Íslendingur - 23.07.1915, Qupperneq 2

ISLENDINOUR
62
• ••**« ••••••••••••••••♦•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Erlendar símfrjettir.
EINKASKEYTI til Morgunblaðsins frá
Þjóðverjar hafa tekið Prasznysz.
Kaupmannahöfn 16. júll.
Kaupmannahöjn 20. júlí.
Útlit er til, að Pjóðverjar muni taka Warschau.
Itölsku beitiskipi hefir verið sökt í Adríahafi.
Kaupmannahöjn 21. júli.
Italir hafa unnið stórsigur hjá Isonzo.
Þjóðverjar hafa tekið Windau.
Opinber tilkynning frá bresku utanríkissjórninni
í London.
London 9. júli.
Landstjórinn í Suður-Afríku símar til nýlendumálaráðherrans 9.
júlí eftirfarandi opinbera skýrslu frá aðalherstöðvunum í Pretoría:
9. júlí kl. 2 fyrir hádegi gekk Botha að tilboði pýska lands-
stjórans Seitzs um pað, að alt herlið Pjóðverja í suðvestur Afríku
skyldi gefast upp. Ófriðnum er pví lokið par og fullnaðarsigur
unninn. Næstum pví alt nýlenduliðið verður sent aftur heim til
Suður-Afríku eins fljótt og flutningar leyfa.
London 16. júlí.
Frá Oallipoliskaga: Sir Ian Hamilton skýrir frá pví í gær, að
12. júlí hafi hersveitir bandamanna gert árás í hægra herarmi í
sólarupprás.
Eftir ákafa orustu, sem stóð allan daginn, tókst hersveitum
Frakka að ná tveimur skotgrafaröðum ramlega víggirtum og vörð-
um. Sóttum vjer pannig fram á svæði, sem er ýmist 200 og 400
fet á breiddí
Onnur árás var nú pegar hafin á hægri herarm óvinanna, Eins
og í fyrra skiftið tókst oss auðveldlega að ná fremstu skotgrafa-
röðinni og hafði skothríðin, sem vjer beindum pangað á undan,
haft ágæt áhrif og flýtt mjög fyrir. Sókninni var haldið áfram og
tóku pá hersveitir vorar næstu skotgrafaröð. Par handtókum vjer
80 menn og styrktum stöðvar pessar um kvöldið — 400 metr-
um framar en fremstu stöðvar vorar voru áður. Nóttina milli 12.
og 13. júlí var tveimur gagnáhlaupum hrundið.
I myrkrinu um nóttina kom pað upp úr kafinu, að hægri her-
sveit Breta hafði sótt of langt fram. Gerðu pá Tyrkir áhlaup með
sprengjum og tókst að ná aftur nokkrum hluta skotgrafanna. —
Sökum pess að oss gat orðið petta stórhættulegt, var pegar und-
irbúin önnur árás. Sjóliðaherdeild og franskt stórskotalið með 75
mm. fallbyssur, var sent fram og tók aftur skotgrafirnar.
Meðan pessu fór fram höfðu Frakkar teygt úr hægra herarmi
sínum niður að ósi árinnar Kerevas Dere. Pessum stöðvum hjeldu
peir nóttina milli 13. og 14. júlí eins og ekkert væri. — Tyrkir
gerðu pó gagnáhlaup eins og nóttina áður, en unnu ekkert á.
Þannig unnum vjer á, á öllu pessu svæði og náðum öllum peim
stöðvum, sem vjer höfðum ætlað oss að ná, nema á litlu svæði,
svo sem 300 metra löngu, sem Tyrkir hafa enn á sínu valdi, —
422 menn tókum vjer höndum og af peim handtóku Frakkar 200
í fyrsta áhlaupinu.
London 20. júli.
Þegar farpegaskip Cunardlínunnar, Orduna, var 27 mil. suður
af Queenstown á leið til New-York, rjeðst pýskur kafbátur á pað
að morgni 9. p. m. og skaut á pað tundurskeytum, en hæfði
ekki. Hjelt skipstjóri, að pað hefði verið pví að pakka, að skip-
verjar kafbátsins hefðu ekki reiknað rjettan hraða skipsins,
Síðan skaut kafbáturinn 6 sprengikúlum á skipið, en hæfði ekki.
Ekki voru farpegar aðvaraðir og voru margir peirra í fasta
svefni, lá pá nærri að enn yrði framið hryllilegt morð.
Á skipinu voru 227 farpegar, par á meðal margir frá hlutlaus-
um löndum, bæði menn, konur og börn.
(Morgunbl, í Rvík.)
Andleg vakning.
Eins og áður hefir verið getið í
pessu blaði, flutti Haraldur Níels-
son prófessor þrjú erindi andlegs
efnis hjer í bænum í síöustu viku.
Eitt þessara erinda flutti hann og
frammi á Grund á sunnudaginn
var, og sama dag flutti hann prje-
dikun hjer í kirkjunni við messu-
gjörð.
Ekki verður annað sjeð en að
H. N. hafi ekki komið hingað ó-
fyrirsynju. í hvert skifti, er hann
talaði, var fjöldi fólks viðstaddur og
þarf þó mikið að vera í boði, til
þess að fólk þyrpist saman að hlýða
á andleg efni á þessum tíma árs,
þegar annirnar og veraldlegt um-
stang er á allra hæsta stigi.
En það var líka mikið í boði,
því þó að atvinnu- og búsýslumál-
in hljóti mjög að taka upp hugi
manna og eigi að gjöra það, þá
eru þó eilífðarmál mannsandans,
flutt af spámannlegri andagift, enn
dýrmætari. Þetta finna þeir, sem
ekki hafa harðlæst öllum dyrum
sálar sinnar fyrir andlegum sólar-
geislum. Þessvegna fjölmentu menn,
þegar H. N. talaði.
