Skutull - 26.03.1949, Page 1
XXVII. árg.
Isafjörður, 26. marz 1949.
■JgWMWMBBW«nWIWBI ’M' II Hl |» —B
12. tölublað.
S K U T U L L
VIKUBLAÐ
Ctgefandi:
Alþýðuflokkurinn á lsafirði.
Innheimtumaður:
Haraldur Jónsson
Þvergötu 3, Isafirði.
Atlantshafsbandalagið og Alþýðuflokkurinn.
Ráðherrar þeir, er í fyrri viku fóru vestur um haf, til
þess að kynna sér ákvæði Atlantshafssáttmálans, og hvaða
réttindi og skyldur fylgdu því fyrir íslendinga, að ger-
ast aðilar að bandalaginu, komu heim úr för sinni s. 1.
mánud., og hafa í vikunni flutt stjórnarflokkunum skýrsl-
ur sínar. Að fengnum þeim upplýsingum, sem nú liggja
fyrir, gerði miðstjórn og þingflokkur Alþýðuflokksins á
fundi sínum á miðvikudag svofellda ályktun um þetta stór-
mál:
Á síðasta þingi Alþýðu-
flokksins var einróma sam-
þgkkt að rétt væri og eðlilegt,
að innan sameinuðu þjóðanna,
og í samræmi við reglur þeirra
og skipulag, væru mynduð sam
EITT hið þýðingarmesta stór-
mál, sem kallar á öflug samtök ná-
lega allra Vestfirðinga, ef það á að
komast í framkvæmd, er sameig-
inleg vatnsaflsvirkjun fyrir Vesl-
firói.
Liðnir eru áratugir, síðan fyrst
kom til tals að beizla orku Dynjand
ísfoss í Arnarfirði. Þá var ætlunin
sú að fá til þessa stórvirkis erlent
fjármagn og nota orkuna aðallega
til málmvinnslu úr fjöllunum við
Önundarfjörð. — Nú dettur eng-
mn annað í liug, en að slík virkjun
verði alíslenzkt fyrirtæki og
orkan notuð til ljósa, suðu, iðnaðar
og að einliverju leyti til húsahitun-
ar.
/
tök vinveittra þjóða, og þó
einkum þeirra, sem aðhyllast,
svipuð eða skitd hugmyndar-
kerfi, sérstaklega varðandi lýð
ræði og mannréttindi. Þá var
það og fram tekið í sömu álykt-
Síðan hefur málið Iegið niðri
löngum og löngura, en þess í milli
liefur það tekið fjörkippi, athugan-
ir farið fram, áætlanir verið gerð-
ar um orkumagn, virkjunarkostnað
og tilhögun o.s. frv. Og svo hefur
allt dottið í dúnalógn á ný.
SEINASTA fjörkippinn tók raf-
veitumál Vestfjarða á árúnum 1942
—1945. Þá stofnuðu allmörg sveita-
félög á Vestfjörðum til samstarfs
sín á milli um tæknilegan undir-
búning að Vestfjarðavirkjun. Kos-
in var framkvæmdanefnd Orku-
vers Vestfjarða, og réði hún Finn-
hoga Rút Þorvaldsson verkfræðing
í þjónustu sína, til þess að fram-
kvæma atliuganir og mælingar og
un flokksins, að rétt og sjálf-
sagt væri, að athuga gaumgæfi-
lega af Islands hálfu á hvern
hátt öryggi, frelsi og sjálfstæði
tandsins yrði hezt tryggt með
samkomulagi við aðrar þjóðir.
1 samræmi við þessa ályktun
hafa ráðherrar Alþýðuflokks-
ins, í samráði við þingmenn
flokksins, að því unnið, að afla
sem fyllstra upplýsinga um At-
lantshaf shandalagið og sátt-
málann, og í því sambandi þá
einkum skýrt sérstöðu Islend-
inga, er ekki vilja vígbúast, og
ekki hafa her eða herstöðvar á
friðartímum í landi sínu. Til
gera drög að áætlunun um virkjun
Mjólkár og Dynjandisfossa í Arn-
arfirði. Gaf verkfræðingurinn
skýrslur um störf sín á árunum
1943 og 1944.
