Sameiningin - 01.01.1892, Blaðsíða 7

•183—
lega einmitt meðvitund hennar um það, að liún sje full-
komlega sainhljúða lögmáli hugsunarinnar, sein kemur henni
til að hafa þá tilfinning, að hún hafi svo öendanlega yfir-
burði framyfir kristindóminn. Hún þreytist aldrei á að
endurtaka það, að kristnir menn óvirði skynsemina, sje
hræddir við upplýsing hugsunarinnar, vilji halda mönnum
í myrltri fávizkunnar, til þess þeir ekki skuli geta skilið
sannleikann. Svo liljótnm vjer ]>á vist að hafa leyfi til
að segja: Vantrúin viðurkennir þá, að það, hvort hún hefur
rjett fyrir sjer, skuli rannsnkað samkvœmt þeim dómi, scm
hugsanin fellir yfir sannleika staðhæfingar hennar. Hún
er dœmd, svo f'ramarlega sem það sýnir sig, að ‘það, sem
hún kallar sannleika, er jafn-óskiljanlegt og nokkur trúar-
lærdómur.
En að sýna fram á, að þessu er einmitt þannig varið',
—að gera hugsaninni Ijóst, að hún þarf að eins að leggja
það á sig að skoða hverja eina staðhæfing hennar niður í
kjölinn, og að þá mun þar æfinlega verða fyrir henni nokk-
uð, sem hugsaninni er óskiljanlegt, þetta er aðalætlunarverk
hinnar kristilegu trúvarnar, enda mun það bera ólíkt meiri
ávöxt en allar haltrandi tilraunir til að vinna samþykki
hugsunarinnar á trúarlærdómmn kristindómsins. Takist oss
að gjöra nrönnum skiljanlegt. að það er ekkert annað en
hjátrú, Jieg'U' þeir ímynda sjer að þeir skilji tilveruna frá
sjónarmiöi vantrúarinnar, gjöra þeim það auðsætt, að vissa
hverrar vísindagreinar sem er enn í dag hættir hvervetna,
þar sem trúarráðgáturnar byrja, sýna þeim skýrt, að eilíf
tilvera efnisins er jafn-óskiljanleg eins og sköpun heimsins
af lifanda guði, að sú ímyndun, að ekkert sje til nema hið
líkamlega efni, sje eins mikíl ráðgáta og það, að til sje
andi í eðii sinu algjörlega mismunandi frá hinu líkamlega
efni, að hin svo kallaða frjálsræðis-neitan sje eins víst trú-
arlærdómur cins og það, sem ritningin kennir uin mannlegt
frjálsræði, að sú tilraun að gjöra sjer grein fyrir kristin-
dóminum frá náttúrufræðisiegu sjónarmiði sje fullt eins
miklum erviðleikum bundin eins os sk vrinc tniarinnar á
þýðing kristindómsins í mannkynssögunni, — takist oss í
hverju einstöku atriði hugsunarfræðislega að neyða van-