Íslendingur - 20.08.1920, Side 1

Islendingur.
Ritstjóri og eigandi: Brynleifur Tobiasson.
6. áfg. ? Akureyri, Föstudaginn 20. Ágúst 1920. t 37. tbl.
Siglingafjelag Norðlinga.
Stutt athugasemd.
Blaðið .Norðurland" 14. þ. m.
byrjar á því, að „Íslendingur" hafi
„í sumar verið hljóöpípa þeirra, sem
hvetja mjög til þess, að hafist sje
handa nú þegar til að stofna fjelags-
skap norðanlands til að safna fje til
vöruflutningaskipskaupa eða flutn-
ingaskipsútgerðar norðanlands, sem
hafi stjórn sína á Norðurlandi og
bindi sig aðallega við flutninga til
þessa landsfjórðungs og milli kaup-
túna í honum".
Oss kemur nokkuð á óvart, að
Nl. skuli snúast jafnöndvert gegn
siglingafjelagshugmyndinni, sem nú
er raun á orðin. Vjer færðum þetta
í tal við þann mann, sem sténdur
á blaðinu sem eigandi og ritstjóri,
og tjáði hann oss þegar, að greinin
væri eigi eftir sig og að hr. Björn
Jónsson fyrv. ritstjóri Fróða, Stefnis
etc. væri ritstjóri þessa Ni.-blaðs.—
Vjer gerum því ráð fyrir, að hann
sje þessi Bárður, er ritar þessar
athugasemdir um stofnun Siglinga-.
fjelags Norölendinga.
Þessi Báröar-grein er ekkert annað
en úrtölu-væl annars vegar og hins
vegar básúnuhljómar ánægjunnar til
Eimskipafjelags íslands.
Höfundur greinarinnar vi.ll að
Norðlingar treysti Eimskipafjelagi
íslands og vonar, að alt muni lagast-
Hins vegar telur hann öll tormerki
á því, aö Norðlingar sje færir um
að eignast skip og reka það.
Vjer vitum með vissu, aö mikill
áhugi er víösvegar á Noröurlandi
íyrir því, að keypt sje skip til vöru-
flutninga milli útlanda og Norður-
lands og svo milli hafna norðanlands.
Menn eru orönir þreyttir á samgöngu-
leysinu. Oreinir þær, er birzt hafa
í íslendingi í vor og sumar um
þetta efni eru/því sannarlega ekki
hrópandans rödd úr eyðimörku,
heldur hreint og beint í samræmi
við skoöanir fjölda Norðlinga. Það
er með öllu óverðskuldað aö bregða
þeim mönnum um gorgeir, mont,
fjórðungsmikillæti etc., sem ritað
hafa um þetta mál af miklum áhuga.
Bárður telur það „flan* að stofna
sjerstakt siglingafjelag hjer á Noröur-
landi. Ef þessi góöi herra hefir enga
trú á framtíð Norðurlands, vantreystir
Norðlingutn til alls, en vill varpa
allri sinni áhyggju upp á Reykjavík,
þá er sjálfsagt rjettmætt frá hans
sjónarmiði að stimpla slíkt fyrirtæki
sem siglingafjelag hjer með orðinu
„flan".
Vjer vonum annars, að hr. Jón
Stefánsson, eigandi og ritstj. NI., er
svo oft hefir t>rýnt Norðlinga að
standa fast f stigreipinu til þess að
halda jafnvægi milli landsfjórðung-
anna, vilji afturkalla þetta úrtölu-væl
Bárðar, en berjast drengilega í flokki
þeirra manna, setn trúa á mátt og
megin Norðlinga, meðal annars
styðja af alefli það nauðsynja-fytir-
tæki, sem Siglingafjelag er fyrir
Norðurland.
Til
Pór. E. Tulinius
d sextugsafmæli hans
úti á Atlantshafi
28. Júli 1920.
Við tölum ekkert um tímans flug,
Túlinius.
En við minnumst á dáð og dug,
Túliníus,
hjá dreng, sem erlendis ungur fór
á eigin spýtur og varð þar stór
Túlinius.
