Íslendingur - 16.01.1925, Blaðsíða 2

2
ISLENDINOUR
Rúgmjöl
Hveiti
Kaffi
Kakao
Sykur höggvinn
fyririiggjandi
Sáldsykur
Kandís
Leo
Umbúðarpappír
Bréfpokar
Hitafiöskur
Olíufatnaður
Fiskilínur
Fiskihnífa
Smurningsolíur
Símskeyti.
(Frá Fröttastofu (slands.)
Hvík 16. jan.
Gufuskipið »Riding« frá Newcastle
on Tyne strandaði 8. þ. m. á Skarðs-
fjöru í Meðallandi. Skipshöfnin
kemst á land daginn eftir og finst
á söndunum þremur dögum síðar.
Einn maður meiddur, annars vel-
líðan. »Riding« var með kolafarm,
er átti að fara til útgerðar ensku
togaranna í Hafnarfirði.
A miðvikudagsnóttina strandaði
enskur togari, »Viscount Allenby«,
á Porlákshöfn, á leið til Hafnarfjarð-
ar. Ensk skipshöfn, 10 manns,
.bjargaðist á kaðli í land. Skipið
átti að fá íslenzkan skipstjóra og
ísl. skipshofn að nokkru leyti og
gerast út frá Hafnarfirði.
Á dögunum, er þýzki togarinn
strandaði á Borgarfirði, sýndi Jón
bóndi í Skutulsey og unglingspilt-
ur mikinn dugnað, er líklega hefir
orðið til að bjarga lífi skipbrots-
mannanna. Sáu þeir frá Skutulsey
neyðarljós á skipinu og þrátt fyrir
myrkur, brim og skerjótta leið reru
þeir til togarans hálftíma róður.
Skipsmenn voru þá komnir í bálana,
er þá Jón bar að, og ætluðu ber-
sýnilega hættulega leið, en breyttu
stefnu að hans boði og komust
fyrir lians leiðsögu heilu og höldnu
í höfn.
Gamanleikur er sýndur nú í höf-
uðsfaðnum, er heitir »Haustrigning-
ar«. Höfundar sömu og »Spanskra
nátta«.
1000 manns ganga í »Rauða
krossinn« á fáum dögum.
Fimm ísl. togarar selja nýlega
ísfisksafla fyrir frá 1300 til 2200
sterlingspund.
Stýrimaðurinn á enska togaran-
um »Venator«, sem strandaði und-
an Miðnesi um daginn, John Loftus
að nafni, uppvís að hafa sýnt stýri-
manninum á »Þór« þrjósku 1923
og að hafa veitt honum áverka,
einnig óhlýðnast vélbátnum »Enok«,
er gæta átti landhelgi fyrir Vest-
fjörðum. Loftus þá skipstjóri, er
hann framdi afbrot sín. Dæmdur í
undirrétti í 20 þús. króna sekt og
byrjaður að sitja af sér sektina.
Eystrasaltsríkin ætla að halda fund
í Kaupmannahöfn til þess að ræða
varnir gegn vínsmyglun, og hvort
tiltækilegt muni vera að sjá svo
um, að smyglaraskipum verði ekki
leyft að koma nær landi en 12 mílur.
Frá París er símað, að Frökkum
stafi mikill bagi af því, að enginn
verzlunarsamningur sé nú milli
Pýzkalands og Frakklands. Gamli
samningurinn útrunninn, er leyfði
vörur frá Elsass Lothringen toll-
frjálst inn í Þýzkaland, Pjóðverjar
hafa dregið endurnýjung samnings-
ins á langinn vegna setuliðsmálsins.
Finska lögreglan hefir gert upp-
tæka hálfa miljón lítra áfengis síð-
astliðið ár.
Frá Berlín er símað, að Ebert for
seti hafi falið Luther fjármálaráð-
herra að mynda stjórn.
Járnbrautarslys í Ruhr-héraðinu
nálægt bænum Herne. Hraðlest
rakst á aðra og biðu 24 bana, lík-
in sundurtætt, 60 háskalega særðir.
Þrjú svipuð slys á öðrum stöðum
í héraðinu samdægurs, 10 bíðabana.
Frá Lundúnum er símað, að þar
sé nú sú svartasta þoka, er komið
hafi í manna minnum.
Pjóðverjar tilkynna bandamönn-
um, að þeir hafi að vísu ekki upp-
fylt öll ekilyrði Versalafriðarsamn-
ingsins, en það, sem á vanti, sé
óverulegt, og engin ástæða til að
refsa þeim fyrir þær sakir.
Frá Washington: Hughes utan-
ríkisráðherra lætur af embætti. Kel-
logg sendiherra í London tekur við.
Frá París: fulltrúar á fjármála-
fundinum sammála um ráðstafanir
á greiðslufé Þjóðverja. Bandaríkja-
menn fá ekkert sem stendur.
