Kosningablað kvenna - 01.06.1922, Síða 1

KOSNINGABLAÐ KVENNA
Júní 1922

Háttvirtu kjósendur!
J>ar sem eg hefi látið til leið-
ast að gefa kost á mér til lands-
kjörs við koshingar þær, er
fram eiga að fara 8. júlí n. k.,
mun mér skylt að ávarpa yður
nokkrum orðum. pað hefir ver-
ið tekið fram áður í blaðinu „19.
júní“, af hverju konum virtist
þær verða að setja upp sérstak-
an kvennalista — og mætti
auðvitað endurtaka hér, hvaða
ástæður þær færðu fyrir því,
— en eg tel það óþarft; vil að-
eins geta þess, að eg var sam-
þykk þessum ástæðum og leiddi
það til þess að mitt nafn stend-
ur á C-listanum eða kvenna-
listanum.
þingmál og þingmenska eiga
að vera sámeiginleg áhugamál
vor allra, jafnt kvenna sem
karla, en þar sem þjóðin hefir
veitt oss, konum, rétt til þing-
setu, hlýtur hún að hafa gert
ráð fyrir, að vér gætum fylt
þann sess, henni til gagns, og
svo má það einnig verða, þar
sem vér jafnt og karlmenn get-
um aflað oss þekkingar á al-
mennum málum, og auk þess
hljótum vér, sem konur, að geta
bætt upp skilning karlmann-
anna á sumum löggjafaratrið-
um, er varða miklu framtíð
þjóðarinnar.
Mér er vel ljóst, að eg hefi
gengist undir mikla ábyrgð
með því að gefa kost á mér
til þingsetu, þó eg telji það
langt frá, að það þurfi að leiða
til þess, að eg nái sæti á þingi.
En skyldi svo fara, að leið
mín lægi inn á þingið — mun
eg álíta mig komna þangað til
þess að gæta hagsmuna þjóð-
ar minnar, svo sem eg best
veit — til að fylgja því sem
flestum má að gagni koma á
sameiginlegu þ j óðfélagsheimili
karla og kvenna. En auðvitað
býst eg við að þau mál gætu
komið fyrir, að eg sérstaklega
yrði að gæta hagsmuna okkar
kvenna.
Eg treysti því, að vér kon-
ur eigum mál að fylgja og
munum fylgja þeim með fullri
sannfæringu við kosningar
þessar. því að eins reynist
kosningarréttur vor og kjör-
gengi réttmætur — að vér
reynumst hæfar til að neyta
hans, þjóð vorri til gagns. Og
í því trausti sný eg mér nú
til allra kvenna, að þær reyn-
ist ötular og öruggar í fylgi
sínu við C-listann eða kvenna-
listann, til þess að slá því föstu
einu sinni fyrir alt, að vér met-
um jafnréttið, sem vér hlut-
um 19. júní 1915 svo mikils,
%
að vér viljum leggja út í ofui'-
lítinn kosningabardaga — sem‘
af vorri hálfu er knúinn fram
af karlmönnum í þetta sinn,
þar sem með sanni verður
sagt, að þeir hafi ekki orðað
það við nokkurt af hinum
mörgu kvennfélögum þessa
bæjar, að vinna saman við
væntanlegt landskj ör.
Vér höfum þannig alls ekki
skorist úr leik í samvinnu
þeirri, er hafin var 1916, þar
sem Iieimastjórnarflokkurinn
tók þó konu á lista sinn í 4.
sæti.
Kjörorð vor kvenna í þetta
sinn verður að vera:
Sýnum í verki að vér metum
fengin réttindi!
Samtaka sigrum vér!
é
Virðingarfylst.
Ingibjörg H. Bjainason.
o-
Xja.n_dskj örið.
Með stjórnarskránni, sem
staðfest var 19. júní 1915, var
konum á íslandi veittur kosn-
ingaréttuf og kjörgengi til Al-
þingis. pá hurfu líka úr sög-
unni konungkjörnu þingmenn-
irnir, en í stað þess var tekið
í lög hið svonefnda landskjör.
Eftir þessum lögum var svo, í
fyrsta sinn 1916, kosnir 6 þing-
fulltrúar og 6 varafulltrúar.
8. júlí næstkomandi fer lands-
kjör fram í annað sinn, á 8
þingfulltrúum og jafnmörgum
varafulltrúum.
pað er í sjálfu sér ekkert
einkennilegt, að stjómarfars-
leg réttindi kvenna og lands-
kjörnir þingmenn, í stað hinna
konungkjörnu, skyldi verða
samferða í lög með stjórnar-
skránni frá 1915, en nú, þegar
kominn er fram listi til lands-
kjörs, eingöngu skipaður kon-
um, þá kynni margur að
halda, að þetta tvent hefði ekki
fylgst að alveg út í bláinn.
Síðan sambandslögin frá
1918 gengu í gildr, hefir oft
kveðið víð, að nú væri það
skylda þings og þjóðar, að snúa
huga og kröftum inn á við;
bæta atvinnuvegina,byggja upp
landið; í fám orðum að vinna
að því, að þjóðin mætti vaxa
að þroska á öllum sviðum, svo
hún gæti borið fullveldisnafnið
með sóma, og sá kostnaður,
sem fullveldið hlýtur óhjá-
kvæmilega að hafa í för með
sér, yrði ekki þjóðinni þyngri
byrði, en það stjórnarfyrir-
komulag var, er vér áður
bjuggum við.
