Skutull - 08.08.1924, Blaðsíða 2

2
SKUTULL
minsta kosti, verið jafn vel ment
sem nokkur önnur sýsla landsins
og flestum þeirra miklu betur.
Fésýsla í gróða skyni, að eg
ekki tali um ágirnd og búksorg,
dregur bngann frá æðri efnum,
og freistar til að meta auðæfin
hærra en vera ber, og gjörir loks
marga að þrælum síns eigin fjár.
Eymd og örbirgð leiðir altaf
að satna marki þó aðra slóð fari.
Þvi er jöfn nauðsyn að létta af
mönnum oki auðs sem örbirgðar.
(Framb.)
Hinn sanni óvinur.1)
„Núverandi þjóðskipulag lifir
ú þolinmseði fátœklinganna.11
Antole France.
„Oreigarnir 'eru ekki kúgaðir
af því að kúgararnir fyrirlíti
þá og vantreysti þtúm, beldur
af því að þeir lyririíta og
vantreysta sjálfum sér.“
Bernhard Shaw.
HugsiÓDÍr jafnaðarmanna eru
ævagamlar, en sem flokkur erum
vér tiltölulega ungir. Aðal hlut-
verk vort er þvi fræð'lu oil út-
breiðslustarf. Yér verðum að fræða
og vekja kver annan. Menn geta
fæðst til skoðana, ihaldsmanna og
frjálslynda flokksins, en sannfær-
ingar jafnaðarmanna verða menn
að afla sér sjálfir með aDdlegu
erfiði — með því að beita ekyn-
seminni og siðferðilegu innsæi
voru.
Mjög oft þurfa jafnaðarmenn, í
pólitískum skilningi, að afneita
foreldrum sínum, bræðrum, systr-
um og vinum, til þess að geta
verið trúir ljósi framsöknarinnar.
Alvarlegar staðreyndir og strang-
ur virkileiki hafa aflað hreyfing-
unni sona og dætra. Skoðanir
jafnaðarmanna eru sprottnar af
athygli og íhugun. Þeir lesa og
nema. Þeir spyrja. Þeir beita skyn-
seminni. Þeir liugsa.
Stærsti þröskuldurinn á vegi
vorum til framfara er fáfræði,
hirðuleysi og hleypidömar alþýð-
') Þetta er fyrsti kafii samnefndrar
bókar um pólitík jafnaðarmanna eftir
enskan skólastjóra Dan Griffilhs. For-
sœtisráðherra Brota J. R. Macdonald
hcfir skrifað formála fyrir bókinni og
telur hana hina ágætustu í sinni röð.
Hér tala þvi liinir skynsömu onsku
jafnaðarmenn som ihaldið okkar er
svo hrifið af—en líklega af því að
það or svo langt í burtu.
unnar sjálfrar. Það er þetta sem
er skrímslið á veginum, hinn
sanni óvinur, sá grundvöllur sem
allui óréttur hvilir á.
Alþýðan hefir höfðatöluna, flest
atkvæðin og gæti þvi haft yfir-
höndina i allri pölitík. En það er
kunnugt um allan heim, að hið
raunverulega vald heunar nær
ekki tíunda hlutanum af þvi valdi,
sem hún á ráð á. Það sern hana
vantar er þekkÍDg.
Hvernig svo sem því er varið
þá hefur alþýðan ekki komist til
skilDÍngs á kjörum sínum og
kringumstæðum. Hún þekkir ekki
þær staðreyndir sem liggja til
grundvallar fyrir lifi hennar. Hún
gerir sér enga grein fyrirhvernig
henni er stjörnað. Hún hefir elcki
komið auga á það, hvernig aðrir
féfletta liana. Húu áttar' sig ekki
á þeim skollaleik sem leikinn er
með hana. Hún ber ekki skyn á
grundvallaratriði hagfræðinnar.
Hún veit ekki einusinni livað
kaupgjald er. Hún skilur ekki
eftir hverju það fer hvort dýrt
eða ódýrt er að lifa. Hana grun-
ar ekki hvers vegna margir eru
fátækir, en fáir rikir. Henni eru
ekki kunnar orsakir atvinnuleysis-
ins. Hana örar ekki fyrir orsökum
og tilgaDgi styrjaldanna. Hún
hefir ekki hugmynd um það, sem
kallað er imperialismi. Hún ser ekki
verkanir auðvaldsi ns.