Á ÁRINU 1945 gaf Emil Jóns-
son, samgöngumálaráðherra Vega-
málaskrifstofunni og Rafmagnseft-
irliti ríkisins fyrirmæli um að gera
ítarlega frumáætlun um virkjun
fallvatna í Arnarfirði og um aðal-
orkuveitur um Vestfirði frá fyrir-
hugaðri virkjun þar, allt með lilið-
sjón af rannsóknum Finnboga
Rúts Þorvaldssonar, sem þá var orð
inn prófessor við verkfræðideild
Háskóla Islands.
Árangur þessa varð sá, að Vega-
málaskrifstofan fól danska verk-
fræðingafirmanu Höjgárd &
Schultz að arinast rannsóknir og
áætlunargjörð urn sjálfa virkjun
Dynjandisár einnar. Þar eru tald-
ir betri möguleilcar til vatnsmiðl-
unar en yið Mjólká, og einnig bar
sérfræðingunum saman um, að
orkuþörf Vestfjarða yrði naumast
meiri en svo í nánustu framfíð, að
henni mætti fullnægja með virkjun
annarar árinnar.
1 annan stað fól Rafmagnseftir-
lit ríkisins Höskuldi Baldvinssyni
að ferðast um Vesfirði til að at-
huga, hvaða línustæði kæmu helzt
til greina í sambandi við virkjun
Dynjanda. Lét Rafmagnseftirlitið
síðan gera uppdrátt af línustæði
fyrir háspennulínu frá orkuveri við
Dynjanda til Bíldudals, Sveinseyr-
Framhald á 3. síðu.
þess að leita sem fyllstra upp-
lýsinga um það, hvaða réttindi
og skyldur fylgdu þátttöku Is-
lands í Atlantshafsbandalag-
inu, fóru þrír ráðherrar úr
ríkisstjórninni til Bandaríkj-
anna, og hafa þeir aflað margs-
konar upplýsinga og skýringa.
Islandi hefur nú formlega ver-
ið boðið að gerast stofnandi
að Atlantshafsbandalaginu, og
sáttmálinn verið birtur bæði
hér á landi eins og annarstað-
ar.
Miðstjórn Alþýðuflokksins
telur það koma örugglega í
Ijós í ákvæðum Atlantshafs-
sáttmálans, og vera í fullu sam
ræmi við skýringar þær og
upplýsingar, er fengist hafa og
fyrir liggja:
Að sáttmálinn sé mikilsverð
ráðstöfun til tryggingar friði
og bandalagið eingöngu stofn-
að til varnar en ekki til árás-
arstríðs.
Að tryggt sé, að engin skylda
hvíli á Islandi til að stofna eig-
in her, né leyfa erlendar her-
stöðvar og hersetu hér á landi
á friðartímum.
Að það sé algjörlega á valdi
Islands, hvort ráðstafanir yrðu
gerðar til að láta í té aðstöðu
hér á landi, ef til stríðs kæmi,
og að öryggi Islands sé í veru-
legum atriðum tryggt með þátt
töku í Atlantshafsbandalagi.
Af þessum ástæðum telur
miðstjórnin það rétt, að Island
gerist stofnandi að Atlants-
hafsbandalaginu, og felur ráð-
herrum flokksins og þingflokki
að vinna að þeirri fram-
kvæmd.
Framanrituð samþykkt var
gerð með 19:5 atkvæðum, en 4
voru fjarverandi. Búist er við
umræðum á Alþingi um At-
landshafsbandalagið mjög
fljótlega, og fást þá væntan-
lega enn ítarlegri upplýsingar
um málið. Höfuðstaðarblöðin
liafa birt sáttmálann í heild, og
vill Skutull hvetja fólk til að
kynna sér þetta sögulega skjal,
sem svo mikla þýðingu getur
haft jfyrir örlög Evrópu, og ör-
lög okkar, væntanlega til góðs.
Hannibal Valdimarsson:
Raforkumál ¥estftrðinga,
Stærsta framfíðarmái kauptúnanna
á Vestf jörðum er sameiginieg lausn
raforkumálanna með vafnsvirkjun,
þar sem skiiyrði feljast bezt
fyrir hendi.
Helzt koma til álita þessi vatnsföll: Dynjandisá í Arnar-
firði, Mjólká í Arnarfirði, Þverá í Nauteyrarhreppi með
uppistöðu í Skúfnavötnum eða Hvalá í Ófeigsfirði.
Virkjanlegt afl þessara fallvatna er lauslega áætlað
samtals um 40 þúsund hestöfl.
Vestfirðingar hafa sýnt þessu stórmáli allt of mikið
tómlæti. Þeir verða að fylgja raforkumálum sínum fast
fram á næstu árum.