Skutull - 19.09.1945, Blaðsíða 6

168
SKUTULL
Eru möguleikar til hita-
veitu á Isafirði?
Framhald af fyrstu síðu.
væri um að ræða mjög vafasama
leit að heitu vatni.
Hitaveita er að sjálfsögðu þýð-
ingarmikið mál fyrir bæ sem Isa-
fjörð, möguleikar á henni verða
vafalaust mikið ræddir af bæjar-
búum framvegis og þeir munu vera
fúsir á að leggja fram fé til borana,
ef nokkur minnsta von er um á-
rangur. Ég vil þess vegna leyfa mér
að benda á, hvernig ég gæti helzt
hugsað mér að málið kæmist á rek-
spöl.
Hagnýtur árangur af 5—800 m.
djúpri borholu á Isafirði er að
minni hyggju ekki sennilegur. Á
hinn bóginn mundi slík borun hafa
mikla vísindalega þýðingu. Þess
vegna álít ég rétt, að hvatamenn að
borun á Isafirði leitist fyrst og
fremst við að koma því til leiðar,
að ríki og bær sameinist um eina
djúpa borholu, er gerð sé í vísinda-
legu augnamiði. Ríkið þarf fyrr
eða síðar að láta rannsaka hitann
í jarðlögunum utan hverasvæða,
til þess að öruggari þekking fáist
á jarðhitanum (í venjulegri merk-
ingu), og því er hagur í að fá
stóran bæ í líð með sér. Bærinn
tryggir sér hinsvegar með þátttöku
sinni í verkinu, að borað sé á
æskilegum stað fyrir hann, ef hag-
nýtur árangur yrði af boruninni.
Ég skal nú ræða nokkuð um jarð-
hita almennt og um þá möguleika,
sem ég get eygt í sambandi við
öflun heits jarðvatns á Isafirði, ef
verða mætti til nokkurrar glögg^-
unar.
Á meginlandi Evrópu, fjarri
nýrri eldstöðvum, hagar hitinn í
jörðinni sér þannig, að á 20—25
m. dýpi undir jarðyfirborði ríkir
sem næst meðalárshiti loftsins á
staðnum. Neðan við þau mörk vex
hitinn nokkurnveginn jafnt um
1°C á hverjum 30 m. að meðaltali.
í Ameríku vex hitinn að meðaltali
hægar, eða um 1° á hverjum 40 m.
Yfirborðsvatn, er sígur niður í
jörðina mætir mismunandi jarð-
lögum, og dýpið, sem það kemst í,
fer eftir byggingu undirgrunns-
inS. Venjulega fer það ekki dýpra
en nokkra metra og hefir hérum-
bil meðalárshita svæðisins, er það
sprettur aftur fram sem lindarvatn.
Oft kemst það samt á talsvert dýpi,
og lindir af þessum uppruna með
15—30° hita eru algengar í Mið-
evrópu. Laugar og hverir hér á
landi eru vafalaust að langmestu
leyti sama eðlis og þessar lindir.
Hið háa hitastig, sem hér er al-
gengt, stafar þá annaðhvort af því,
að sérstök skilyrði eru fyrir því,
að hringrás vatnsins geti orðið
mjög djúp, eða hiti vex hér örar
með dýpinu en að meðaltali í
Evrópu, og er hvort tveggja senni-
legt. Hinsvegar er ekkert um þetta
vitað, þar eð djúpborun hefir
aldrei farið fram hér á landi utan
hverasvæðis. Hitastigið, sem búast
mætti við í borholu á Isafirði, er
því í mikilli óvissu. Með 1° hita-
aukningu á 30 m. fengjust rúmar
20° á 500 m. dýpi, en rúmar 30°
á 800 m. Ef gera mætti ráð fyrir
1° hitaaukningu á hverjum 15 m.
yrði hitinn 37—38° á 500 m. en 57
—58° á 800. m.