Henni er jafn vel dulið sitt
eigið gildi. Hún finnur okki hvað
hana vantar. Hún er sér þess ekki
meðvitandi að hún er ánauðugur
þræll. Hím veit ekki að hún veit
það ekki. Hún gerir sér ekki Ijóst
hvernig hún er þrælkuð fjárhags-
lega, Hkamlega og andlega.
Menn segja að þeir hafi ekki á-
huga á stjórnmálum. Þeir vilja
heldur eyða tómstundum sínum í
reyfaralestur, föndur í höndunum
eða bíósetur. Þeir botna ekki í
til hvers stjórnmál eru. Þeir hafa
eltki kugboð um að nokkurt sam-
band só á milli atkvæðagreiðslu
og lifskjara þeirra. Þeim er hul-
in orsök þjánÍDganna. Þá svíður
ekki undan hlekkjunum sem þeir
bera. Þeir greina ekki í sundur
vini sina og óvini. Þeir elska
herra síoa af þvi að þeir þekkja
þá ekki.
Þeir kyssa á kendurna á böðl-
um sinum. Þeir kjósa atvinnurek-
endurna á þingið og i sveita-
stjórnirnar og ganga evo í verka-
mannafólögin til þess að leita þar
verndar fyrir afleiðingunum af
sínu eigin athæfi.*) Þeir hjálpa
burgeisunum til valda og vand-
ræðast síðan út af atvinnuleysinu
og baslinu. Þeir beita ekki skyn-
seminni. Þeir hugsa ekki.
Yit-anlega eru sjálfir burgeisarnir
og þeirra nánustu attaniossar
harðsnúriir andstæðingar. En þeir
eru í svo miklum minni hluta,
að einir út af fyrir sig megna þeir
ekkert.
Ef stéttabaráttan væri barátta
milli ríkra og fátækra væri henni
lokið fyrir löngu. En fjöldi fátæk-
linganna hefir skipað sér undir
merki auðkýfinganna, og þö nokkr-
ir rikir menn tekið að eér mál-
stað öreiganna.
Auðagu stéttirnar, ræningjarn-
ir, eru ekki verstu andstæðingarn-
ir. Hættulegustu andstæðingarnir
oru þeir sem rændir eru, öreig-
arnir sjálfír. Eins og Robert Tress-
all segir: „Þeir eru hinn sanni ó-
vinur — þessir kavbættu mann-
vinir, sem láta það ekki nægja að
gefa sig undir okið eins og uxar,
öðrum til gróða, heldur verja
þettá skipulag og rísa gegn öllum
urnbótum. Þeir eru binir sönnu
kúgarar, þessir menn, som tala
um sjólfa sig eins og „vora líka“
sem bafa lifað i örbirgð og nið-
urlægingu alla sina æfí, og telja
að það sem þeir hafa búið við,
sé nógu gott fyrir börnin sem þeir
hafa hjálpað inn i veröldina. Það
eru þessir menn sem era ábyrgð-
ina á því að þessu skipulagi er
kaldið áfram.“
En þannig hefir þetta æfinlega
verið. Rakari nokkur vitnaði á
móti Francesko Ferrer, uppeldis-
frömuðinum spanska, sem skotinn
var, ásakaður um villutrú ogupp-
reist. Þegar unnið var að því að
gefa þrælunum i Ameríku frelsi,
voru það ekki þrælaeigecdurnir
sem beittu ábrifamöstu mötspyrn-
unni, dó heldur prestar falsaðra
trúarbragða, þö að þeir héldu
margar samkornur til þess að
verja þrælahaldið. Þrælarnir sjálf-
ir voru hættulegustu andstæðing-
arnir. Þeir skildu þetta ekki. Þeir
höfðu aldrei frelsið þekt. Þá
laDgaði ekki til að vera frjálsir.
„Massa11 (3- húsbóndinn) var svo
góður við þá!
Og svo er það þann dag i dag.
*) Svo langt eru íslenskir verkamenn
yfirleitt ekki komnir.