Skutull - 02.09.1949, Blaðsíða 2

2
S K U T U L L
»Friðarboðskapur«
auðvaldsins.
SKUTULL
VIKUBLAÐ j
Útgefandi:
Alþýðuflokkurinn á Isafirði
Ábyrgðarraaður:
Birgir Finnsson
Neðstakaupstað, ísaf. — Sími 13
Afgreiðslumaður:
GuHmundur Bjarnason
Alþýðuhúsinu, Isaf. — Sími 202
Innheimtumaður:
Haraldur Jónsson
Þvergöiu 3. Isafiröi.
Eftirlit
með óstjórninni.
Út af bréfi Félagsmálaráðuneytis-
ins um, að Isafjarðarbær verði sett-
ur undir opinbert eftirlit upp úr
næstu áramótum, ef ekki hafi orð-
ið efndir á samningum og greiðsl-
ur þá farið fram til Tryggingar-
stofnunar ríkisins — hefir íhalds-
blaðið Vesturland spunnið hinn
furðulegasta langlopa nú að undan-
törnu.
Brigzlyrðin um ofsóknir af hendi
láðuneytisins hafa verið uppistað-
an í þeim skrifum, en ívafið hefir
verið það, að bágborinn fjárhagur
hæjarins sé ekki því fólki að kenna,
sem honum hefir sijórnaö undan-
farin ár, heldur ríkisstjórninni og
þá sérstaklega félagsmálaráðuneyt-
inu!!
Hverskonar fólki skyldu svona
skrif eiginlega vera ætluð?
1 sambandi við þetta mál eru svo
ymsir sæmdarmenn, svo sem Jón
Guðjónsson, Stefán Stefánsson,
Birgir Finnsson og fleiri svívirtir
eftir nótum, og bornir hinum fárán-
legustu sökum. En sóðalegustu
brigzlin vegna þessa máls eru þó
stíluð á Finn Jónsson.
Þrátt fyrir þunga sök Félags-
málaráðuneytisins er Finnur samt
gerður að einhverskonar yfirsöku-
dólg, sem beri alla ábyrgðina á
fjárhagsöngþveiti bæjarins. Tir
dæmis eru bæjarbúar fræddir á
því, að Finnur hafi aldrei setið sig
úr neinu færi um að verða þessu
bæjarfélagi „til tjóns og erfiðleika“.
Jafnvel pósthúsið hér er dregið
jnn í þessi skrif á þann hátt, að ó-
kunnugir mættu ætla, að það væri
flokkspólitísk hola, sem hagaði
sendingu bréfa, sem því er trúað
R úgui er meðal hollustu
uæringarefna. —Gefið börn-
um yðar, og etið sjálf, meira
af rúgbrauði.
Reynið rúgbrauð frá Bök-
unarfélagi Isfirðinga.
Bðgerðarhús á
'ramleiðir nú
ari brauðteg-
tinarfélagið.
og óseydd.
Ngtízku t.æki til brauðgerðar
fyrir, eftir pólitískum bendingum
frá æðri stöðum.
Aurslétturnar falla sem sé víða,
og koma niður á hinum ólíklegustu
stöðum.
En er hér þá um pólitíska ofsókn
að ræða? ■— Það væri Ijótt ef svo
væri. Staðreyndir málsins virðast
vera þessar:
Isafjarðarbær skuldar trygginga-
stofnuninni 360.000,00 krónur
vegna áranna 1947og 1948. — Sú
skuld mundi því ekki greiðast upp
á þessu ári, nema bærinn gæti lagt
til hliðar 1000 krónur á degi liverj-
um henni lil lúkningar. — En til
þess eru fremur litlar líkur.
Um greiðslu þessarar fúlgu
hafði verið gert samkomulag,
en það hefir verið svikið, og
bætir það auðvitað ekki málstað
bæjarins.
Auk þess skuldar svo bærinn
Tryggingastofnuninni allt tillag
þessa árs, en það mun vera eitt-
hvað yfir 200 þúsund krónur mið-
að við næstu áramót.
Þetta eru háar upphæðir. Og
ekki hefir gleymzt að leggja skatta
á bæjarbúa til að greiða þær, til
hvers annars, sem þeim hefir svo
verið varið.
Þá er þess enn að geta, að Isa-
fjarðarbær skuldar byggingasjóði
verkamanna 100.000,00 krónur frá
árunum 1947og 1948 og 54.000,00
krónur vegna yfirstandandi árs. —
Þar eru þá 154 jiúsund í viðbót eða
alls 700—750 þúsund króna skuld
við þessar stofnanir einar. Um
stórinneignir er ekki vitað, en eitt-
hvað kynni líka að vera af skuld-
um hjá bönkunum í Reykjavík,
bankaútbúunum á Isafirði, hjá
Kaiípfélagi Isfirðinga, káupmönn-
um á Isafirði, iðnaðarmönnum á
Isafirði og lijá föstu starfsfólki bæj-
arins og bæjarstofnana.