Bretinn Algerson undirbýr pólför
í maí. Fer á botnvörpung þar til
gerðum og flýgur síðustu 600
kvartmílurnar.
@@
Uppog niður.
Kosningasigur »Alþýðuilokksins*.
Verkamaðurinn er mjög hreykinn
yfir þeim mikla sigri »Alþýðuflokks-
ins hér í bæjarstjórnarkosningunum,
— að hafa getað haldið sæti, sem
hann hafði áður. Litlu verður Vögg-
ur feginn.
Satt og logið.
Vm. segir að ísl. Iiafi útbreitt níð
og róg um Halldór Friðjónsson, og
reynt að spilla fyrir kosningu hans
með því móti. Petta er ósatt, ísl.
sagði aðeins það um H. F., sem
satt var, að hann hefði lítið vit á
fjármálum og fylgdi þess utan stefnu,
sem bæjarfélaginu væri alt annað
en heillavænleg,— kommúnistastefn-
unni, og hvorttveggja þetta gerði
óráðlegt að kjósa hann fyrir bæjar-
fulltrúa. Aftur á.móti hafði Vm.
gleiðletrað breitt út þá sögu um R.
Ó., að hann vildi gefa erlendu fé-
lagi eina af verðmestu lóðunr bæj-
arins, og ekki einasta það, heldur
og óskorðuð takmörk hennar í sjó
fram. Sögu þessa flutti Vm. bein-
línis til þess að spilla fyrir kosn-
ingu R. O. og vitandi það, að hún
var uppspuni frá rótum. »Höfuð-
Iygin«, sem Vm. talar um, liggur því
að dyrum blaðsins sjálfs, en ekki
að dyrum íslendings.
Smálygar
eru margar á floti í Vm. eftir kosn-
ingarnar. Ein er sú, að C-listamenn
hafi »keypt upp« á kjördegi eina
fólksflutningssleðann, sem B-Iista-
menn höfðu í þjónustu sinni eftir
að hann var búinn að fara eina ferð
út í bæinn. Sannleikurinn er sá, að
C-listamenn höfðu ráðið ökumann-
inn (með sleðann) í þjónustu sína
tveim dögum fyrir kjördag, og það
var því tilhliðrunarsemi frá þeirra
hálfu að þakka, að ökumanninum
var heimilað að vera í þjónustu B-
listans fyrstu tvær kl.stundirnar eftir
að kosningarathöfnin byrjaði. Vitan-
lega er þetta smáatriði, en segja er
bezt hverja sögu eins og hún er.
Munurinn.
Vm. skorar á ísl. að skýra mun-
inn á jafnaðarmönnum, kommún-
istum og bolsum. Pað skal gert.
Jafnaðarmenn (social-demokratar)
vilja ýmsar breytingar á núverandi
þjóðskipulagi, er þeír álíta að koma
muni verkalýðnum í hag, og þess-
um breytingum sínum ætla þeir að
koma í framkvæmd með löggjöf, en
ekki með byltingu eða ofbeldi. Kom-
múnistar og bolsar eru eitt og hið
sama, og hefir Vm. nýlega lýst stefnu
þeirra á þá leið, að hún væri að
kollvarpa núverandi þjóðskipulagi,
»og ko/rta á socialistísku þjóðfélagi,
þar se/n framleiðslutœkin séu sa/n-
eign heildarinnar.« í fám orðum
verður ekki munurinn á flokkunum
skýrður betur. — Halldór Friðjóns-
son hefir opinberlega lýst því yfir,
að hann fylgdi kommúnista-stefn-
unni, — væri bolsi.
Gránufélagið.
ísl. getur frætt Verkamanninn um
það, að verzlun Gránufélagsins hér
á Akureyri var betur stæð, þegar
Ragn::r Ólafsson fór frá henni, en
þegar hann tók við henni. Meðal
annars höfðu útistandandi skuldir
lækkað að stórum mun. Dylgjur
blaðsins hefðu því betur legið heima
á hillunni.
Pingmálafundurinn.
Vm. síðasti segir, að þingmála-
fundur sé væntanlegur hér í bæn-
um bráðlega, sem vitanlega er rétt,
en bælir svo við: »í fyrra var kjós-
endum bolað frá að flytja þar mál
með allskonar brellum. Ragnar Ól-
afsson stóð í pontunni á annan
klukkutíma og þagði Iengst af.
Ljósin voru slökt að óþörfu og fl.
