Íslendingur - 15.05.1925, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDINGUR
Rúginjöl
Maismjöl
Hveiti 3 teg.
Hænsamaís
Baunir
Hafra
Haframjöl
hafa fyrirliggjandi:
Kartöflumjöl
Sagogrjón
Libbys mjólk.
Kex, Lunch
Kex, skips
Súkkulaði
Qerduft
Olíufatnaður j
Öngla Mustads no.7e.e.l.
Fiskilínur
Línutauma
Fiskihnífa
Smurningsoliur
Oliukönnur.
um Skagfirðinga og Þórarni Jóns-
syni þm, V.-Hún., en komst þó u]7p
úr henni með 16 atkv. gegn 11. —
Gegnum efri deild komst það mót-
spyrnulítið.
Heimildin verður þegar úr gildi
numin og er þar með samþykt sýslu-
nefndarinnar skagfirzku dauðirbók-
stafir.
Þessum úrslitum mun fagnað
jafnt af síldarútvegsmönnum sem
sjómönnum og verkalýð hér um
slóðir.
Samþyktin var þeim öllum til
stórskaða og ríkissjóði auðsær tekju-
missir.
Hafi þingið þökk fyrir gerðir sínar.
oo
Uppog niður.
Hvar eru takmörkin?
í umræðunum um afnám tóbaks-
einkasölunnar lýstu þingmenn Fram-
sóknarflokksins því yfir hver á fæt-
ur öðrum, að þeir væru eindregið
fylgjandi frjálsri verzlun, þótt þeir
væru á móti afnámi einkasölu rík-
isins á tóbakinu; það væri ekkert
brot gegn þeirri stefnu. Er stein-
olíueinkasalan var til umræðu nokkr-
um dögum síðar, lýstu ræðumenn
Framsóknarflokksins því yfir, að þó
þeir væru eindregið á móti því að
þessi einkasala væri afnumin, þá
breytti það engu frjáls-verzlunar-
stefnu þeirra; hún væri einlæg og
ómenguð. Þá vildi Tryggvi Þór-
hallsson og nokkrir aðrir Framsókn-
armenn koma einni einkasölunni enn
á fót — einkasölu á áburði — og
hana hafa þeir sjálfsagt ekki heldur
talið koma í bága við frjálsa verzl-
un. — Hvað eru það eiginlega marg-
ar vörutegundir, sem verður að ein-
oka, þar til að Framsóknarflokks-
þingmennirnir telja það brot gegn
hinni frjálsu verzlunarstefnu, sem
þeir þykjast fylgja svo einlæglega?
Dýrar tekjur.
»Tekjurríkissjóðs af tóbakseinka-
sölunni hafa verið:
1922 . . . 100 þús. kr.
1923 ... 200 — —
1924 ... 350 — —
Samtals á 3 árum 650 þús. kr.
Meðaltal á ári 2162/s þús. kr.
Hvað hefir nú öflun þessara tekna
kostað? Eftir reikningum einkasöl-
unnar er beinn rekstrarkostnaður
hennar:
1922 .. . 75 þús. kr.
1923 ... 95 — —
1924 . . . 165 — —
Samtals á 3 árum 335 þús. kr.
Meðaltal á ári 1112/s þús. kr., eða
um 52°/« af tekjuupphæð ríkissjóðs.
Fyrír hverjar 100 kr., sem lands-
menn borga ríkissjóði vegna álagn-
ingar einkasölunnar á tóbakið, hafa
þeir orðið að greiða 52 kr. í inn-
heimtukostnað til einkasölunnar.«
(»Vörður«).
Símskeyti.
(Frá Fréttastofu íslands.)
Rvík 14. maí
Utlend:
Verkföll enn yfirvofandi í Dan-
mörku.
Thorson fjármálaráðherra Svía er
látinn.
®<g>
Svar.
í blaði af íslendingi, sem mér barst
nýlega, stendur úfdráttur úr ritstjórnar-
grein, sem sagt er að hafi birst í Degi.
Er þar greint frá ummælum um Sig-
urgeir Daníelsson, hreppstjóra á Sauð-
árkróki, sem ritstjóri íslendings vítir,
eins og rétt er og maklegt. En þó
svo hafi verið gert, langar mig að
bæta þar við nokkrum orðum, því
eg er bæði vel kunnugur S. D. og
get varla talist hlutdrægur, þar sem
Ieiðir okkar Sigurgeirs eru nú skildar.
