Nýja stúdentablaðið - 16.12.1934, Side 6

6
NÝJA STÚDENTABLAÐItí
stjórn setið hér að völdum og praktiserað þessar úrvals-
kenningai-, en síðan komist sósíalistisk stjórn að völd-
um, þá ætti hún enga lærða menn eða sérfræðinga úr
sínum flokki, til að skipa í embættin, og yrði því að
láta þau, sem kynnu að losna, annað hvort standa auð
eða skipa í þau íhaldsmenn.
En þó sleppt sé allri embættismannapólitík, ætli að
gæti ekki margt af því hlotizt, að stjórnarandstæðingar
gætu naumast eignast nokkta háskólagengna meðlimi.
Skyldu þeir ekki þá standa ver að vígi við að hrekja
blekkingar andstæðinganna.
Þegar ríkisvaldið þannig tekur hugarfarið fram yfir
hæfileikana, virðist einsætt, livaða áhrif það muni hafa
á alla vísindastarfsemi.
Þegar ekki fá aðrir aðgang að háskólanum, en póli-
tískt valin emdættismannaefni, er hætt við, að rishæð
allrar fræðimennsku minnkaði að mun. Það þarf aðra
hæfileika til að vera nazisti en snjall Jæknir, og trúr í-
lialdsmaður þarf ekki alltaf að vera dugandi dómari.
Álirif þessarar liafta-pólitíkur, virðast því vera allt
annað en eftirsóknarverð, minnsta kosti fyrir fátækari
stéttirnar. Það er liætt við, að liún yrði aðeins verkfæri
til að sporna við, minnsta kosti um stundarsakir, lieil-
brigðri þróun, og sjálfsögðum breytingum, ásamt því,
að skemma alla vísindastarfsemi, jafnvel þó að Jiún yrði
til að auka hana á einliverju sviði. Eins og t. d. naz-
isminn á Þýzkalandi Iiefir tekið i sínar þarfir kynþátta-
fræðina og gert Jiana að því endemi, sem raun er á orðin.
Sá grundvöllur, sem á verður Iiyggt í þessu máli, er,
að ríkið bjóði meðlimum sínum þau atvinnuskilyrði, að
enginn þurfi að sækjast eftir embættum af einskærri
launagræðgi. Þá fyrst liættir námið að verða brauð-
stúdíum og þeir einir stunda það, sem vegna liæfileika
eða áliuga vilja fremur liafa atvinnu sína af því, en af
einhverju öðru starfi. Og um leið verða embættin það
svið, sem fræðimenn vorir starfa á, en ekki bein, sem
rétt er að duglegum atkvæðasmala fyrir dygga þjónustu.
y . i Helgi Laxdal.
Sandor Gergel: 1
Þar seni smælingjar búa.
Sólin var að setjast. Geislarnir titruðu í lækjarsitrunni
sem rauðir logar. Yfir veginum lá mjúkur kvöldbjarmi
og léttur andvari bærði stráin. Úti í skóginum livísluðu
laufin án afláts.
Hundurinn minn lyfti liöfðinu, flatmagaði á jörðinni
og þefaði út í loftið. Tré, grös, loft, menn og dýr fögn-
uðu komandi nótt.
Kafgrasið á vellinum var enn óslegið. Snögglega virt-
ist eitthvað vera þar á lireyfingu. Hundurinn reis urr-
andi á fætur. Fram úr grasinu þaut ung stúlka. Ræsið
með veginum sá hún ekki, fyrr en hún missti fótanna
og lirapaði niður í það. Stirðnuð af hræðslu liorfði hún
ýmist á mig eða hundinn, meðan blaut fötin lögðust
þéttar og þéttar að lirjóstinu. Hún virtist bera eittlivað
í svuntu sinni.
Loks komst hún á fætur. Fötin hennar voru rifin.
Sýnilega var liún hrædd við liundinn, hrædd við mig
og leitaði ráða að sleppa. Hún leit aftur á liundinn.
Engin von — hann myndi grípa hana óðara.
Loks kom hún liikandi 1 áttina til mín. Ilundurinn
urraði, en lagði svo niður skottið og flatmagaði á nýj-
an leik.
»Gott kvöld! Guð blessi herrann«, stamaði stúlkan.
»Gott kvöld!«
Nú stóð stúlkan framan við inig, hreyfingarlaus sem
myndastytta. Hún var auðsjáanlega í vandræðum og
horfði á mig rannsakandi augum. Annarri hendinni hélt
hún stöðugt um svuntuna sína. Með liinni greip hún
snögglega liönd mína og kyssti Iiana. Síðan byrjaði hún
að gráta og hiðja mig, »hinn æruvérðuga föður«, að ávíta
sig ekki. Þetta væri 1 fyrsta sinni, sem hún lenti á villi-
götur í þessu efni: hún týndi nokkur rúgöx. Þau áttu
ekkert land og ekkert hrauð var til heima . . . Þarna
innan um stráin liafði hún, af tilviljun, fundið fáeinar
baunir og nokkra ávexti . . . Hún stóð framan við mig
á veginum og flóði í tárum.
»En ég er ekki prestur, þegar öllu er á botninn
hvolft«, sagði ég loks brosandi. »Ekki?« Hún horfði fast
á mig, fyrst á nauðrakað andlitið, síðan á leðurbuxurnar
og stígvélin. Andlit hennar fölnaði og höfuðið seig nið-
ur á hvelfdan harminn, sem hærðist af þungum ekka.
Hún snökti lágt.
»Hví grætur þú? Hefirðu stolið einhverju?«
Snökt stúlkunnar hreyttist í hljóðan grát. Hundurinn
reis á fætur, teygði sig og nuddaði hausinn upp við grát-
andi stúlkuna.
Við gengum af stað hægt og rólega. Ég réði ferðínni
og við stefndúm inn í skóginn. Hundurinn gekk mér á
vinstri lilið, stúlkan á hægri. Grátur hennar sefaðist
smátt og smátt. Nú snökti hún aðeins af og til. Við
komum að skóginum. Barnsleg augu hennar mældu mig
frá hvirfli til ilja. Klæðnaður minn virtist sérstaklega
vekja athygli hennar.
Við gengum inn í skóginn. Stúlkan skimaði í allar
áttir. Herðar hennar kipptust til eins og í krampa. Sval-
ur blær lék um skógareikurnar. Ég nam staðar, hallaðist
upp að trjástofni, hlustaði á fuglakvakið og gaf hinum
unga förunaut mínum gætur. Hún stóð og starði á mig