Dagblað - 07.09.1925, Qupperneq 1

HÆGRA er að binda en leysal
Hvergi hefir þetta betur á-
sannast en að því er Spán-
arsamningana frægu snertir og
framkvæmd þeirra hér á landi.
Bindindismenn höfðu um
langan aldur barist ótrauðri bar-
áttu fyrir útrýmis áfengis úr
landinu, og fengið í lið með sér
marga af beztu mönnum þjóð-
arinnar, sem annaðhvort gerð-
ust bindindismenn af heilum
hug eða voru stefnunni hlyntir.
Attu sumir þeirra blaðkost
víðlesinu, svo sem var um Björn
Jónsson ritstj. ísafoldar og síð-.
ar ráðherra, sem bar þetta mál
fram með því að hann taldi
það mannúðarmál í fylsta skiln-
iögi, en það er alkunna, hve
drjúgan skerf hann lagði til
þeirra mála yfirleitt, sem hann
ialdi miða til sannra þjóðþrifa.
Svo var og um ýmsa aðra leið-
andi menn án tillits til hverri
stjórnmálastefnu þeir fylgdu. Er
það kunnara en frá þurfi að
segja, að bindindismálið fór
sigurför um landið og sala á-
fengra drykkja var takmörkuð
að miklum mun. Var þar að
unnið kappsamlega af bindind-
ismönnum með öflugri aðstoð
hins opinbera og viturlegum
lögum og samþyktum. En með
Því að stefnan var: alger út-
týming áfengra drykkja úr land-
lnu, rak að því að leitað yrði
atkvæði kjósenda um það mál,
°g fór sú atkvæðagreiðsla svo
Se*u öllum er kunnugt.
^fá um það lengi deila hvort
k^nnið hafi komið of fljótt, og
hvort ekki hefði verið skynsam-
ara» að vinna að víðtæka
bindindi f landinu áður.
því sem komið var m
samþykt bannlaganna, var þ
hein skylda löggjafa þjóðarin
ar og valdsmanna yfirleitt,
^lgja framkvæmd þeirra m
0(idi og egg, þar til yfirla
J101 það, hvort hægt væri m
fessum hætti að leiða þjóði
ln° á braut siðgæðis og bic
indissemi. — Bindindismenn —
og þá einkum frumherjar banns-
ins, templarar, — þóttust nú
hafa komið svo málum sínum.
að þeir gætu farið að sinna
mannúðarstarfsemi á öðrum
svæðum.
Enginn efi getur á því leikið
að framkvæmd bannlaganna
mishepnaðist þegar í upphafi,
sakir linar sóknar þeirra, sem
laganna áttu að gæta og eins
vegna samtakaleysis og sókn-
deygju bannmanna. Kom þetta
ljósast fram, er Spánarsamning-
arnir voru á ferðinni.
Alt sem unnið hafði verið að
árum saman var nú brotiö í
einu höggi. Spánarvín flýtur nú
í stríðum straumum um landið,
einkum í kaupstöðum. Alvarlega
hugsandi mönnum er farið að
skiljast að til vandræða horfir
með ósómann. Þarf því ekki
getum að því að leiða, hvers
vegna Dagblaðið hefir tekið þetta
mikilvægasta siðferðismál þjóð-
arinnar upp á stefnuskrá sina.
Þeir sem kunnugir eru ritstjóra
blaðsins þurfa þess ekki. Öll
stefna blaðsins hefir frá upphafi
hnigið í þá átt að benda á og
víta það sem miður fer í lífi
þjóðar vorrar og þá einkum í
bæjarlífi Reykjavíkur og hvetja
þar til rækilegra umbóta.
Verður þá ekki gengið fram
hjá því málinu, sem hefir bæt-
andi áhrif á siðgæði þjóðarinnar
og gerir hana hæfari til allra
framkvæmda.
Björgnnarskipið Geir heíir veriö
kvatt héöan skyndilega og fer það
í dag áleiöis til Danmerkur. Ósagt
skal látið hvort burtför skipsins er
í sambandi við synjun bæjarstjórnar
um eftirgjöf útsvarsins en eins og
er um í fréttum frá siðustu bæjar-
stjórnarfundi hafði félagið liótað
að taka Geir héðan strax ef beiðni
pess yrði neitað.
Fundið — kannað.
Klipt — skorið.
Svo virðist sem nokkur hár-
togunarbragur sá orðinn á deilu
okkar háttv. sendiherra Dana
út af »landfundar-málinu«, og
mun tæplega ástæða til að hætta
sér langt út á þau öræfi. — Frá
minni hálfu hefir aðalatriðið ver-
ið frá upphafi, að hér geti alls
ekki verið um lundfund að ræða,
heldur að eins um Jwnnun eða
rannsóJcn, ef því er að skifta,
þar eð þetta »ókunna« land
sendiherrans sé kunnugt áður,
a. m. k. frá ferðum Thorodd-
sens fyrir 30—40 árum siðan,
þótt eigi hafi það verið vísinda-
lega kannað. Þessu hefi eg hald-
ið fram nægilega skýrt í báðum
greinum minum. — Háttv. sendi-
herra Dana heldur sýnilega enn
uppi vörn fyrir símfréttina um
landfundinn og færir afar ein-
kennileg rök að því, að svæði
það, sem hér er um að ræða,
sé »mönnum ókunnugt«. Og þó
viðurkennir hann, að Þorv.
Thoroddsen »og að eins hann« (?)
hafi athugað þetta svæði »úr
nokkuri fjarlægð«, eins og eg
hefi bent á, en neitar hinu, er
eg einnig skýrði frá og segir:
„ Vegna þess (þ. e. að Th. hefir
athugað svæðið!) Jiefir Porvald-
ur alls eJiJii getað lýst svœðinu,
og Jiefir Jieldur eJcJci sagt þaðu.
— Mun mörgum virðast þetta
allmerkileg rökfærsla. — Er með
þessu fyllilega gefið í skyn, að
eg hafi farið með ósatt mál, er
eg taldi Th. Jiafa lýst þessu
svæðil — Vil eg eigi þrátta
frekar við háttv. sendiherra
Dana um þetta atriði, heldur
láta umsögn Thoroddsens sjálfs
skera úr málum, og legg það
svo undir dóm almennings,
hvor okkar hafi á réttu að
standa.
Þeir sem fylgt hafa þessari
deilu vorri með athygli, — og
þeir eru margir — geri svo vel