Naumast er hugsanlegt annað en
síra Haraldur Níelsson hefði altaf
fulla kirkju í hvert skifti er hann
messaði, hvar sem hann væri prest-
ur. Jafnvel þeir, er telja sig altrú-
lausa og efnishyggjumenn frá hvirfli
til ilja, mundu vilja hlusta á prje-
dikanir hans og hafa ánægju af
þeim, þótt þeir að jafnaði amist við
öllum trúarbrögðum.
Hver er orsökin til þessa? Þær
eru vitanlega fleiri en ein, en veiga-
mest mun sannjœringarvissan, sem
felst í orðum hans, vera. Allirverða
þess svo greinilega varir, að hún
er alveg óvenjulega sterk í orðum
síra Haraldar. Um hann verður ekki
sagt, eins og stundum hefir heyrst
um þjóna kirkjunnar, að menn viti
ekki hvort honum sje nokkur alvara
eða ekki. Yfirskin og uppgerðar-
guðhræðsla á enga samleið með
andagiftinni og sannfæringarviss-
unni í orðum hans.
En hvaðan er honum kominn
þessi bjargfasti öruggleiki, þessi ó-
bifandi trúarvissa, er gerir hann
færan um að tala eins og sá sem
vald hefir?
Því er fljótsvarað. Hann hefir
þorað að fara frjáls sinna ferða.
Þrátt fyrir óp og aðsúg lítilsigldra
og þröngsýnna manna, hefir Har-
aldur Níelsson þorað að fást við
rannsókn dularfullra fyrirbrigða um
margra ára skeið. í þeim fyrirbrigð-
um hafa honum birst sannanir fyrir
ýmsum dásemdum guðs rfkis. Það-
an hefir hann vissuna um framhald
lífsins eftir dauðann. Engin smá-
ræðis áhrif hefir það á líf manna,
þegar efagjörn trú breytist í örugga
vissu. Öll lífsstefnan verður þá
fastari og ákveðnari en áður, og
þessi sífeldi óróleiki hugans, er
þjáir svo fjölda marga, hverfur að
miklu leyti. Prófessor Haraldur Ní-
elsson þarf ekki að trúa því, að
maðurinn lifi sjálfstæðu lífi eftir
16. tbl.
••••••••••••••••••••
dauðann, hann veit það með fullri
vissu, þaðan er honum komin hans
mikli styrkur, þessvegna getur hann
talað af svo miklum andlegum
myndugleika, að jafnvel trúlausir
meni) verða snortnir af kraftinum í
orðum hans.
Óhikað má telja það mikið happ
fyrir þessa þjóð, að Haraldur Níels-
son skyldi gerast andlegur Ieiðtogi
prestaefna vorra við æðstu menta-
stofnun þessa Iands. Naumast er
annað hugsanlegt, en það hafi
nokkra andlega vakningu meðal
þjóðarinnar í för með sjer. Almenn
andleg vakning er það sem þjóðinni
ríður mest á af öllu. Þegar hún er
fengin, þá munu margvíslegar sann-
ar og hollar framfarir dafna í skjóli
hennar. Slík vakning kemur ekki
fyrir annað en áhrif frá æðstu spá-
mönnum þjóöarinnar. Prófessor
Haraldur Níelsson er vafalaust einn
af þeim.
Veðráttan hjer norðanlands hefir
verið köld og hráslagaleg nú um
tíma. Hafísinn hefir spilt sumarblíð-
unni og sumargleðinni. óhugur
hefir verið í mörgum hjer á Akur-
eyri. En þann tíma, sem Haraldur
Níelsson var hjer og flutti erindi
sín um eilífðarmálin, mun mörgum
hafa fundist birta yfir þessum bæ
og hugarþjáningarnar ljettast. Af
því leiðir, að menn taka erviðleik-
um lífsins með meiri hugdirfð en
áður, og er þá ekki unnið fyrir
gíg-
Hvar sem Haraldur Níelsson talar
um hugðarmál mannsandans, mun
það vekja sumargleði í hugum
manna. Þessvegna mundi því verða
tekið með fögnuði, ef prófessorsins
væri hingað von á hverju sumri.
Úr norskum blöðum.
í orustunum að sunnanverðu, þar
sem Rússar berjast við Austurríkis-
menn og Þjóðverja, hafa Rússar í
júnímánuði mist 521 liðsforingja og
194000 liðsmenn, 93 fallbyssur og
mikið af alskonar hergögnum.
(Bergens Tidende,)
Ameríska miljónamœringnum J.P.
Morgan sýnt banatilrœði. — Föstu-
dagsmorguninn 2. júlí var skotið 2
skammbyssuskotum á Morgan á
sumarbústað hans í Glencove, Long
Island, án þess þó að .hann biði
bana af.
Sá er verknaðinn framdi er há-
skólakennari í Þýsku við Cornell-
háskólann og heitir Frank Holt.
Stórfeld sprenging hafði orðið
skömmu áður í þinghöll Banda-
ríkjanna (Kapitol) í Washington. —
Hefir þessi sami maður nú með-
gengið, að hann hafi einnig framið
það verk.
(Stavanger Aftenblad.)
Sjóorusta i Eystrasalti. — 2. júlí
stóð sjóorusta fyrir utan Austur-
Gotland.
Heyrðu menn í Visby áGotlandi
fallbyssudynki alla nóttina og kl. 10
um morguninn voru 4 beitiskip í
bardaga framan við Smöjen. Þýsk-