Íslendingur - 27.08.1920, Side 2

150
ISLENDINOUR
38. tbl.
• t • ••••••••• •
•„ÍSLENDINGUR"
kostar 6 kr. árg. Greiðist fyrir i. Júní ár
hvert. — Afgreiðslu- og innheimtumaður:
Hallgr. Valdemarsson, Hafnarstræti 84.
Til minnis.
Bæjarfógetaskrifstofan opin kl. 10-12 og 1-6.
Bæjarstjóraskrifstofan opin kl. 1V2-4.
Bæjargjaldkeraskrifstofan kl, 6-7.
Bókasafniðopið áMánud. ogLaugard.kl. 7-8.
Heimsóknartími spítalasjúklinga kl. 11-12
og 4-5.
íslandsbanki opinn kl. 10V2-12 og 1-2V2.
Landsbankinn opinn kl. 11-2.
Lyfjabúðin opin kl. 8-8 á virkum dögum
og á helgum 8-6.
Pósthúsið opið kl. 10-6 á virkum dögum
og á helgum 11-11V2.
Símastöðin opin kl. 8-21 virka daga og
á sunnúdögum 10-20.
Skrif'tofa Ræktunarfjelags Norðurlands í
tilraunastöðinni opin kl. 10-11V2 og 4-6.
Verksmiðjan Gefjun opin kl. 8-6.
Viðtalstími hjeraðslæknis kl. 1-2.
|óni Magnússyni
forsætisráðherra
haldið heiðurssamsæti.
Nokkrir Akureyringai (urn 30) hjuldu
Jóni Magnússyni forsætisráðherra heið
urssamsæti f Samkomuhúsinu í gær-
kveldi.
O. j',C. Thorarensen ltonsúil setti
samsætið. Jón Stefánsson ritstjóri mælti
fyrir minni forsætisráðherra, en hann
svaraði með ræðu fyrir Akureyri. O.
C. Thorarensen mælti fyrir minni for-
sætisráðherrafrúarinnar, en forsætis-
ráðherra þakkaði. Páll J. Árdai flutti
heiðursgestinum snjalt kvæði undir
dróttkvæðum hætti. — Hjalti Jónsson
skipstjóri mælti fyrir minni Norður*
lands. Ragnar Óiafsson konsúll og
Jón Sveinsson bæjarstjóri fluttu og
ræður.
Að loknu samsætinu var heiðurs-
gestinum fylgt heim og hann kvaddur
með ferföldu íslendingahúrra. —
Jón Þórarlnsson
fræðslumálastjóri var á ferð bjer í
vikunni. Er á skólaeftirlitsferð.
y4landseyjar.
Til þess að skiija uppruna bg höf-
uðatriði hins núveranda Álandseyja-
máls, er nauðsynlegt að at: .ga bæði
sögulega og landfræðilega afstöðu
Finnlands til Svlþjóðar.
Álándseyjar liggja f bottniska flóanum
úti íyrir Finnlands vesturströnd. Þær
hafa verið eitt bjerað Finnlands frá
þvf 1581, en á því ári var Finnlandi
skift í 9 hjeruð eða ömt, þegar það
var gert að stórfurstadæmi.
Álendingar eru sænskir Finnar, þvf
að f Finnlandi eru talaðar tvær tung-
ur, sænska að nokkru . leyti og
finska; þeir eru ’/i* hluti hinnar
sænsk-finsku þjóðar eða þjóðernisflokks.
Árið 1809 urðu Svfar að afsala
sjer Finnlandi (og Álandseyjum þar
með) til Rússlands á fundinum í Fre-
derikshamn. Hafði Finnland þá verið f
stjórnmálasambandi við Svfarfki nokkr-
ar aldir.
En 1917, þegar Finnland hafði
verið 108 ár f sambandi við Rússland,
lýsti það yfir sjálfstæði sínu. Það var
eftir að keisaradæmið rússneska var
molað og óskipanin hófst f Austur-
Evrópu. — Rússland, Svfþjóð og
vesturríkin 1 Evrópu hafa nú viðurkent
Kýr til söíu.
Á komandi hausti hefi jeg til sölu þrjár ungar og hraustar
kýr, eina snemmbæra og tvær vetrarbærar. Væntanlegir kaupend-
ur geta einnig fengið töðu keypta, ef peir æskja pess,
Akureyri 24 Ágúst 1920.