Nú er því spurningin þessi: Var
ástæðulaust fyrir tryggingastofnun-
ina að óttast um vanskil? — Einnig
mætti spyrja:
Var Haraldur Guðmundsson trúr
starfsmaður trygginganna, ef liann
gekk ekki eftir lögskipaðri ábyrgð
ríkisins, þegar slíkar skuldafúlgur
liöfðu safnazt og gert samkomulag
um greiðslu brugðizt?
Og þá kemur þriðja spurningin:
Var það rangt af Félagsmálaráðu-
neytinu að herða á greiðslum frá
bænum, með aðvörun um eftirlit
ineð sex mánaða fyrirvara, áður en
ríkið tæki á sig að greiða fúlguna.
Hefði ekki mátt segja eitthvað
ljótt um það, ef Félagsmálaráðu-
neytið hefði ekkert aðvarað, held-
ur gengið að bænum fyrirvara-
laust? — Hætt er nú við, að slíkt
hefði þótt harkalegt og ofsóknar-
kennt.
En aðrir bæir skulda líka, segja
menn. Jú, mikið rétt. En er þá mál-
ið einmitt ekki ennþá alvarlegra,
fyrir tryggingarnar. Er þá ekki því
meir aðkallandi fyrir tryggingarn-
ar að herða á innheimtunni og
byrja á þeim bænum, sem mest
skuldar og hefir þar að auki ekki
staðið við gert samkomulag.
Venjulegu fólki, sem ekki væri þá
því fjandsamlegra tryggingunum,
mundi óefað sýnast svo.
Sá, sem skuldar er ótvírætt í
nokkurri ábyrgð, og það er ekki
líklegt að allir fáist til að trúa því,
að sá sem lán hefir veitt, sé ofsókn-
ari, þótt hann gangi eftir greiðslu
skuldanna, þegar úrskeiðis fer.
Eftir hugsunarhætti þeirra vest-
urlandsmanna að dæma má alveg
eins búast við því, að Guðjóni
Sú var tíðin, að íslenzkur verka-
lýður stóð berskjaldaður, sveltandi
og sundraður og þekkti ekki inátt
hinna stéttarlegu samtaka. Þá var
friður góður og gróandi í þjóðlíf-
inu, sagði íhaldið. Þá urðu þeir
ríku ríkari á því að láta kvenlólkið
bera salt á bakinu fyrir nokkra
aura um tímann, og sjómenniná
sigla til fiskjar á óhæfum fúafleyt-
um, sem hurfu í djúpið með fyrir-
vinnu heimilanna, ef eitthvað út af
bar um veðurfar.
Þá var gaman að lifa, sögðu íhalds-
kóngarnir, sem í ró og næði hlóðu
saman miljónunum, til þess að geta
um síðir reist sína höll við Kóngs-
ins nýja torg í Kaupmannahöfn og
eytt þar æfinni i auðnuleysi langt
fjarri hinum bognu bökum ís-
lenzku öreiganna.
Um síðir bárust hingað öldur er-
lendra verkalýðssamtaka. En þær
rísa ekki hátt í byrjun. Félagsskap-
ur og kaupgjaldssamningar voru ó-
þekkt og framandi hugtök, og ís-
lenzkur verkalýður tók þessum ný-
mælum af varúð og víða~ með
nokkru seinlæti.
En íhaldskóngarnir voru ekki lengi
að átta sig. Hér var voði á ferðum,
sem vissulega gat torveldað förina
yfir liafið, og tekið a. m.k. efstu
hæðina ofan af framtíðarhöllinni.
Um að gera að ganga milli bols og
höfuðs á ósómanum þegar í byrjun.
Síðan eru gerðar tilraunir til þess
að flytja sjómenn með ofbeldi um
borð í fúaduggurnar, ef þeir vildu
ekki sigla án samninga. Verkafólk-
ið er rekið lieim úr vinnunni, ef
það vitnaðist, að liað væri í verka-
lýðsfélagi, og verzlunarholunum og
íshúsunum er lokað, svo að tryggt
væri, að það sylti til hlýðni og und-
ir gefni. Islenzku verkalýðshreyf-
inguna tókst samt ekki að kyrkja í
fæðingunni. Fólkið lærði smám
saman að meta gildi samtakanna, og
stéltarfélög verkalýðsins verða til
eitt af öðru.
Þannig hefst í sögu íslenzku þjóð-
arinnar þetta „voða tímabil“, sem
íhaldið fær aldrei útmálað nógu
skelfilega. Síðan hefur ílialdið
brugðið sér í allra kvikinda líki
til þess að hefta markvissa og ör-
ugga þróun alþýðusamtakanna.
