Samtíðin - 01.07.1942, Qupperneq 22

18
SAMTIÐIN
Eins og kunnugt er, hafast skræl-
ingjar að sumarlagi við í skinntjöld-
uni. í hverju tjaldi geta rúmast 2—3
fjölskyldur og logar þar að staðaldri
á lömpum, er hæði lýsa og hila upp
tjaldbuðina. Gat er efst á tjöklunum,
li! þess að loftræsting sé nægileg. í
þessum tjöldum er oft vel hlýtt, enda
eru Skrælingjar oft naktir inni við.
Að vetrarlagi hafast J)eir við i kofum.
Jafnskjótt sem Skrælingjar eru
konmir suður í siðmenninguna, verða
þeir ýmis konar sjúkdómum að hráð.
Þá fá þeir berkla, kvefpest, mislinga
o. s. frv., og tennur þeirra skemmast
oft mjög fljótt. Slíkt fylgir „menn-
ingu“ okkar, hvítu mannanna. í Jiessu
sambandi má nefna, að lieillarigð
hörn frá Síberíu, sem flutt voru til
Moskvu og sell ])ar í skóla, þrifust
þar illa. Var J)ví tekið J)að ráð, að
stofna skóla handa þeim í átthögum
Jæirra, og hafa Síberíubörnin síðan
iialdið heilsu sinni. Annars eru Skræl-
ingjar fljótir að semja sig að siðum
livítra manna. Sést ])að bezt á Alaska,
þar sem þeim er m. a. kennd heilsu-
fræði og þeir hlíta algengum J)rifn-
aðarreglum.
Lappar eru að meðallali um J)að
hil 5 feta háir, lijólbeinóttir, J)raut-
seigir og harðgerðir menn. Húsa-
kynni þeirra og klæðaburður er með
mjög svipuðu sniði og hjá Skrælingj-
um. Nýfædd Lappahörn eru lauguð
í volgu vatni. Síðan er þeim, ]>vegið
við og við fram til tveggja ára ald-
urs, en úr því er ekki um slíkt hirt.
Gamlir Lappar J)vo sér aðeins um
hendurnar. Þeir láta sér að öðru levti
nægja að svitna eins og Skrælingjar.
Meðan Lappar hafasl við í kuklabelt-
inu og hlíta sínum eigin siðum, fá
þeir livorki gigt né kvef. Tann-
skemmdir Jækkjast heldur ckki incð-
al þeirra.
Af því, sem nú er sagl, virðist niega
draga J)á ályktun, að kvef og gigt
orsakist hvorki af kulda né raka i
lofti. Miklu fremur virðast þessir
sjúkdómar stafa af of mikilli inni-
veru á misjafnlega Jnáfalegum heim-
ilum, þar sem loftræsting er léleg og
fólk hefst að staðaldri við í óhollum
miðstöðvarhita. Mikil og holl úivist
ætti að vera haldkvæmasta ráðið við
J)essum hvimleiðu kvillum.
í næstu heftum Samtíðarinnar munu
birtast mjög frumlegar og eftirtekt>arverð-
ar sögur.
Söc/ukennari í barnaskóla vill
ganga úr skugga um, hvort börnin
skilji, Iwað átt er við með einkunn-
inni „hinn mikli“ og segir við eitt
barnið:
—- Var Napóleon mikli meiri á
velli en ég?
— Nei, en hann var greindari.
Amma hennar Gunriu. litlu var
dáin. Daginn eftir jarðarförina
kemur Gunna hlaupandi til mömmu
sinnar með sólgleraugu, sem amma
hennar hafði oft notað, af bví að
hún þoldi illa sterka birtu.
— Mamma! Mamma! hrópar
telpan í dauðans ofboði. — Hún
amma hefur gleymt gleraugunum
sínum. Hvernig ætli hún fari nú að
þarna uppi hjá guði, þar sem alh>
staðar er svo fjarska bjart? Held-
urðu, að hún verði ekki alveg fra
í augunum?