En til þess að þetta verði,
dugir ekki eingöngu að efla at-
vinnuvegina, auka framleiðsl-
una og lyfta sölu afurðanna.
Að þetta nægir ekki sýndu
stríðsárin.
Við þurfum ekjíi eingöngu
að afla, við þurfum að læra að
meta og taka tillit til lífsins
á héimilunum. þau, íslensku
heimilin, eru undirstaða þjóð-.
lífsins íslenska, vagga þess og
athvarf. Frá því fyrsta að
heimilin urðu til, hefir konan
verið þar sterkasti þáttui'inn.
Englendingar kalla konuna höf-
und heimilisins. Eg hefi heyrt
góðan og vitran Islending
nefna hana sálina í heimilinu.
Nú býst eg við að þér hugs-
ið: Með öllu þessu vafsi ykk-
ar í pólitík og öð.ru, sviftið þér
heimilin þessu dýrmæti, eyði-
leggið þar, sem þér hyggist að
vera að byggja upp.
En þá vil eg svara: þegar vér
snúum oss inn á við, að þjóð-
inni, megum vér ekki gleyma
því sem mest á ríður. Gerum
við það, verða endurbæturnar
ytri gylling, eða sem blóm án
rótar.
Stéttirnar vilja hafa sína
talsmenn á þingi, og kjördæm-
in sína, og það að sjálfsögðu,
bæði til að bera fram áhugamál
sín, og láta þinginu í té þá séi’-
þekkingu, sem þeir hafa, hver
á sínú sviði og í sínu héraði.
Hvað þá um þahn þátt þjóð-
lífsins, er mest ríður á að
styðja- og halda héilbi'igðum ?
Vér þöi'fnumst að þekkingar
á því, sem oft er talið smátt,
gæti á Alþingi. Margt af því,
sem þingið fjallar um, grípur
beinlínis inn í lífið á heimilun-
um. pað væri því undarlegt, ef
því væri ekki alment fagnað að
fá konur inn á þingið. Konur,
með skilningi og reynslu ein-
mitt þar, sem þekking karla
þrýtur.
Vér viljum nú nema staðar
og athuga lítið eitt framboðs-
lista þann, sem kominn er fi'am
af hendi kvenna, og hlotið hef-
ir i-öðinaæða nafnið C-listi.
I-Iann er skipaður fjórum
konum.
Ingibjöi'g H. Bjarnason, for-
stöðukona kvennaskólans í
Reykjavík, skipar þar efsta
sæti. Ilún hefir, sem kunnugt
er, stýrt með fi'ábærum dugn-
aði og viturleik einum af allra
stærstu skólurn landsins nú í
16 ái'. Má að minsta kosti
segja, að ekki var það neinum
heigli hent, að halda þar öllu
í horfinu á stríðsárunum. For-
maður landsspítalasjóðsins hef-
ir hún vei'ið frá byrjun og unn-
ið þar mikið og gagnlegt stai-f.
Auk þess hefir frk. Ingibjörg
alla tíð síðan hún kom til
Reykjavíkúi', fylgst með í
landsmálum, enda tekið þátt í
pólitískum félagsskap um fleiri
ara skeið.
Inga L. Lái'usdóttii', ritstjóri
„19. júní“, hefir þessi síðustu
ái'in unnið allra kvenna mest að
almennum i«iálum. Hún hefir
setið í bæjarstjórn Reykjavík-
ur, og af hendi kvenna hefir
hún gegnt fjölda trúnaðar-
stai-fa, t. d. fyrir landsspítala-
sjóðinn, hefir verið ritai'i hans
frá byrjun, fyrir Bandalag
kvenna o. fl. Fui'ðar oss oft,
sem þekkjum, hve miklu hún
fær afkastað. pó hefir hugur
hennar hneigst rnest að því, er
verðá mætti smælingjum mann-
félagsins til heilla. það á við
um ungfrú Ingu, er nýlega var
sagt um mei'ka, danska konu.
Sérhvert gott og þarft mál á
vissan skilning og stuðning,
þar sem hún er.
Halldói’a Bjarnadóttir á Ak-
ureyri, fi'amkvæmdarstjóri
heimilisiðnaðax’félaganna, er
kunn fyrir áhuga sinn og starf
í þarfir heimilisiðnaðai-félags-
ins. Síðan Sambandsfélag norð-
lenskra kvenna var stofnað,
hefir hún verið formaður þess,
og unnið þar ótrauð að ýmsum
þjóðþrifamálum, t. d. að fjár-
söfnun til væntanlegs bei'kla-
hælis á Norðurlandi. Ungfi'ú
Halldóra gefur út Ársritið
Iilín, sem náð hefir mikilli út-
breiðslu og unnið sér hylli al-
mennings. Urn 10 ára skeið
stýrði hún bai'naskóla Akui'-
eyrar, og nú á hún sæti' í bæj-
arstjórn Akureyrar.
Theódói’a Thoi’oddsen, rit-