Skutull - 02.09.1949, Blaðsíða 4

4
S K U T U L L
Blekkingamoldviðri íhaldsins.
Nef ndaf ar ganið.
Morgunblaðið afneitar nú sem á-
kafast öllu, sem miður fer í þjóð-
félaginu. Þannig fordæmir það nú
öll ráðin og nefndirnar, sem vefjist
fyrir einstaklingsframtakinu og
liefti það.
Jú, mikið rétt, en er það þó ekki
furðulegt, að afneitarinn sjálfur
skuli hafa krækt sér í flesta full-
trúa í hverri nefnd og hverju ráði
— og meira en það — skuli einnig
hafa krækt sér í formenn i hverri
nefnd og hverju ráði.
Einliverjum kynni reyndar að
finnast það dálítið skrítið.
Þannig er Magnús Jónsson fyrr-
um dócent, formaður Fjárhagsráðs
og Sigurður B. Sigurðsson, stór-
kaupmaður, formaður viðskipta-
nefndar. — Ihaldsmaðurinn Elís Ó.
Guðmundsson er sem kunnugt er
framkvæmdastjóri skömmtunar-
báknsins, svo vinsælt sem það er,
og þannig mætti lengi telja.
„Samstjórnarsukkið“ og
íhaldið.
Á sama hátt þykist Morgunblaðið
og morgunblaðsfólkið nú vera á
móti samstjórnum fleiri flokka og
segir sínu fólki nú næstum dag-
lega, að „samstjórnarsukki8“ verði
að hverfa við þessar kosningar.
En hver hefir átt mestan þáttinn
í að lemja saman þessum sam-
bræðslustjórntim, sem þjóðin hefir
búið við á undanförnum árum? Það
hefur Sjálfstæðisflokkurinn og Ól-
afur Thors gert öllum stjórnmála-
flokkum og stjórnmálamönnum
fremur. Hans afkvæmi var þjóð-
stjórnin sæla, og með henni átti
hann gerðardómsófreskjuna. —
Hver var það annar en Ólafur
Thors, sem taldist höfuð nýsköp-
unarstjórnarinnar sælu? Og hvað
hefir Morgunltlaðið sagt um mynd-
un þessarar stjórnar? I dálkum
þess hefir það jafnan kveðið við,
að öllu fremur hafi það verið Ólaf-
ur Thors, heldur en jafnvel Stefán
Jóhann, sem hana hafi myndað, til
þess að koma í veg fyrir annað
verra. Hverju á svo vesalings morg-
unblaðsfólkið að trúa?
Annaðhvort er „samstjórnarsukk-
i8“ íhaldinu ekki svo leitt, sem það
lætur, nema þá rétt fyrir kosning-
ar — eða þá að hitt stendur eftir
sem augljós sannleikur, að sam-
stjórnarhugsjón Ihaldsins og Ólaf-
ur Thors hafi orðið þjóðinni til
harla lítillar blessunar.
Og hvernig hyggst þá íhaldið
binda enda á samstjórnarhugsjón
sína, sem nú kallast „samstjórnar-
sukkiS", til þess að þóknast kjós-
endunum?
Jú, það á að gerast með þeim
hætti að gefa Sjálfstæðisflokknum
hreinan meirihluta í kosningunum
í haust, segir Morgunblaðið, og það
endurtyggur íhaldsjórturdýrið á
Isafirðh
Enginn stjórnmálaflokkur á Is-
landi treystir eins óbilandi á
heimsku og fáfræði kjósendanna,
eins og Sjálfstæðisflokkurinn.
Hér á Isafirði halda íhaldsmenn
t.d. ennþá, að það þýði að telja
fólki trú um, að ísafjarðarbær sé
með fullar hendur fjár. Og nú á að
reyna að segja íslenzkum kjósend-
um þá fjarstæðu, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi möguleika á að ná
hreinum meirihluta á Alþingi.
Eins og allir vita eiga 52 þing-
menn sæti á Alþingi. Þar af á
Sjálfstæðisflokkurinn 19 þingmenn.
Þarf því 27 þingmenn til að mynda
hinn naumast meirihluta. — Til
þess að ná meirihluta á Alþingi
þyrfti Sjálfstæðisflokkurinn því að
bæta við sig 8 þingmönnuml
Já, það þarf sterka trú á fáfræði
og heimsku kjósendanna, til þess
að ætla þeim að gleypa slíka flugu.