Þú mundir œ þina móðurjörð,
Túlinius.
Og œskubólið við Eskifjörð,
Túlinlus.
Úr rústum alt vildir reisa þú
og rœkta landið og stcekka bú.
Túlinius.
Og bráðum fleyin þin flutu’ um dröfn,
Túlinius.
Og fluttu vörurnar heim i höfn,
Túlinius.
Við skildum þig ekki alla tíð,
þú áttir stundum við þjark og strlð,
Túlinius.
En nú er unnin mjög erfið þraut,
Túlinius,
og mörgum hugsjónum brotin braut,
Túlinius.
Þú segist nú vera sextugur,
en sýnist vart meir en jertugur,
Túliníus.
Og hvar sem fley ber þig Fróns að strönd
Túliníus,
þig biður velkomin vinar hönd.
Túliníus.
Menn bjóða velkominn víkinginn
og virða drenglund og kjarkinn þinn
Túliníus.
Og lifðu enn þá um langa tlð
Túlinlus.
Og enn sem fyrri við starf og strið,
Túlinius.
Og fœrðu þjóð þinni gœða gnœgð
og gœddu sjálfum þjer auð og frœgð
Túlinius. Þ. G.
Þórarinn Tulinius stórkaupmaður var
hjer á ferð ásamt frú sinni og hjelt
áleiðjs austur landveg til Seyðisfjarð-
ar. A leiðinni hingað til landsins, átti
hann sextugsaímæli sitt. Samfögnuðu
honum þá samferðamenn hans á skip-
inu og bjeldu honum samsæti um
kveldið. Meðal farþeganna var Þor-
steinn skáld og ritstjóri Gfslason;
flutti hann heiðursgestinum kvæði það,
sem hjer fer á undan.
Pálmi Pálsson,
yfirkennari.
Þess var getið hjer í blaðinu um
daginn, að Pálmi Pálsson yfirkennari
hefði orðið bráðkvaddur í Kaup-
mannahöín 21. Júlfdag síðastliðinn.
Með honum er í val fallinn einn af
merkustu og lærðustu íslehdingum.
Pálmi Pálsson var fæddur 21. Nóv-
ember 1857, að Tjörnum í Eyjafirði.
Voru foreldrar hans merkishjónin Páll
bóndi Steinsson og Marfa Jónsdóttir,
er bjuggu langan aldur hinu mesta
rausnatbúi að Tjörnum. — Pálmi fór í
skóla og lauk stúdentsprófi vorið 1880
með 1. einkunn. Sigldi hann nú til
Kaupmannahafnarháskóla og tók að
leggja stund á norræna málfræði. Lnuk
hann meistaraprófi f þeim fræðum ár-
ið 1885. Fór þá til íslands. Var stunda-
kennari við lærða skólann frá 1885 —
1895, en fastur kennari var hann
skipaður 7. Nóvember 1895, en yfir-
lcennari varð hann fyrir 7 árum, er
Steingrfmur skáld Thorsteinsson Ijet
aí skólameistaraembætti og Geir Zoega
tók við. Meðan Steingrfmur var rektor,
var Pálmi sál. umsjónarmaður skólans.
Stundaði hann það starf, eins og alt
það, er hann fjekst við, með hinni
mestu kostgæfni. Sjerstaklega ljet
hánn sjer ant um skólabókasafnið.
Aðstoðarbókvörður við Landsbókasafn-
ið var hann frá 1. Jan. 1888 til 31.
Okt. 1895. Umsjónarmaður Forngripa-
safnsins (er nú heitir Þjóðminjasafn)
frá 8. Júlí 1892 til 30. Sept. 1896.—
Hann var og um larigt skeið f stjórn
Fornleifafjelagsins.
Kvæntur var hann Sigrfði Björns-
dóttur Hjaltested (5. Okt. 1889). Áttu
þau einn son, Pál cand. juris f Reykja-
vík.
