Eyjablaðið - 23.10.1926, Blaðsíða 2

EYJA.BLAÐU)
Landskjörið
Jl’'Alþýðuflokkmenn ætla að styðja
Tímamanninn, ekki vegna hans
sjálfs eðaTímaflokksíns, heldur til
þess að fella með því Ihaldsmann
inn, af því íhaldið og flokkur þess
er aðal vígi auðvaldsins.
I efrideild Alþingis eiga alls 14
menn sæti, þar af 6 landkjörnir
en 8 kjördæma kosnir. Komist
Jón Sigurðsson frá Ystafelli að við
íandkjórið í haust, hefur íhaldið
ekki nema 2 af 4 landskjörnum
þingmönnum, og þyrftu því að
bafa vald á að bæta við 6 af þeim
8 sem kosnir eru af Alþingi til
þess að vera í efri dedd, til þess
að hafa þar meirihluta, en 5 af
8 til þess að haíaþar helming at-
kvæða.
Með öðrum oðrum: Með því að
hjálpa Tímamönnum til þess að
bola íhaldinu frá, nú við landskjör
ið sláum við algerlega loku fyrir
að lhaldsflokkurinn gotinokk
tu sinni frarnar náð meiri
hluta í efri deild Alhingis
Betta er lika íhaldinu fyliilega
Jjóst, og þessvegna er afar mikill
spenningur í því að reyna að ná
þessu landskjörna þingsæti, því
hjer er um líf og daúða að tefia
fyiir Ihaldsflokkinn. Bví hannveit
að hann fær ekki fieirri liðsmenn
á sama hátt og hann fjekk þá
Jóhann Jósefsson 'og Gunnar Ólafs-
oon. Jóhann lýsti því hátíðlega
Mexiko
Öldum saman hefir Spánn ver
ið höfuð-aðsetur hins iilræmdasta
klerkaveldis. Morðið á Francisco
Ferrer fyrir nokkrum árum, er
eitt augljósasta dæmi miðaldakúg-
unar, þeirrar er alt fram á síðustu
tímum hefir ríkt þar. Munkaregl-
ur, bannfæringar og ógnarstjórn
kirkjunnar hefir einnig haldist ut-
an landamæra Spánar. Spænskir
munkar og klerkar lögðu grund-
, völl að veldi sínu í Mexiko (í Am
eríku) fyrir löngu liðnum árum og
yfirdrottnun þessa geistlega lýðs
hefir jafnan síðan hijáð og 'kvalið
Mexiko búa. fegar spænskir æfin
týramenn og landkönnuðir tóku
að ræna og undiroka ibúa lands-
ins sem fyrir voru, neyttu þeir þess
kænskubragðs, að ota á undan sjer
yfiráðúr en hann var kosinaðhann
mundi fylgja Sjálfstæðisflokknum
á þingi, og þótti það ljótar getsak
ir á sig, að hann mundi fylla þar
Morgunblaðsflokkinn. En aliir vita
hvernig fór. Gunnar Ólafsson var
kosinn af Sjálfstæðismönnum vara-
þingmaður, en fór óðar í Morgun-
blaðsliðið á þingi er hann kom
þar.
Það eru minst hundrað ástæður
fyrir alþýðuflokksmenn til þess að
vilja fegnir fyrir hvern mun fella
íhaldið, og þyrfti þó ekki nema
eina— rikislögreglumálið. Brí for-
ingjar íhaldins hafa játað, að þeir
ætli að nota ríkislögregluna móti
verkalýðnuum, en Mussólíni og
meiðinga og mandrápastefna hans,
er svo að segja í hverri viku lof-
uð í Morgunblaðinu og öðrum
íhaldsblöðum, svo við vitum á
hverju við eigum von ef Ihalds
fokkurinn nokkru sinni næði meíri-
hluta.
Nið r með Ihaldsflokkinn, það
eiga að vera kjörorð okkar nú
við landskjörið. Sá Alþýðuflokks-
maður sem situr heima kjördaginn
greiðir i raun og veru Ihaldsflokk.
um atkvæði. En það verða áreið-
anlega ekki margir Alþýóuflokks-
menn sem það gera, því þeir vilja
ekki gerast lífgjafar íhaldsins.
Geðsbakur
klerkunum og notuðu aðstoð þeirra
til að móta þannig hugarfar verka-
lýðsins, að þeir gerðu hann sem
auðsveipastan. Prestarnir tróðu í
fólkið þeim vísdómi, sem ennþá er
víða kendur, að fánýtt sje að
sækjast eftir jarðneskri sælu.
Þannig tókst að snúa huga fólks
frá hinum stundlegu hagsmuna-
málum sínum og einmitt það veitti
. kúgurunum besta tækifærið til þess
að sölsa undir sig auðæfi og völd.
Smám saman varð kirkjan for-
rík og hefir síðan í krafti auðsins
háft geysimikið vald.
Meðal annara bragða hræddu
prestarnir vesalings fólkið með
bannfæringu páfans. Eins og kunn-
ugt er, var bannfærðu fólki ekki
leyft að viðhafa þær kreddur sem
alment er trúað að veiti mönnum
sáluhjálp eftir dauðann, t. d. mátti
enginn skýra, ferma, gifta aða
jarða að kristnum sið, sem bann:
færður hafði veiið.