Þó að vitað sé, að ílialdið muni
leggja óhemju fjármagn í þessar
kosningar, er það samt álit liinna
kunnustu manna, að Sjálfstæðis”
flokkurinn hafi enga möguleika til
að fjölga þingmönnum sínum í
næstu kosningum.
Miklu fremur liykja líkur benda
til, að íhaldið muni tapa tveimur
til þremur þingsætum auk Jónasar
frá Hriflu, sem verið hefur þess
trúi þjónn á seinni árum. —• Um
það vitnar meðal annars þessi
snjalla staka:
Ihaldinu er sálin seld
sinnið allt úr skorðum. —
Jónas mígur í þann eld,
er hann kveikti forðum.
Lækkandi gengi íhaldsins
meðal íslenzkra kjósenda
samkvæmt hagtíðindum.
Sú var tíðin, að íhaldið hafði
hreinan meirihluta meðal íslenzkra
kjósenda, en síðan er liðinn meira
en fjórðungur aldar.
Réttast er að láta hagtíðindin
svara því, hvort Sjálfstæðisflokk-
urinn sé vaxandi flokkur með þjóð-
inni. En svar hagtíðindanna er
þetta: Síðan ílialdið missti meiri-
hluta sinn, komst það hæst í kosn-
ingunum 1933, fyrir 16 árum síðan.
Þá náði það 48,0% af heildarat-
kvæðamagninu. -— Síðan er ferill-
inn þessi:
I kosningunum 24. júní 1934
fékk Sjálfstæðisflokkurinn 42,3%.
1 næstu kosningum vorið 1937,
hallaðist betur, og niðurstaðan varð
41,3%.
í sumarkosningunum 1942 seig
enn á ógæfuhliðina fyrir Sjálfstæð-
isflokknum og útkoman varð 39,5%
I haustkosningunum sama ár fékk
Sjáífstæðisflokkurinn svo aðeins
38,5% af heildaratkvæðamagninu.
Og í kosningunum vorið 1946
hlaut Sálfstæðisflokkurinn 39,4%
af heildaratkvæðamagninu og 20
þingmenn. I aukakosningu í Vestur-
Skaftafellssýslu nokkru síðar beið
svo íhaldið ósigur, tapaði einiun
þingmanni og glataði furðu miklu
atkvæðamagni á ekki lengri tíma.
Eru það hinar seinustu fregnir,
sem hagtíðindin hafa að segja af
íhaldinu á íslandi og hrörnandi
gengi þess.
Geta nú greindir kjósendur og ó-
hlutdrægir lagt saman tvo og tvo
og gert sér grein fyrir því, hvort
þessi óslitni ferill niður á við síðan
1933 bendi til þess að íhaldið geti
fengið hreinan meirihluta í þess-
um kosningum.
Ætli það væri ekki sönnu nær að
álykta sem svo, að saga seinustu 16
ára bendi til verulegrar „gengis-
lœkkunar“ íhaldsins sjálfs, sem nú
ætlar að svíkja út uinboð þjóðar-
innar sér til handa, til þess að
geta svo framkvæmt gengislækkun
íslenzku krónunnar til aukinnar
auðsöfnunar braskaranna.
Lýðræðislegar
áhyggjur.
Miklar áhgggjur virftist Ásberg
auminginn liafa af þvi, aö fram-
boS Finns Jónssonar sé ekki lög-
legt, eSa a.m.k. ekki IgSræöis-
lega frá þvi gengiS.
En hér er alveg áslæöulaust
jafnvel fgrir hiö viökvæm-
asta taugakerfi aö truflast nokk-
urn skapaöan hlut. Fulltrúaráö
AlþgÖuflokksins gekk frá fram-
boöi-Finns Jónssonar svo sem
vera ber — og geröi þaö meira
aö segja alveg cinróma, ef íhatd-
inu skgldi vera þaö einlwer
huggun aö vila þaö.
Þá er Ásberg líka áhgggjufull-
ur gfir því, aö þaö kunni aö
standa Finni fgrir kjörfglgi, aö
hann hafi ekki veriö búsettur í
bænum um tveggja eöa þriggja
ára skeiö. — Helg regla um bú-
setu i bænum brotin, segir rit-
stjórinn. Þess vegna er framboö
Finns furöulegt framboö — ó-
svífin móögun viö ísafjörö og
þar fram efiir götunum.
Vilnaö er til Haralds Guö-
mundssonar. En hann var óvart
fgrverandi kaupfélagsstjóri i
Rcgkjavík og búsettur þar, þeg-
ar hann var kosinn þingmaöur
ísfiröinga sumariö 1927.
