Sameiningin - 01.03.1899, Page 12

landi, aö því er snertir mannfélags-meinin, hvort sem þau eru
heilbrigöisleg, þjóöfélagsleg' eða kirkjuleg.
þaö er ekki sjaldgæf ásökun, að hina svo nefndu aðfinn-
ingamenn skorti kærleika, þar sem það er vitanlega lifandi,
einlægr kærleikr, sem knýr þá til að tala. Persónulega getr
]?að ekki oröið nein hagsvon, að hefjast handa gegn viðtekn-
um venjum og eiga í baráttu við þjóð sína, fjöldann og fyrir-
liðana, þeldr hið gagnstœða. Eins og það er ervitt og van-
þakklátt, er það eðli mannsins óljúft. því eru þeir líka svo
fáir, éem taka á sig það ok.—En þeir, sem gjöra það, tala af
því þeir trúa. ])eir aga af því þeira elska. Foreldrin aga sín
eigin börn á undan börnum náungans, einmitt af því, að þau
elska þau meira.
Menn hefði gott af að minnast þess, að enginn hefir talað
þyngri ávítunarorðum til náungans og þjóðar sinnar en Jesús
frá Nazaret, og kom það vitanlega af engum kærleiksskorti
hjá honum, sem var ímynd og upphaf hins sanna, guðlega
kærleika.
Eg get ekki vel gleymt því, að fyrsta prédikunin, sem
eg heyrði á íslandi, skyldi óbeinlínis vera bergmál af þeim
misskilningi brœðranna heima, að áminningarorð hinna kirkju-
legu leiðtoga hér vestra væri sprottin af skorti á bróðurkær-
leik og sanngirni,—þó þeir væri hvergi nefndir á nafn.—það,
sem gjörir hinn kristna nútíðar-Islending að hinum miskunn-
sama Samverja, er eftir þeirri kenning, að steinþegja stöðugt,
þó hann sjái, að þjóðin hans eða þjóðkirkjan sé að falla í ræn-
ingja hendr, eða, sár og svift sínum helga skrúða, liggi lemstr-
uð við alfaraveg af völdum andlegra stigamanna. Að vera
þagmælskr í þessum skilningi hefir því verið talin dýrðleg
dyggð á landi voru. Og þar sem þjóðlíf er jafn-þröngt og lít-
ið sem vort, er auðvelt að nej'ða manninn til þess að vera
æfilangt í andlegu tjóðri. Enda hefir það vel tekizt. Margir
menn, t. d. þjónar kirkjunnar, hafa upphaflega gengið að
hinu guðlega starfi sínu með hjartað fullt af kærleika og á-
huga fyrir andlegri heill og framför þjóðar og kirkju. En sá
hiti hefir of oft dvínað og dáið út.
Náttúran hið ytra er engu kaldari, óblíðari né óstöðugri