Þá er að líta á vatnsmagnið. Til
þess að það yrði að nokkru ráði
þyrftu skilyrði að vera fyrir því
að vatnið í dýpri jarðlögunum
hefði tilhneigingu til að renna og
leita til svæðisins, sem borað væri
á. Þau skilyrði virðast yfirleitt vera
allmikill halli á basaltlögunum um-
hverfisins, en sá halli er ekki til
staðar við Isafjörð, enda er mjög
sennilegt, að laugar kæmu fram á
þessu svæði, ef vatn væri undir
niðri, sem leitaði á. Vafalítið verð-
ur að telja, að vatnið mundi finna
leiðir til yfirborðsins. Það mætti
því eins búast við, að borholan
gæfi ekkert sjálfrennandi vtan.
Hér við bætist svo loks, ef tekið
er tillit til laugahita í Súgandafirði
og Bolungavík og annara atriða,
sem ekki er liægt að fara út í hér,
að líkur virðast benda til, að vatn
hafi yfirleitt ekki skilyrði til dýpri
hringrásar en svo á þéssum slóð-
um, að það nái jarðlögum með 40
—45° hita. Þótt borholan næði
niður í heitari jarðlög, mundi vatn-
ið, sem upp kynni að streyma, samt
ekki vera yfir 45°, ef þetta reyndist
rétt.
Otlit fyrir beinan liagnýtan á-
rangur af borun á l'safirði er því,
eftir þeim líkum, sem ég get kom-
ið auga á, engan veginn gott. En
auðvitað er hér ekki um neina
vissu að ræða. Hinsvegar tel ég rétt
að benda á þá miklu óvissu, sem
ríkir um árangur borana á stað
sem þessum.
Að lokum vil ég því endurtaka
það, að borun á Isafirði ætti, að
mínum dómi, fyrst og fremst að
gerast í vísindalegu augnamiði.
Virðingarfyllst
Trausti Einarsson.
Til bæjarstjórans á Isafirði.
--------O--------
Útdráttur úr fundar-
gerð sambandsþings
vestfirzkra kvenna.
Fimmtudaginn 30. ágúst var
15. fundur sambands vestfirzkra
kvenna settur í samkomuhúsinu í
Bolungarvík. Fundinn sóttu fulltrú-
ar frá 9 félögum. Auk þess mættu
fulltrúar frá Kvenfélagasambandi
Islands: frú Aðalbjörg Sigurðar-
dóttir og frá Kvenréttindafélagi
Islands: frú Katrín Pálsdóttir.
Auk stjórnarinnar voru þessir
fulltrúar mættir:
Frá kvenfélaginu „Von“, Þing-
eyri, Sesselja Magnúsdóttir, Krist-
jana Guðmundsdóttir.
Frá kvenfélaginu „Brynja“, Flat-
eyri: Margrét Jónsdóttir.
Frá kvenfélaginu „Ársól“, Súg-
andafirði: Þuríður Kristjánsdóttir.
Frá kvenfélaginu „Brautin“, Bol-
ungavík: Elísabet Hjaltadóttir,
Gunnjóna Jónsdóttir.
Frá kvenfélaginu „Hvöt“, Hnífs-^
dal, Ragnheiður Rögnvaldsdóttir,’
Sigríður Guðmundsdóttir.
Frá kvenfélaginu „Hlíf“, Isafirði:
Unnur Gísladóttir, María Hálfdáns-
dóttir.
Frá kvenfélaginu „Ösk“, Isafirði:
Sólveig Ólafsdóttir, Sigrún Guð-
mundsdóttir, Hólmfríður Jónsdótt-
ir.
Frá kvenfélaginu „Iðja“, Súða-
vík: Þuríður Magnúsdóttir.
Skýrslu sendu þessi félög: „Hug-
rún“ ,Haukadal og „Framsókn“,
Bíldudal, en frá „Sunnu“ í Reykj-
arfjarðarhreppi kom engin skýrsla
og enginn fulltrúi.
Skýrslurnar báru með sér, að fé-
lögin höfðu innt af hendi ýms
menningar- og líknarmál, hvert í
sinu byggðarfélagi.
Frú Aðalbjörg Sigurðardóttir
skýrði frá stofnun og starfsemi
kvenfélagasambands Islands, sem
beitir sér fyrir hagsmunamálum
húsmæðra og leitast við að efla og
auka samvinnu og félagsskap
kvenna, auk þess sem það hefir á
hendi framkvæmd þeirra mála á
starfssviði sambandsins, er Alþingi
og ríkisstjórn kunna að fela því.