Bannig hafa prestar og rnunkar
drottnað í Mexiko alt fuun á
þennan dag og einmitt þessa dag-
ana hefirpáfinn bannfærtríkisstjóru-
ina, en hún hegir nú harða baráttu
við þetta skuggalega afturhald.
Síðan Mexikgnar losnuðu undan
yflrráðum Spánvorja, hafa þeir
hvað eftir annað lent í sennu við
kirkjuna. En Mexiko hefir líka aðra
óviní við að sti'íða. Amerískír auðj
menn hafa haft lag á því að stofna
til látláusrar innbyrðis óeyrða til
þess að koma ár sinni fyrir borð
í Mexiko og leggja undir sig auð-
uppsrettur iandsius.
Oliulindir Mexiko eru tælandi
veigar hinum auðþyrstu bröskur-
um New York borgar. Oteljandi
eru æfintýiin sem stjórnmálamenn
Mexiko hafa orðið f ægir fyiir
í heimstyrjöldinni ljetu amevisku
auðmenniruir í Moxiko í ftiði, en
eftir stríð hafa öróatímarnir byrj-
að aftur.
Síðan árið 1924 hefir Calles
verið forsetinn og hvað sem ánn
að má um hann segja, þá hefir
undirstjórn hans verið háð baráttu
gegn kaþólsku kirkjunni og nú eru
hin nýju kirkjulög gongiru í gildi.
Eignir kirkjunnar eru lagðar
undir ríkið. Murikareglurnar eru-
uppleystar og Klaustrum lokað.
Síðaata röggsemi kirkjunnar var
sú að hún bannfærði Stjórnina—
Eins og geta má nærri gerði
bannfæringinn múginn skeikaðann
Siðustu fregnir herma óeyrðir. En
stjórnin virðist hafa verið und-
ir það búinn að taka við afleiðing-
um kirkjuiaganna og hefir hernúm
tekist að bæla niður upphlaupin.
En vopnið upphlaup hafa þó átt
sjer stað og sýnir það mætavel að
íhaldið gefur ekki sinn hlut með
góðu móti og prestarnir treysta
öllu betra hinum veraldlegu vopn-
um en ofanað komandi hjálp.
fó að i Mexiko ríki nú borgara-
stjórn og hverjar sem hvaiirnar
eru, sem knýja hana til ^athafna,
hlýtur barátta hennar að verða
; tulin barátta fyrir siðmenningu.
Ameiísku auðmennirnir hafa geng-
ið í lið með klerkastjettinni.
Bað sem aft.rar þeim frá öflugri
þátttöku -í deilunni er itiltæki
mexikönsku st.jórnarinnar. Hún
hefir sent 17 millionir pesosa í
ameríska banka til þess að festa
verðgildi poninga. Þetta er sýni-
lega gert til þess að múta amer-
í kum auðmönnum, sem vitanlega
hafa minni áhuga fyrir trúmálum
en peningum, þogar til kastanna
kemur.
Fiamkvæmdum stjórnarinnar er
vei tekið af verkamönnum. Stjórn-
eudur vei kalýðsfjslaganna hafa
jafnvei krafist, að baráttunni veiði
haldið áfram til hins ítrasta.
Forsetinn hefir svarað því, að haDn
sjá ákveðin sð gefast ekki upp
eðá hika frá stefnu sinni fyr en
klerkavaldið sje brotið < á bak aftur
Aliar líkur virðist benda til þess
að honum takist þetta, ef auðvald-
ið ameríska heldur að sjer hönd-
um.
Að vísu hafa klerkarnir volduga
saiuherja., þar sem eru heimska
og hræðslu við ógnir vítis og
refsidóma páfans, en án hjálpar
mauraapúkanna í Wall Street,
þarf ekki að óttast að þessi
óaldalýður sigri.
Samkvæmt síðustu fregnum hefir
veríð gerð tilraun tll þess að ráða
Calíes af dögum og að 50' þús.
manna hafa farið kröfugöngu um
borgina til þess að sýna fylgi sitt
við stjórniná. 16 börn tróðust
undir í þrengslunum, sem urðu í
dómkirkjunni, síðast þegar messað
var.
Stjórn Colles nefnir sig verka-
lýðsstjórn hefir stuðnihg frá hinui
umbótasinnuðu verkalýðshreifingu
og samviDnufjelögum bænda. Fjöl
menn aiþýða til sveita krefat þess
að stórjörðunum verði skift niður
i smábýli. Stuðningsmenn < iCalles
hafa neitt hann til að hefja skift-
ingu Ijerisóðalanna, en stærsti
landeigandinn í Mexiko er vitan-
lega kaþólska kirkjan. Þannig hefir
stjórnin upphaflega lent í deilu við
klerkavaidið, sem aftur - hefir
fengið stuðning frá ameníska
steinolíuhringunum. <■
Klerkavaldið, stórbændurnir óg
borgararnir vinna í bandalagi að
falli Calles. Alþýðuflokkur Mexiko
hefir jafnan fundið að veikleikum
hans‘ en styðja hann vitanlega,
þegar klerkarnir og stóreignamenn-
irnir ráðast á stjórn hans.
(F. D. P)
Undirritaður
tekur að sjer að gera áætlanir
um miðstöðvar og leggja þær inn
i hús. Sömuleiðis bað og vatns-
leiðslur.
Matthías Finnbogason
Sími 124