Haraldur Björnsson.
Þorsteinn M. Jónsson
kunnari og alþm. í Borgarfirði eystra,
er sótti um skólastjórastöðuna hjer
við barnaskólann í vor, tók umsókn
sína afíur áður en umsóknarskjöl og
skólanefndarumsagnir voru send suður.
Þorsteinn tók umsókn sfna aftur)
sökum vinsamlegrar og mjög innilegr-
ar beiðni hins umsækjandans.
Símfrjettir.
Rvík 26. Ágúst.
Pólverjar sagðir sœkja alstaðar
fram. Segjast haja tekið Qlls 70
þúsundir fanga.
Krassin og Kamineff vilfa heim
(til Rússlands).
Asquith vill semja frið við Sovjet-
Rússland.
Frakkasljórn visar úr landi ensk-
um verkmannafulltrúum, sem áttu að
ráðgast við franska stjettarhræður,
hvetnig afstýrt yrði ófriði.
Óeirðirá Vestur-Pýzkalandi. Tveir
bœir stofna Sovjet.
Kolaverkfall yfirvofandi á Eng-
andi. Verkamenn heimta rikisrekst-
ur námanna.
Norska stjórnin semur við Lit-
vinoff.
Bretar viðutkenna sjálfstæði
Egiptalands.
Pjófnaðarmálin (i Rvik) gripa um
SÍg.
(Frá frjettaritara vorum í Rvík).
Látnir sæmdarmenn.
Halldðr Quðmurtdsson á Hlöðum í
Hörgárdal, maður Ólafar Sigiuðardótt-
ur skáldkonu, er látinn 17. þ, m
Finnland fullvalda rfki. Og íulltrúar
Álandseyja hafa ásamt öðrum fulltrú-
um Finnlands unnið að þvf, að Finn-
land mætti verða frjálst.
Álandseyjadcilan, sem svo er nefnd,
á rót sína að rekja til ársins 1917.
Þá taka hinir rússnesku byltingasegg-
ir, er nefndir hafa verið Bolsjevikar,
að hafa áhiií í Finnlandi. Það fer að
krauma í pottinum Fjelag eða kfúbbur
f Álandseyjum vekur máls á aðskilnaði
Álandseyja og Finnlands, en hreyfing
þessi mætti í fyrstu mótspyrnu margra
góðra Áiindinga, er litu svo á, að
það væri ódrengskapur að yfirgefa
móóurlandið á tfma neyðarinnar.
Rauða uppreisnin héfst f Janúarmán-
uði árið 1918 og Finnar heita á Svfa
sjer til hjálpar, þvf að þeir vorn mjög
óviðbúnir hernaði.
Svfar daufheyrðust við bæn Finna
eða sænsktalandi þjóðar á meginlandi
Finnlands, en aftur á móti sendu þeir
til Álandseyja verndarflokk til þess
að halda verndarhendi yfir hinum
sænsk-talandi Álendingum, sem voru
samt sem áður í minni hættu
fyrir rússneskum her en þjóðbræður
þeirra á meginlandi Finnlands. Skiln-
aðarmenn í Álandseyjum fengu nú byr
l aeglin. — Það var haft eftir hátt-
Halldór nál. var mjög við aldur,
merkur maður og vel látinn.
Jsrðarför hans fer fram á Hlöðum
á morgun.
K'istján Kristjánsson frá Víðigerði
í Eyjafirði, verzlunarmaður f Kaupfje-
lagi Eyfirðinga, ljezt 18. þ. m. í
Kaupmannaböfn. Kendi krankleika
nokkurs í vor. Fór þá til Reykjavfkur
og þaðan til Hafnar, t'l að leita sjer
lækningar.
Kristján sál. var góóur drengur og
dtignaðarmaður. Hann var einungis
rúmlega þrítugur að aldri, er hann
Ijezl. En harmaljeftirinn er, að hann
fær »meira að starfa Guðs um geim«.
Blessuð sje hans minning!
Erlend mynt.
Sterlingspund kr. 25 00
Dollar — 6.75
Mark — 0 20
Franki — 0.55
Gyllini — 2 40
Sænsk króna — 1.42
Norsk króna — 1.02
Klrkjan.