Pálmi yfiikennari var maður mjög
vel lærður í norrænum fræðum, ná-
kvæmur og framúrskarandi vandvirk-
ur. Þröngsý.in grúskari var hann eigi
og hafði því eigi neiha löngun til að
gera land vort að »fornaldar ískjall-
ara<.
Kennari var hann skýr og ljós.
Var íslenzka aðalkenslugrein hans
lengstum í skóla. Honum var sönn
unun að miðla fróðleiksgjörnum pilt-
um af forða þekkingar sinnar; ljet
hann sjer aldrei nægja hálfkveðna
vtsu, skýrði nákvæmlega og grand-
gæfilega. Fór sá aldrei f geitarhús
ullar að leita, er bað bann skýringar
á fornum stöfum. Var honum það á-
hugamál, að þeir piltar, er löngun
höfðu til þes3 að læra í skólanum,
hefði erindi eftir erfiði; en þeir, sem
enga mentalöngun höfðu, þótt á skóla-
bekk sæti þeir, áttu eigi ætfð upp á
pallborðið hjá honum. Pálma sál. var
af sumum álasað fyrir það, að kensla
hans væri þur og þyrkingsleg. Eigi
hefir sá, er ritar þessar línur, þó
heyrt neinn áhugasaman og duglegan
skólapilt, er Ijet sig nokkru skifta fs-
lenzk fræði, láta sjer þau orð um
munn íara, en heyrt hefir hann þau
af vörum margra a n n a r a. — Það
var óhætt að reiða sig á skýringar
Pálma yfirkennara og gott að muna
þær, því £ð þær voru settar fram
skýrt og blátt áfram, þær köfnuðu
eigi f málanda. Mjög var honum sýnt
um að kenna stílagerð, gaf ágætar
bendingar um efnismeðferð. — Vinsæll
var hann af piltum yfirleitt og er ó-
hætt að segja, að það var ekki lak-
asli hluti nemendanr.a, sem hændist
að honum. — Pálmi sál. yfirkennari
var tryggur og viníastur. Reýndist
hann mötgum piltum hin mesta hjálp-
arhella, þeim er hann sá að eitthvað
bjó f.
Lágur meðalmaður var hann á vöxt,
en gildur á velli. Svipurinn vottaði
festu og aivöru. Hvítur var hann fyr-
ir hærum hin síðari árin. — Hann var
sannur íslendingur, »þjettur á velli og
þjettur í lund«, yfirlætislaus, en stóð
íastur fyrir, ef á hann var leitað með
ofsa og ójafnaðl.
Nú er hann fólginn í foldu, en
minning hans mun lifa lærðum hjá og
í heiðri haldast. —
Islands skáldið.
Þannig nefnir enska blaðið »The
Inquirer* skáld-jöfurinn síra Matth.
Jochumsson, og fer um hann auk þess
svofeldum orðum:
»Eldri lesendur vorir munu minnast
fyrstu komu sira M. J., hins ástkæra
og mikilsvirta þjóðskálds íslands, á
hundrað ára hátfð brezka og erl. Uni-
tarafjelagsins, nú fyrir 40 árum sfðan.
Hafði hann þá sjálfur kynt sjer stefnu
og kenningar flokksins og hefir sfðan
verið trúr fylgismaður hans og and-
legur leiðtogi á ættjörð sinni.
Alt fram að ófriðnum, átti M. J.
stöðug brjefaskifti við oss.
Lesandi þessa blaðs hefir hann ver-
ið um mörg ár og nú nýverið (0: 10.
Júlf ’20) höfum vjer fengið viðkvæm
kveðjuorð frá hinum mælska öldungi.
Kemst hann þar meðal annars svo að
orði: »Sem deyjandi maður, nær sjón-
laus, sendi jeg yður og öllum mínum
Unitarisku vinum, mfna sfðustu bless-
un og beztu óskir.< — Nái þetta
blað sfra M. J. lifandi, getum vjer
fullvissað hann um ást og virðingu
allra enskra vina hans<. —
• »íslendingur« flytur lesendum sfnum
þessi ummæli með ánægju.
Kirkján.
Messað kl. 2 á Sunnudaginn.
).