Frú Katrín Pálsdóttir flutti er-
indi um réttindamál kvenna.
Skýrði hún frá ýmsu, sem áunnizt
liefir í þeim málum, svo sem
starfi mæðrastyrksnefndar, launa-
lögunum, réttindum ekkna og ó-
giftra mæðra og fleira, sem unnizt
hefir, en benti jafnframt á margt,
sem óunnið vteri og hvatti konur
til að standa saman um réttinda-
mál sín í framtíðinni, svo að þau
þokuðust áfram í rétta átt.
Formaður sambandsins þakkaði
liinum ágætu konum fyrir þeirra
góða málflutning. — Einnig vakti
formaður, frú Sigríður Guðmunds-
dóttir, máls á fjársöfnun til
kvennaheimilisins Hallveigarstaða.
Lagði hún til, að allt það fé, sem
safnaðist á Vestfjörðum, væri lagt
fram í einu lagi og reynt að kom-
ast yfir herbergi í stofnuninni.
Allmargar konur ræddu málið,
og var svohljóðandi tillaga sam-
þykkt: 15. fundur vestfirzkra
kvenna leggur til, að fé því, sem
safnast kann til kvennaheimilisins
Hallveigarstaðir hér á Vestfjörðum,
sé safnað í eina upphæð og reynt
að komast yfir eitt herbergi. Til-
. lagan var samþykkt.
Þá las frú Katrín Pálsdóttir upp
skipulagsskrá menningar- og minn-
ingarsjóðs frú Bríetar Bjarnliéð-
insdóttur og skýrði tilgang hans.
Sólveig Ólafsdóttir vakti máls á
því, hvort félögin á sambands-
svæðinu myndu hafa áhuga á því
að leggja eitthvað af mörkum í
húsmunasjóð Húsmæðraskólans á
Isafirði, sem nú er í smíðum.
Að kvöldi þess,30. ág. var svo
kvöldvaka fyrir fundarkonur og
aðra gesti, sem kvenfélagið „Braut-
in“ stóð einnig fyrir. Þar voru
flutt þessi erindi: Axel Tuliníus
um stjórnarskrána og frú Aðal-
björg Sigurðardóttir um skólalög-
gjöfina nýju. Þá söng kirkjukór
Bolungarvíkur nokkur lög undir
stjórn Gísla Kristjánssonar og að
lokum tóku til máls þeir Steinn
Emilsson skólastjóri og séra Páll
Sigurðsson.
Síðan fór fram stjórnarkosning.
Gjaldkeri sambandsins átti að
ganga úr stjórninni, og var hún
endurkosin í einu hljóði, einnig
voru kosnir tveir meðstjórnendur
í stað þeirra frú Bergþóru Krist-
jánsdóttur og frú Ragnhildar Þor-
varðardóttur, sem báðar eru að
flytja af sambandssvæðinu. Kosn-
ingu hlutu: frú Elísabet Hjaltadótt-
ir, Bolungavík, og Margrét Jóns-
dóttir, Flateyri.
Stjórn sambandsins skipa nú:
Sigríður Guðmundsdóttir, Isafirði,
formaður.
Unnur Guðmundsdóttir, Isafirði,
gjaldkeri.
Guðrún Arnbjarnardóttir, Flateyri,
ritari.
Meðstjórnendur:
Margrét Jónsdóttir, Flateyri.
Elísabet Hjaltadóttir, Bolungavík.
Næsti sambandsfundur vest-
firzkra kvenna er ákveðinn hjá
Iðju, Súðavík.
Fundurinn var að þessu sinni á
vegum kvenfélagsins „Brautin“,
Bolungavík, er sá um húsnæði til
fundahalda og einnig fulltrúum
fyrir fæði og húsnæði. Var haft
sameiginlegt mötuneyti í húsnæði
einnar félagskonunnar og má með
sanni segja, að þarna hafi verið
stofnað eitt fyrirmyndarheimili,
])ar sem hver einstaklingur var
frjáls og glaður og fæði og um-
gengni svo góð, að í engu varð hetra
á kosið. Einnig bauð „Brautin“
fulltrúum í bílferð fram í Syðri-
dal og Tungudal, sem eru í ná-
grenni þorpsins.