Á eftir var slengt á samkomubanni
að óþörfu, svo ekki var hægt að
halda framhaldsfund. Fróðlegt verð-
ur að vita upp á hverju burgeis-
arnir taka núna«. Hér er ekki nokk-
urt orð satt hjá blaðinu. í upphafi
fundarins lýsti þingmaður kjördæm-
isins því yfir, að fundinum yrði að
vera lokið kl. 3 um nóttina vegna
þess, að rafljósin loguðu ekki leng-
ur sökum ólags, er væri á rafveit-
unni. Meir en viku á undan höfðu
ljósin verið slökt um miðnætti, og
var það fyrir sérstaka beiðni þing-
mannsins, að rafveitustjórnin fram-
lengdi lýsingartímann til kl. 3, —
sjö kl.tíma fundur virtist líka nægi-
legur. Ræða R. Ó. stóð ekki nema
rúmlega '/2 klukkustund og var lík-
lega gagnorðasta ræðan, sem hald-
in var á fundinum; las R. þar Upp
olíusamninginn við enska steinolíu-
félagið, sem áður hafði verið flest-
öllum hulinn ieyndardómur. Og það,
að ekki var hægt að taka til með-
ferðar nema fjögur mál af þeim 10,
sem á dagskrá voru, var aðallega
að kenna málæði andstöðumanna
þingmannsins, sem var óstöðvandi,
en engum brellum af hálfu fylgis-
manna hans., Samkomubannið, sem
sett var næstu daga á eftir og gerði
framhaldsfund ómögulegan, var sett
vegna inflúenzuveikinnar, og má
geta nærri, hvort það háfi verið
■»að óþörfu«. — Sannleiksþrá ritstj.
Hér með tilkynnist vinum og
vandamönnum, að jarðarför Ól.ifs
Porsteinssonar Gránufélagsg. 29.
fer fram þriðjudaginn 20 þ. m,
og hefst með húskveðju á heimili
hins látna kl. 1 e. h.
Aðstandendurnir.
Vm. hefir lítið rumskast við kosn-
ingu hans í bæjarstjórnina.
Hugulsemi.
Á »verkalýðsfundi«, sem bolsar
héldu hér í gærkvöldi á Ingólfur
Jónsson að hafa komist m. a. svo
að orði: . . . »ef ekki hefði verið
reglulegt þing í ár, hefði verið nauð-
synlegt að halda aukaþing, til þess
að ná í eitthvað af þeim stórgróða,
sem útgerðarmenn hefðu haft árið
sem leið. — Spaklega mælt.(!)
00
“Fallega byrjar hann, piltar*.
I 1. tbl. Vm. þ. á. segir svo frá,
að fyrir bæjarstjórnarkosninguna 6.
Jan. síðastl. hafi fylgismenn »brodd-
anna« dreift út um bæinn klámvís-
urn um konu þá, er var annar fram-
bjóðandi B-listans. Satt er það, að
um þetta Ieyti var á ferð um bæ-
inn 1V2 vísa um nefndan lista, en
sérstaka smekkvísi og góðgirni þarf
til þess að finna út, að í þeim sé
nokkuð það, sem gefi ritstjóranum
rétt til að kalla þær þessu virðu-
lega nafni. Og þó að ritstj. Vm.
»sé sýnilega vel við« konu þá, sem
var fyrir neðan hann á listanum, }oá
nær vináttan samt ekki Iengra en
það, að hann treystist ekki til að
minnast á, að hann sjálfur hafi átt
bróðurpartinn í nefndum vísum, og
þó er hans þar sérstaklega minst.
Honum fer þar líkt og manninum,
sem kom úr bónorðsför, ríðandi á
grárri hryssu, sern honum hafði
verið lánuð, vegna þess að hann
átti engan sæmilegan reiðskjóta
sjálfur, að þegar hann var búinn að
spretta af henni hnakknum, tók
hann út úr henni beizlið, sló því í
hana og sagði: »Far þú nú til
helv . . . ., Grána«. Amiars má segja
um dóm þann, er ritstjórinn kveð-
ur upp um nefndar vísur — ef
hann á við þær söniu og hér er
átt við — að þar fari saman »ment-
un og drengskapur«.
/ af 5.
O")
Dóinar.
Andrés Þorinar: Dómar.
Sjónleikur í 4 þáttum.
Leikfélag Akureyrar er að æ!i leikinn
Dómar eftir Andrés G. Pormar. Ráð-
gert mun að hann verði sýndur um
aðra helgi í fyrsta sinn. Pegar eg
heyrði það að félagið hefði tekist á
hendur að sýna leik þenna, þótti mér
það færast mikið í fang. >Dómar«
eru að mínurn dóuti ekki batnameð-
færi; hvert hlutverkið öðru erfiðara.
Atburðir leiksins eru stórfeldir og á
sálarsjó persónanna er ógurlegt ö!du-
rót. Par við bætist að leikurinn er
látinn gerast á 17. öld — galdrabrennu-
öld nni, því þó að mannseðlið í sinni
instu rót sé á ö lum tímum sjálfu sér
líkt, þá setja venjur og aðstaða hvers
tíma s'tt sérstaka mót á þann flöt þess,
er einkum blasir við umheiminum, það
er: á yfirborðið. 17. aldar menn elsk-
uðu og hötuðu, fögnuðu og syrgðu,
þráðu og örvæntu, ofsótlu og fyrirgáfu