Þegar eg las hina ófögru lýsing á
sálarlifi Sigurgeirs o. fl. var ýmist að
eg brosti eða að mér gramdist. Eg
brosti að þeirri hnyttilegu fjarstæðu
að »sjálfstæðir bændur« (kaupfélags-
bændur?) gangi fram hjá búðardyrum
S'gurgeiis án þess að virða hann við-
tals. Við vorum nágrannar, Sigurgeir
og eg, í næstum 6 ár og varð eg
aldrei var við þessa sjálfsafneitun
bændanna, sem ritstjóri Dags hefir séð
gegnum holt og hæðir frá Akureyri.
En mér gramdist, er eg las, að sál
Sigurgeirs væri »full af öfund og ill-
um hugsunum í garð þeirra manna,
er verja starfi sínu til fremdar þeirri
menningu, sem hann sjálfur sóar vegna
skorts á manndómi* (kaupfélagsbænda
enn?). Ekki vantar »hátíðlegheitin«.
Eg get fullyrt að þekkja allvel hvern
imann S. D. hefir að geyma. Og það
er trú mín, að f sál hans búi engin
öfund eða ill hugsun til nokkurs manns
— jafnvel ekki til þeirra, sem svívirða
hann að ástæðulausu. Hann er mað-
ur, sem hefir mikinn hug á því að
láta gott af sér leiða, og mesta ánægja
hans er, ef öðrum farnast vel. Hann
hefir aðrar skoðanir í samvinnumálum
en bæði eg og ritstjóri Dags. En
tæplega er það næg ástæða til að ætla
hann það varmenni, sem ritstjórinn
lýsir.
Annars gefa greinar af þessu tagi
mér (og sjálfsagt fleirum) oftlega ástæðu
til ýmislegra miður skemtilegra hug-
leiðinga.
Mér dettur í hug (og datt í hug,
þegar eg las þetta um S. D.), hvort
þeir menn, sem þannig rita, geri sér
grein fyrir, að þeir eru ekki að skrifa
um dauða hluti eða skynlausar skepn-
ur, heldur um menn með mannlegar
tilfinningar.
Mér dettur líka stundum í hug, hvoit
hugtakið »drengskapur« sé að fyrnast
mönnum og þeir að gleyma því, að
sá er æðstur mannkostur og var lengi
mesta tignarmerki íslendingsins. Og
mér hugkvæmist hvort það sé að verða
sannfæring þeirra, sem standa í opin-
berum deilum, að þar sé öll vopn
leyfð, en hitt að gleymast, að fágaðan
hjör og hreinan skjöld skyldi sá bera,
er telur sig góðan liðsmann góðs og
göfugs málefnis.
Væri eg í sporum ritstjóra Dags,
mundi eg biðja Sigurgeir Daníelsson
opinberlega afsökunar og þykjast mað-
ur að meiri fyrir.
Vestmannaeyjum, 23. apríl 1925.
Kr. Linnet.
oo
AI þ i n g i.
Þau tíðindi gerðust í þinginu í byrj
un vikunnar, að Jón Baldvinsson 2.
þm. Reykv. bar fram vantraustsyfirlýs-
ingu á stjórnina. Kom hún til um-
ræðu í neðri deild á miðvikudaginn
og hélt flutningsmaður klukkustundar-
ræðu, þar sem hann vítti stjórnina
fyrir margt og mikið, en sem hann
raunar hafði sagt flest áður í eldhús-
dagsræðum sínum. Tryggvi Þórhallsson
studdi Jón með litlu styttri ræðu.
Ráðherrarnir báru af sér sakargiftirnar.
Umræðum varð ekki lokið um kvöld-
ið og héldu þær áfram mikinn hlu4a
dagsins í gær. Lauk þeim að síðustu
svo, að vantraustsyfirlýsingin var feld
með 15 atkv. gegn 11 og voru með
vantraustinu Jón Baldv., Magnús
Torfason og 9 Framsóknarmenn, en
móti 13 íhaldsmenn, Bjarni frá Vogi
og Ben. Sv., en fjarverandi voru
Bernh. Stefánsson og Jak. Möller.