Kunnum við fulltrúar kvenfé-
lagsins „Brautin“ beztu þakkir
fyrir svo framúrskarandi góðar
móttökur, að dagarnir í Bolungavík
eru okkur ógleymanlegir. S.
AUGLYSING.
Nýr árabátur til sölu. Bátur-
inn er 18 fet milli stafna.
Upplýsingar gefur
Vilhelm Jónsson,
Sundstræti 19.
Níðið um
*
Gagnfræðaskóiann.
Ut af sex dálka grein í seinasta
tölublaði Vesturlands vil ég að
þessu sinni aðeins taka þetta fram:
1) Burtfararprófseinkunnir við
Gagnfræðaskólann s. 1. vor þola vel
dagsljósið, og eru velkomnar rit-
stjóra Vesturlands til birtingar, ef
hann óskar þess. Getur hann þá
borið þær saman við einkunnir
annara sambærilegra skóla. —
Einkunnirnar verða birtar í skóla-
skýrslu innan skamms.
2) Það er algerlega ósatt mál, að
skipun prófdómara við gagn-
fræðaskólann hafi ekki farið að
réttum lögum öll þau ár, sem ég
hefi gegnt forstöðu skólans.
3) Stækkun skólahússins he'fir
að mínum dómi gengið vel, og er
komið það áleiðis að fljótlega verð-
ur hægt að gera nothæfa eina
kennslustofu í nýja húsinu. Er það
sú viðbót við gamla húsið, sem
brínust þörf var fyrir. Múrara- og
málaravinna í nýja húsinu í vetur
mun ekki gera ókleift að kenna í
gamla skólahúsinu.
4) Það er rangt, að gluggaefni sé
ókomið.
5) Einn af föstum kennurum
jskólans liafir sagt upp starfi. Strax
og tilkynning barst um það, voru
gerðar ráðstafanir í samráði við
fræðslumálastjóra — en ekki rit-
stjóra Vesturlands — til ráðningar
kennara. Standa vonir til, að úr
rætist í því efni.
6) Um stundakennara skiftir oft
eins og eðlilegt er, og þykir naum-
ast saga til næsta bæjar.
7) Um skólanefndina er það að
segja, að engir af skólanefndar-
mönnum Alþýðuflokksins kenndu
við skólann síðastliðinn vetur. Full-
trúi kommúnista í nefndinni
kenndi 4 stundir í viku í tvo mán-
uði, en ekkert eftir það, og fulltrúi
Sjálfstæðismanna í skólanefnd,
Haraldur Leósson, er fyrsti lcenn-
ari skólans og kenndi 24 stundir á
viku. Kemur það úr hörðustu átt,
ef Vesturlandið metur hann óhæf-
an til að gegna því starfi vegna
kennslu sinnar við skólann og
heldur að hann muni fyrir þær
sakir bregðast þeim trúnaði, er
honum var falinn, er Sjálfstæðis-
flokkurinn valdi liann fyrir sína
hönd í skólanefnd.
8) Fyrirsögn vesturlandsgreinar-
innar „Öngþveitið í skólamálum
ísafjaróarkaupslaSar“, verður ekki
misskilin. Hún sýnir þann hug,
sem forráðamenn þess blaðs hafa
ávallt borið til gagnfræðaskólans.
En slík blaðamennska hefir ekki
aukið fylgi Sjálfstæðisflokksins til
þessa. Þessi grein mun lieldur ekki
megna að granda heiðri skólans —
höfundi greinarinnar og ritstjóra
Vesturlands þó að þakkarlausu.
Hannibal Valdimarsson.
UN GLIN GSSTÚLK A
óskast.
Kjartan J. Jóhannsson,
læknir
Nýkomin
EINLIT YEGGFÓÐUR
Guðmundur E. Sæmundsson.
Tangagötu 17.
STULKU
vantar í vetrarvist.
Baldur Jolinsen,
héraðslæknir.
Mótorhjól til sölu.
Ritstjórinn vísar á.