Skutull - 20.08.1926, Blaðsíða 1

sSKDTULLs
^ Ritstjóri: síra Gu6m. Guðiuundsson.
ísafjörður, 20. ágúst 1926.
34. tbl.
Nýjar vörur.
Hefi fengið mikið úrval af ýmiskonar átciknuðum og tiibúnum
útsaumsvörum. — Verðið aíai*lágrt. —
Veiti tilsögn í útsaum frá 1. sept. þ. á.
Einnig kefi eg ávalt fyrirliggjandi kuipplingar til upphluta,
ásamt silfur- og gullstássi.
Brynhildur ÁrEadóttir,
Sundstrætí 30.
IV. ÁR.
Fallinn íoringi,
Einn af forystumönnum rús9-
nesku verkalýðsbyltingarinnar,
Felix Dzerzhinsky, er nýlega Iát-
inn. Faðir hans Var efnaður bóndi
í Póllandi, og naut Dzerzhinsky
göðrar mentunar i æsku. Hann
gekk í jafnaðarmannaílokk Lit-
kaugalands 18 ára gamtdl, og
varði síðan allri æfi sinni i þágu
byltingarinnar.
Árið 1897 var D. handtakinn
og dæmdur til 3ja ára útlegðar í
Vilna kéraði, þá 20 ára að aldri.
Árið 1899 strauk kann þaðan og
fór til Moskv^i og siðan til Varsjár.
Þar gekk kann í flúkk jafnaðar-
inanna og kom'stjórn hans í miklu
betra ko'f en áður kafði verið.
Árið 1900 var kann aftur hand-
tekinn á fundi einum. Var bann
fyrst í fangelsi í Varsjá en síðar
í Sedletzik. Árið 1902 var kann
■ dæmdur i 5 ára útlegð til Austur-
Síberíu. Á leiðinni þangað slapp
hann úr kaldi, og fór til Berlín.
Skömmu siðar fór kann þaðan til
Kraká. Þangað til í janúar 1925
fðr liann svo kuldu höfði um
hÍQn rússneika hluta Póllands, i
erindum jafuaðarmanna. Það ár
var hann enn kandtekinn og sat
í fangalsi frá því i júli og þangað
til í október.
Árið 1906 var D. kjörinn full-
trúi á jafnaðarmannaþingið í
Stokkkölmi og siðar kosinn í mið-
stjórn rússneska jafnaðarmanna-
flokksins. I árslok 1906 var hann
kandcekinn i Varsjá, en slept ári
siðar gegn tryggingu. Árið 1908
var haun eun tekinn höndum, og
sendur á leið til Síberíu ári siðar.
Þegar hann hafði verið þar eina
viku slapp hann enn á ný úr
kaldi og komst úr landi, til Kraká.
Árið 1912 fór hann til Varsjá og
var tekinn þar höndum. Þá var
kanu dæradur í þriggja ára hegn-
ingarvinnu, fyrir að strjúka úr
Síberiu áður, Sat bann þann dóm
af sér. Loks var hann enn tekinn
fastur í Moskva árið 1916, fyrir
þjöðmálastarf sitt, og dæmdur til
6 ára þrælavinnu. Þegar febrúar-
byltingin var gerð 1917 var kann
látinn laus eins og aðrir þeir, er
sátu í haldi fyrir þjóðmálaskoð-
anir sínar.
Eftir byltiuguna i október varð
D, formaður í nefnd þeirri er sett
var á stofa til að verjast gagn-
byltingu, og er kölluð Ckeka
(Tékka). Stöð gagnbyltingamönn-
um stuggur mikill af stofnun
þessari og nafni D.
Þegar gagubyltingin var brot-
in á bak aftur var D. settur til
þeirra starfa, er mest þótíu reyna
á elju og ósórklífni. Hann tók
forystu i fulltrúaráði þjóðarinnar
fyrir samgöngum og vegabótum
og kom þeim i hið besta liorf.
Hann var formaður í æðsta fjár-
málaráðinu, sem befir yfirumsjá
allra iðnaðarframkvæmda, fat i
framkvæmdarstjórn kommunista-
fllokksins og var jafnbliða þessu
yfirmaður þjóðmáladeildar ríkis-
j ins, eem tók við af Tókkunni,
Óvinir Dzerzkinskys bötuðu
kann, en vinir kans elskuðu kann.
Öllum ber saman usd; að hann
kafi ekki viljað vamm sitt vita
og unnið í þágu verkalýðsins af
hinni mestu ösérhlifni.
Ritstjóri breska verkamanna-
blaðsins New Leader segir að kann
kafi verið gáfulegur maður og
göðlegur að sjá, og kafi fólagar
hans, er set.ið höfðu með koDUm
í varðhaldi sagt sór margar sögur
um gæði kaus og fórnfýsi. Hins-
vegar kafi eflaust þurft að beita
mikilli körku við gagnbyltinga-
menn. Sagnaritarar muni þess
vegna deila um kans innra mann,
eins og deilt hafi verið um Loyola
og Robespierre.
Hvernig sem sá dómur verður,
þá er það víst að Dzerzhinsky
gat í æsku sest á öðal sitt og átt
þar góða daga. En kann var einn
þeirra maDna er ekki gat unað
hinu rangláta þjöðskipulagi. Hann
vildi ekki hoifa á eymdina og
hafast ekki að. Hann kaus það
klutskifti að verja lífi sinu í þarf-
ir fyrsta verkamannalýðveldisins.
Hann dö úr kjartasjúkdómi að
eins 49 ára gamall. Talið er að
olþreyta kafi stytt aldur hans.
Z.
Kaupfélag Ejrfirðinga.
1886-1926.
Svo nefnist ný bök sem vert
er að lesa.
Er bún minningarrit á 40 ára
afmæli nefnds félags. Þar er skráð
saga þess í 4 köflum auk inn-
gangs og ýmsra skýrslna* e
Frágangur allur er prýðilegur
og fjöldi göðra myoda.
Bökin felur í sér mikla fræðslu
i kórlendum sarnvinnumálum.
Kaupfólag Eyfirðinga getur á
margau bátt veiið öðium ptýðileg
fyrirmynd, ekki síst í hinum stærri
og blómlegri sveitum laudsins.