Messað kl. 2 á Sunnudaginn.
standandi Svíum, að Þjóðverjar hefði
lofað Svfarfki Álandseyjum, en þegar
þetta var, efaðist enginn um, að
Þjóðverjar mundu sigra í ófriðnum
mikla. Var því álitið, að Finnar hefði
nú mist Álandseyjar fyrir fult og alt.
Meðan á þessu stóð, baíði Finnum
tekist að bæla niður uppreisn bylt-
ingarmanna. En nú tók stjórnin að
reyna að lægja óánægjuöldurnar í
Álsndseyjum með þvf að veita eyjar-
skeggjum mjög frjálslegt stjórnarskipu-
lag f sjermálum þeirra. Sjálfstjórnar-
lög Álendinga voru samþykt af þingi
Finna og gengu í gildi 7. Mai s. á.
Lögunum var vel tekið f Finnlandi
bæði af sænsku Finnum og finsku press-
unni, en f Álandseyjum var "þeim
hafnað af svo kallaðri þjóðsamkomu,
sem Ijet f Ijófl þá skoðun, að lögin
væri með öiiu ónýt og með þeim væíi
opnuð leið til þes3 að svifta þjóðina
þjóðerni sfnu.
Finsku blöðin álösuðu Álendingum
mjög íyrir það, að þeir skyldi gjörast
til þess að fella lagafrumvarpið, og
helzta blað sænska flokksins f Fmn-
landi stimplaði aðgerðir ráðsamkom-
unnar f Álandseyjum »hvatvíslegar, ill-
ar og hörmulegar frá hvaða sjónar-
miði, sem skoðaðar væri«.
Akureyri.
Síra Friðrik Friðriksson
messaði á Grund í Eyjafirði síðastl.
Sunnudag. Um kveldið hjelt hann
kristilega samkomu f Samkomuhúsinu.
Var hún mjög vel sótt. Næsta Sunnu-
dag 'messar sr. Friðrik á Möðruvöll-
um í Hörgárdal kl. 12 og á Sval-
barði kl. 6 sfðdegis.
Beskytteren,
varðskipið danska, kom hingað 24.
þ. m. Með því kom hingað Jón Magn-
ússon forsætisráðherra.
Steingrímur Matthiasson
hjeraðslæknir hefir legið veikur
nokkra daga i ilikynjaðri hálsbólgu.
Björn Jónsson
fyrv. ritstjóri hefir legið mjög þungt
haldinn nú um tfma.
Fiskafli
hefir verið töluverður á Pollinum
nú um hrfð.
illkynjað kvef
er að ganga hjer í bænum.
MUNIÐ EFTIR klæðlitlu og
hungruðu börnunum í
Austurríki.
Lagafrumvarp þetta veitti fullkomna
tryggingu fyrir vernd hins sænsk-finska
þjóðernis, menningar og tungu.
Meðan þessu fór fram, hafði sendi-
nefnd frá Álandseyjum íarið til Stokk-
hólms. Hafði bæði konungur þeirra
Svianna og yfirráðherra veitt henni
viðtöku með hir.um mestu fagurmæl-
um.
Konungur fræddi sendimennina á
því, að hann hefði neytt áhrifa sinna
á Englandi og f Frakklaudi til þess
að styðja kröfur Álendinga, og lofaði
því, að Svíaríki skyldi halda áfram að
vera Álendingum haukur í horni.
Sendiförin til Stokkhólms var al-
ment f finsku blöðunum álitin næst-
um ósamrýmanleg framhaldandi vin-
áttusambandi Svíþjóðar og Finnlands.
Þegar þeir Sundblom og Björk-
man, helztu nefndarmennirnir í sendi-
nefndinni, voru á heimleið frá Stokk-
Hrnmí, voru þeir, eftir boði finsku
stjórnarinnar, teknir höndum 29. Mai,
og gefin landráð að sök. — Þessi
atburður varð tilefni til ógnar Rama-
óp3 í sænskum blöðum, og allharðra
viðskifta milli stjórna Svfaríkls og
Finna.
Hufvudctadsbladet 13. Júnf gefur í
skyn, að stjórninni hafi verið kunnugt