Brautin - 01.03.1929, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Sími 1385.
Marta Einarsdóttir.
Sími 571.
Brautin.
Útgefendur:
Nokkrar konur í Reykjavík.
Slmit «91.
Afgreiöslu annast
Sigurborg Jónsdóttir.
1. árgangur.
Pöstudaginn 1. mars 1929.
35. tðlublað.
Gerðadómur - þjóðaratkvæði
Eins og kunnugt er var
firautin fyrsta blaðið, seni tók
þá stefnu að gerðardómur yrði
lögleiddur í kaupdeilumálum
og vildi hún að lögin yrðu bor-
in undir atkvæði þjóðarinnar
áður til framkvæmda kæmi. Því
hún telur ógerlegt að hafa gerð-
ardóm í kaupdeilumálum til
frambúðar, nema helsl tölu-
verður meiri hluti allrar þjóð-
arinnar sé því samþykkur.
Um þelta alt má grcinilega
lesa i blaðinu frá 11. jan. þ. á.
Nú hefir komið fram i þing-
inu frumvarp um dóm í vinnu-
deilum og er það gerðardómur.
Flutningsmenn eru 5, þar af
2 Framsóknarfl. þinginenn og
3 íhalds-þingmenn.
Því miður er dómur sá, sem
frumvarpið fer fram á, að sumu
leyti mjög athugunarverður og
virðist all mikið kastað til þess
höndunum að semja frumvarp
þetta. Og er það þvi stórum
gallaðra en ella hefði þurft að
vera.
Er það i!la farið er góðum
málum er spilt með flausturs-
legum og óviturlegum ákvæð-
um, einkum þar sem svo afar-
áríðandi var að fara ekki á stað
mef5 svona l’rumvarp, nema
vel og rækilega undirbúið, og
grandvarlega skoðað frá sein
flestum hliðum.
Þetta gerir ófriðarseggjum
og úlfúðarmönnuin léttara um
vik, að draga hið besta mál,
gerðadómsmálið, niður i sorpið.
Nokkra afsökun munu flytj-
endur frumvarpsins telja sjer
i því, að hraða verði málinu
vegna yfirstandandi deilu, en
betra hefði verið að gera út um
það mál með bráðabirgðalög-
um, en flaustra af því máli,
sein þarf rækilegan og góðan
undirbúning, ef að verulegu
gagni á að lcoma i framtíðinni.
Hér skal bent á þau atriði,
sem Brautinni þykir hvað
mestu skifta
1. Vinnudómurinn gerir ráð
íyrir, að dómurinn sé þannig
sainsettur: Héraðsdómari er
forseti dómsins. Hann tilnefnir
í dóm 4 menn, 2 úr flokki
vinnuveitenda og 2 úr flokki
vinnuþega. Ryður fyrsta sinni
er dómur er háður sínum
manni hvor aðili, en þeir 2,
sem eftir verða skipa dóminn
með forseta. Nú missir dómara
við eftir ruðningu og nefnir
forseti dómsins þá 3 meðdóm-
endur í stað hans. Skal siðan
ryðja 2 með sama hætti og fyr
segir. í dóminn tilnefnir hæsti-
réttur ennfremur 2 menn, og
2 til vara og verður því dóm-
ur jafnan skipaður 5 mönnum.
Þetta ákvæði er aðalatriðið i
vinnudómslögunum. En það er
svo rangt og vanhugsað að
furðu sætir. 3 óviðkomandi
menn ráða öllu, en 2 menn, sitt
fyrir hvorn aðila, vinnuþega og
atvinnurekendur eru áhrifa-
litlir um dómsúrslit. Þetta er
alveg ótækt þar sem um gerð-
ardóm er að ræða.
Tillaga Brautarinnar var sú,
að atvinnurekendur tilnefndu
ákveðna tölu inanna, þannig að
eftir ruSning hefði þeir 2 og
vinnuþegar eins 2. Aðilar ryðji
á víxl. Oddamaður ætti að skip-
ast af hlutlausri nefnd. Best
væri að ákvæði væri um að
báðir deiluaðilav reyndu að
koma sjer saman um odda-
mann, en aðeins ef það tækist
ekki þá að hlutlaus nefnd út-
nefndi hann. Að gera héraðs-
dómara að föstum oddamanni
er helber heimska, sem engri
átt nær.
2. Vinnudómslög segja að
dómsúrslit skuldbinda aðila
sem dómúr alment. Þetta er alt
of losaralega orðað.
