa utan
dyra með afhöggna limi, kvöl
og kröm og litla möguleika til
lífsbjargar? Kx-efjumst réttlæt-
is, sem gerir slösuðum meðbróð
ur fæi't að lifa. Að afskræmd
hönd réttvísinnar hætti að
skrifa undir ranglætisdóma, en
heil hönd réttlætisins fjalli um
málin.
Ingólfur Benediktsson, Dal.
Eftirmáli.
Eins og lesendur vonandi
minnast hefur AM áður minnst
á mál það, er ofanrituð grein
fjallar um og krafist réttlætis,
en því miður án árangurs. Und-
irritaður er þakklátur I. G. fyr-
ir það að minna á málið áð nýju.
Réttlætið hlýtur að sigra að lok
um. s. j.
Björn Einarsson
KVEÐJUORÐ
HINN 30. júní sl. lézt að heimili sínu Hafnarstræti 88 hér í bæ
Björn Einarsson, verkstjóri, tæplega 66 ára að aldri.
Björn Einarsson var fæddur að
Hólárkoti í Skíðadal 22. júlí 1903.
Er sú jörð nú komin í'eyði fyrir
mörgum árum. Foreldrar hans voru
hjónin Filippía Pálsdóttir og Einar
Björnsson, búendur þar og síðar í
Sælu í sama dal. Þrettán ára gamall
flutti svo Björn með foreldrum sín-
um hingað til Akureyrar og átti hér
heima æ síðan. Sem fátækur bónda-
son og síðar verkamannssonur varð
Björn að vinna hörðum höndum,
strax og kraftar leyfðu og störf féllu
til. Svo varð hann síðan æ að gera,
unz hinzta dag þraut. Lengi stundaði
hann almenna verkamannavinnu,
síðar vann hann fjölmörg ár beykis-
störf á síldarplönum. Síðustu 20 árin var hann verkstjóri við
Tunnuverksmiðjuna á Akureyri. Hvarvetna naut hann bezta
trausts í starfi.
Björn Einarsson var tvíkvæntur. Fyrri konu sína, Sumarlínu
Ketilsdóttur frá Bolungarvík, missti hann eftir eigi langa sambúð
frá einum syni barna. Síðari kona hans, Emilía Sveinbjörnsdóttir,
skagfirzk að ætt, lifir mann sinn ásamt 3 börnum þeirra.
Björn Einarsson var stór maður vexti og vel farinn í andliti.
Framkoman stillt og festuleg, og örlaði fljótt á hæglætiskímni.
Hann var prýðisvel gefinn og greindi vel aðalatriði frá aukaatrið-
um. Reikningsglöggur í bezta lagi. Allir, sem kynntust honum,
fundu, að þar fór greindur maður og gegn og drengur góður, sem
hvergi mátti vann sitt vita.
Björn Einarsson gekk jafnaðarstefnunni til handa ungur að ár-
um og fylgdi Alþýðuflokknum æ síðan að málum. Alþýðuflokk-
inn munaði um liðsemd hans hér í bæ, bæði í félagsstarfi og við
fylgisöflun við bæjar- og þingkosningar. Þar vann hann af sömu
trúmennsku og heilindum og að öllum sínum störfum. Þessi störf
vill Alþýðuflokkurinn þakka af alhug. Persónulega votta ég hin-
um látna virðingu mína og þökk jafnframt því sem ég flyt ekkju
hans og börnum innilegustu samúðarkveðjur.
Bragi Sigurjónsson.