Fyrst eru reyndar hótanir og of-
beldi, síðan^ fortölur og loks alls-
konar blekkingar. Og í dag eru
blekkingarnar þau vopnin, sem í-
haldið trúir að bezt muni bíta á
hina „spilltu" alþýðu, sem nú vill
lifa mannsæmandi lífi, ekki í höll-
um Kaupmannahafnar, heldur í
sínu eigin landi.
bankastjóra verði bráðlega lagt það
til lasts að hafa trúað Isafjarðarbæ
fyrir lánsfé. Og auk þess væri ekki
nema eftir öðru að honum yrði
brigzlað um ofsóknarbrjálæði gegn
bænum, ef hann gerði ráðstafanir
til, að lánin yrðu greidd í samræmi
við gerða samninga.
En svona „mórall“ í peningasök-
um á ekki fylgi almennings hversu
hátt sem er kveinað og látið um
ofsóknir illra manna og stofnana.
— Sökinni af fjármálaóreiðu bæj-
arins verður aldrei koinið á aðra
en þá, sem farið hafa hér með völd
og ábyrgð frá seinustu bæjarsljórn-
arkosningum.
I jiessari vesölu trú eys nú íhald-
ið miljónum á miljónir ofan í blaða
kosl sinn. Þannig rignir blekking-
unum yfir þjóðina í hinum fárán-
legustu myndum. Sífellt er reynt
að búa til nýjar og nýjar „fígúrúr“,
nýja íhalds-komma til þess að
sprella fyrir fólkið, svo að hinum
ríku gefist tóm og næði við hallar-
bygginguna, jafnframt því sem
jórtruð eru gömul og gatslitin slag-
orð.
Síðasta tölublað „Vesturlands" er
ágætt dæmi um þessa „upplýsinga-
starfsemi“ íhaldsins.
1 stórri forsíðu fyrirsögn segir
„Vesturland": Efnahagslíf þjódar-
innar í sjálfsheldu af völdum stéita-
baráttunnar“.
Hér er átt við, að heildsalar og
aðrir svartamarkaðsbraskarar hafi
eigi nógu frjálsar hendur til þess
að raka saman fé á kostnað alþjóð-
ar.
Þá segir svo í sömu fyrirsögn:
,,Samstarf stéttaiuia er þjóöarnauö-
sýn“. Þetta þýðir, að samtök verka-
lýðsinS þarf að leggja til hliðar,
sem slík. Að öðrum kosti gæti ekki
verið um samvinnu við auðvaldið
að ræða.
Svo kemur fjas um slæmt stjórn-
málaástand í landinu, sem ætla
má að stafi af liví, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur ekki hreinan
meirihluta á Alþingi. „Megin orsök
þessa ástands, segir þetta málgagn
spekinnar, er hin skefjalausa og
þröngsína stéttarbarátta, sem
vinstri flokkarnir hafa barizt fyrir
og tekizt að véla alltof stóran hlula
þjóðarinnar til þess að taka þátt í“.
Já, meginorsök þess, að fylgi í-
haldsins hefur sífellt hrörnað frá
einu kjörtímabili til annars er ein-
mitt barátta verkalýðssamtakanna
fyrir bættum kjörum og betri
menntun alþýðunnar.
Og svo kemur í kaflafyrirsögn á
sömu síðu hið fornfræga og gat-
slitna slagorð: ,,Stétt með stétt"!
Þetta voru síðustu andvörp íhalds-
fauskanna, sem sáu hinar fálm-
kenndu hræringar íslenzku verka-
lýðshreyfingarinnar verða að vold-
ugu og áhrifamiklu afli í þjóðfé-
laginu, án þess að fá rönd við reist.
En þetta stutta og státna slagorð
er í rauninni alls ekki eins hressi-
legt og manni virðist í fljótu
bragði. Það er ámátleg áskorun,
sem hefur þetta innihald: Æ, verið
þið nú góðu börnin eins og i gamla
daga. Hættið að rella um kaupgjald,
bælt vinnuskilyrði og húsuæði.
Verið ekki að heimta vikulegar
greiðslur í peningum. Komið held-
ur í verzlanirnar okkar og takið
ykkar laun í kaffi, sykri og kringl-
um, eins og hérna um árið, þegar
bölvuð stéttabaráttan hafði ekki
gerspillt þjóðinni!!
Þetta er inntakið í „friðarboð-
skap“ íhaldsins, sem mitt í auð-
æfum sínum dreymir þó ávallt um
ennþá stærra og „friðsælla“ Gósen-
land, þar sem engin. verkalýðssam-
tök fá truflað hinn trylta dans
þeirra kringum gulllcálfinn.
En þótt íslenzkur verkalýður sé
friðsamur, mun hann aldrei semja
frið við íhaldið.
Það mundi jiýða menningarlega
hrörnun og efnalega undirokun
hvers einasta vinnandi manns.
--------O—.......
i’