Þetta er annað stærsta atriði
gerðardómsins og má því til
með að vera mjög ákveðið og
hreint. Hverjar sektir eða refs-
ingar skal sá aðili fá, sem ekki
vill hlíta dómi gerðardómsins.
Fram hjá þessu atriði má ekki
ganga þegjandi, því undir þvi
er hvað mest komið hvort gerð-
ardómurinn verður þjóðinni til
gagns eða hvort hann verður
bara fálm út i loftið, sera
bregst altaf, þegar mest á
reynir.
3. Þjóðaratkvæði um gerðar-
dóminn. Þessu er alveg slept í
frumvarpinu um vinnudóminn.
Er það einn höfuðgalli frum-
varpsins. Því þar, sem sefja á
löggjöf, sem grípur svo ákveðið
inni i líf einstaklinga, löggjöf,
sem þar að auki er algjört ný-
mæli, hér virðist affarasælast
að þjóðin fái að segja álit sitt
á því með almennri atkvæða-
greiðslu. Og auk þess gefur
þjóðaratkvæðið gerðardóminum
þann styrk og það afl, sem hon-
um er lífsskilyrði að hafa í
KONFEKT
er óviðjafnanlegt
Sturiaugur Jónsson & Co
•iHimiiiiiiiiiiuniiuiiiuniiiiiiiiiuiö
Klukkur og úr S
seljast með afar- 5
lágu verði naestu s
daga hjá s
§ jðni Sigmundssyni 5
guUsitiið.
S Síði 383. Laugav. S. S
SllilHIIIHinillllIIMillllllltNlblllllinÍ
framtiðinni til þess að standast
það hlutverk, sem honum er
ætlað að vinna hjá þjóðinni:
Að verða einskonnr sáttadómur,
þegar henni riðnr sem mest á,
að ekki lendi alt i deiluin og
hatri. Þess vegna er af Braut-
inni lögð svo afarmikil áhersla
á það, að dómnum sé ekki
komið á, nenia þjóðin sé búin
að skilja hlutverk hans til hlít-
ar og leggja fullnaðar sam-
þykt sina á hann.
Hér hafa verið rannsökuð
þau atriði, sem mestu varða. Og
má enginn firtast af þvi, þó alt
sé vandlega athugað og það
leiðrétt, sem rangt er eða van-
hugsað.
Verkföllin og verkbönnin
hafa þegar gert þjóðinni næga
bölvun. Nú verður að fá þá
lausn, sem dugir. G,erðardómur
er besta og jafnvel eina rjetta
leiðin. Til hans verðum vjer að
vanda eftir bestu föngum og
svo láta hlýða honum, hver
sem i hlut á.
Allar könur óska vinnufriðar,
þær verða því sem einn maður
að styðja þá löggjöf, sem best
* tryggir friðinn i landinu og hag
allrar þjóðarinnar.
Áskorun.
Á næsta vori verður í sam-
bandi við feriningu ungmenna
hafin fjársöfnun um land alt
til hjálpar bágstöddum börn-
um. Munu prestar gangast fyr-
ir henni hver í sínu prestakalli
og ýmsir fleiri verða þeim til
aðstoðar. Opinber skilagrein
verður gjörð fyrir fje því, ,er
safnást, og nánar skýrt frá því
síðar, hvernig því verður varið.
En markmiðið er að vinna að
því, að bágstödd börn hjer á
landi megi eignast góð heimili.
Þjóðin má ekkert mannsefni
missa.
Vjer, sem kosnir höfum verið
í nefnd til þess að vinna að
þessu máli, leyfum oss að heita
á alla landsmenn að bregðast
vel við fjársöfnun þessari og
minnast orða Krists: „Svo
frainarlega sem þjer hafið gjört
þetta einum þessara minna
minstu bræðra, þá hafið þjer
gjört mjer það“.
í febrúarmánuði 1929.
Bjarni Jónsson,
dómkirkjuprestur, Reykjavík.
Guðmundur Einarsson,
prestur, Mosfelli.
Hálfdán Hclgason,
prestur, Mosfelli.
ólafur Magnússon,
prófastur, Árnarbæli.
Þorsteinn Briem,
prestur, Akranesi.
Ásmundur Guðmundsson,
dósent, Reykjavík
(ritari nefndarinnar).
Eins og ofanskráð áskorun
ber með sér, hafa prestar þessa
lands komið sér saman um að
hefja fjársöfnun um land alt á