Um viröingu íhaldsins fgrir
þessari helgu reglu þarf auövit-
aö ekki aö ræöa, en voru þeir
Bjarni Benediktsson og Björn
hagfrœöingur) scm boönir voru
hér fram og lágu báöir fgrir
Finni, búsetiir Isfiröingar? Þing
mennska var þeim þó ætlaö hér
af íhaldinu, þó aö kjósendurnir
sæju um aö svo gröi ekki, íhalds
forustunni aö þakkarlausu.
Hitt vita svo allir, aö Finnur
er og veröur Isfiröingur þó aö
lögheimili hans sé í Regkjavik
vegna starfa hans þar.
En hvaö d'.ti annars aö vera
furöulegt viö framboö þess
manns, sem einna glæsilegast
hefir sigraö andstæöinga sína
hér i bæ i hverjum kosningum
og svo eftirminnilega, aö sjald-
an hefur nokkur frambjóöandi
íhaldsins veriö hér í kjöri nema
í eitt sliipti. — Ósldr ílialdsins
um ngjan frambjóöanda geta
mcnn hins vegar mæta vel skiliö
undir slíkum kringumstæöum.
———------------------------j
MUNIÐ
Björgunarskútusjóð Vest-
fjarða. öllum f j árstuðningi
veitt móttalca hjá
Kristjáni Kristjánssyni,
Sólgötu 2. Isafirði.
STARFSSTÚLKUR
vantar á Sjúkrahús ísa-
f jarðar 1. október n. k.
Sjúkrahús ísaf jarðar.
Mannfall hjá íhaldinu.
Það vakti athygli um
land allt í vor, er hinn
ötuli og vinsæli atvinnu-
rekandi í Vestmanna-
eyjum, Einar Sigurðs-
son, sagði sig úr Sjálf-
stæðisflokknum. Hafði
hann um langt árabil
verið einn helzti og á-
lirifamesti forustumað-
ur flokksins þar í Eyj-
um.
En sjaldan er ein bár-
an stök. — Nú hefir
Svavar Guðmundsson,
bankastjóri og bæjar-
fulltrúi á Akureyri, einn
atkvæðamesti foringi í-
haldsins í höfuðstað
Norðurlands einnig tek-
ið pokann sinn og sagt
sig úr Sjálfstæðisflokkn
um. — Þetta er að von-
um, en fráfall kjósend-
anna frá íhaldinu verð-
ur ekki kunnugt fyrr en
á kjördegi.
------------------------------
Stórbruni
á Flateyri.
Hraðfrystihúsið Snæfell h.f. á
Flateyri brann til kaldra kola 27.
ágúst s.l. Eldsins varð vart kl. 4
á laugardagsmorgun, og var hann
þá þegar orðinn óviðráðanlegur
fyrir slökkvilið Flateyrar. Vindur
var hvass sunnan suðaustan, en
hægði um það leyti, sem eldsins
varð vart, og mun það hafa bjargað
frá stórfelldum bruna m.a. á húsi
með 20 stand. af timbri, vöru-
geyinslum Kaupfélags önfirðinga og
verzlunarlnisi,
Klukkan tæplega 5 var slökkvilið
Isafjarðar kallað til þess að verja
nærliggjandi byggingar og var það
komið á staðinn kl. rúmlega 6. Þá
var frystihúsið fallið, en samt mik-
ill eldur í rústunum. Slökkviliðið
frá ísafirði hóf þá þegar að slökkva
í rústunum.
Meðan á brúnanum stóð, urðu
þrjár-meiri háttar sprengingar, sem
stöfuðu frá ammoniak- og súrefnis-
hylkjum. I húsinu voru um 2000
kassar af fiski, en kvöldið áður
hafði kæliskipið Vatnajökull tekið
rúma 2000 kassa úr húsinu.
, \
Okunnugt er um upptök eldsins.
Kaupfélag önfirðinga átti sjálft
húsið, sem var járnslegið timbur-
hús, en hlutafélagið Snæfell, Ásg.
Guðnason o.fl., áttu trystiklefa og
vélar.
Af þessu leiðir mjög tilfinnan-
legt atvinnutjón fyrir þorpið. Þá
verður eignatjónið eigi heldur bætt
svo skyndilega eins ög 'nú standa
sakir um allan innflutning nauð-
synja. T. d. lapar Kaupfélag ön-
firðinga þarna slátrunarplássi sínu,
og verður erfitt fyrir félagið að
ráða fram úr því í haust.
Prentstofan Isrún h.f.