Sameiningin - 01.09.1888, Blaðsíða 8

—112—
hugmynd um kenning kristindómsins en margir fermdir oft
og tíöum hafa, kemr vafalaust flestu öðru fremr af því, að
þeir hafa í œsku svo nauða-illa lært að lesa og halda svo
fullorðnir áfram að vera svo illa lesandi. Og þaö, að alþýða
vor yfir höfuð grœðir ekki meira en hún gjörir á því að
lesa það, sem bezt og uppbyggilegast er til á íslenzkri
tungu, kemr að ætlan vorri að stórum mun af því, að
lestr almennings er í svo miklu ólagi. Islendingar eru eins
gáfaðir, eins vel af guði gjörðir með tilliti til andlegra
hœfilegleika eins og liver önnur þjóð. það e.r fullkomlega
sannfœring vor. Og það er, ef til vill, engin þjóð til, sem
tiltölulega á eins fáa alveg ólæsa menn í hópi sínum, eins og
hin íslenzka. En um hitt þykjumst vér eins vel sannfœrðir,
að voru fólki hafi verið kennt og að það ]iar af leiðanda
kunni margra annarra þjóða fólki verr að lesa. Mönnum
var, þegar vér þekktum til, ekkí einu sinni almennilega
kennt að lesa í sjálfum latínuskólanum á íslandi, og með
annars allri tillilýðilegri virðing fyrir guðfrœðisskólanum í
Keykjavík, vitum vér um marga, er þaðan hafa út geng-
ið í prestlega stöðu, jafnvel gáfaða og í öðru yel mennta
menn, sem alveg ekki kunna að lesa, svo að á því sé eigin-
lega noklcur mynd. það getr verið, að þetta hafi eitthvað
batnað í seinni tíð, en það er þá svo skammt síðan, að
þess er enn ekki farið að gæta í alþýðu-upplýsingunni ís-
lenzlcu. Mönnum hættir oft við því í sinni framsóknarbar-
áttu, að stökkva langt yfir skammt, gleyma því, sem næst
Jiggr, en festa hugann við það, sem er svo eða svo langt
í burtu. Og svo er um lestrarkunnáttuna. þaö ætti fyrst
að kenna hverju mannsbarni almennilega, skynsamlega, að lesa
sitt eigið móðurmál, áðr en farið er að eiga vjð að koma
mönnum inn í reðri vísindi eða þann fróðleik, sem fjæv
stendr. Blöð og tiinarit vor, sero geta orðið einbver sterk-
asti þáttrinn í lyftitaugum alþýðumenntunarinnar, koma
ekki að hálfu gagni svo lengi sem hinni upp vaxandi kyn-
slóð er ekki betr kennt að lesa en almennt hefir verið
meðal vors fólks. Menn þurfa að læra að lesa svo, að
sá, sem er að lesa, rétt eins og heyri höfund þess, e.r
hann les, vera sjálfan persónulegá við Sig að tala. Híð