Ræktunarsjóðsfrumvarp stjórnarinnar
samþykt í efri deild og afgreitt sem
lög frá þingi; einnig hefir þingið sam-
þykt framlenging verðtollslaganna með
þeim breytingum, sem fjárhagsnefnd
neðri deildar lagði til og áður hefir
verið getið um hér í blaðinu. Afnám
tóbakseinkasölunnar samþykt á mið-
vikudaginn í efri deild með 9 atkv.
gegn 5. Ennfremur hefir þingið af-
greitt lög um breyting á kosningalög-
unum, lög um útvarp, lög um atvinnu
við siglingar.
Jónas Jónsson flyíur þingsályktuu
um verndun sögustaða, einkum Þing-
valla. Vill láta skipa nefnd til að rann-
saka hvort tækilegt sé, að reisa bæi í
fornum stíl á Reykholti, Bergþórshvoli,
Hlíðarenda og víðar.
Þá hefir efri deild samþykt þings-
ályktun um að skora á stjórnina að
láta gera kostnaðaráætlun um byggingu
hressingarhælis og starfstöðvar fyrir
berklaveikt fólk.
Þingslit á morgun.
Fyrirspurn.
Viljið þér, herra ritstjóri, gera svo
vel að afla upplýsinga um eftirtöld
atriði og birta þær í heiðruðu blaði
yðar?:
1. Mega mat- eða kaffisöluhús, án
sérstaks leyfis, selja öl, vindla,
vindlinga, ávexti nýja og niður-
soðna og allskonar sælgæti.
2. Hafa mat- eða kaffisöluhús, sem
verzla með ofantaldar vörur, leyfi
til að hafa opið lengur en venju-
legar sölubúðir?
A.
Sv.
1. Mega aðeins selja til neyzlu þar.
2. Já. Lögin um Iokun sölubúða
gildir eigi um þau.
Q5
Úr heimahögum.
Kirkjan. Á sunnudaginn niessar sókn-
arpresturinn í Lögmannshlíð, en í Akur-
eyrarkirkju á uppstigningardag kl. 12 á
hádegi, Ferming og altarisganga,
þýzkitr visindaleiðangur er nýkominn
hingað til bæjarins og ætlar að dvelja hér
við rannsóknir tveggja til þriggja mánaða
tínia. Fyrir leiðangrinum er kvenmaður,
ungfrú R. Stoppel, er hún doktor í nátt-
úruvísindum og kennari við grasafræðis-
deild háskólans í Hamborg. Helzti að-
stoðarmaður hennar er ungur læknir, Dr.
med. H. Volker; er hann aðstoðarmaður
við lyffræðadeild Hamborgarháskóla. Þá
eru og í leiðangrinum tveir náttúrufræðis-
stúdenlar frá háskólanum, Rolf Holm og
Klaus Unna. Rannsóknirnar, sem gera á,
munu aðallega vera grasafræðislegs og
efnafræðislegs efnis.
E. s. „Diana“ kom að sunnan á mánu-
daginn. Með skipinu komu meðal annara
kaupmennirnir Ásgeir Pétursson og Halldór
Guðmundsson, báðir frá útlöndum, og
Haraldur Björnsson frá Reykjavík.
E. s. „Esja" kom á þriðjudagsnóttina
og fór aftur síðdegis á þriðjudaginn vestur
og suður um. Hafði yfirfult af farþegum
Hingað kom m, a. ungfrú Lára Guómunds-
dóttir er dvalið hefir utanlands i vetur.
Ferðir „Oscar 11“. Þess hefir verið
getið áður hér í blaðinu, að Sameinaða
gufuskipafélagið ætlaði að senda eitt af
stærstu skipum sínum, »Oscar 11«. tvívegis
hingað til lands i sitmar með ferðafólk
Viðkomustaðir skipsins hér á landi verða
þó aðeins tveir, Reykjavík og Akureyri. í
fyrri ferðinni kemur skipið hingað til Ak-
ureyrar laugardaginn 4. júlí kl. 10 að
kvöldinu og verður viðdvölin réttur sólar-
hringur; í síðari ferðinni kemur skipið
hingað mánudaginn 27. júlí kl. 10 að
kvöldi og dvelur jafn lengi og í fyrri ferð-
inni. Héðan fer skipið til Aandalsnæs í
Noregi.
Jón Rögnvaldsson trjáræktarfræðingur
auglýsir hér í blaðinu, að bann taki að
sér að gera við listigarða og leiðbeina
mönnum með plöntuval og annað, er að
blóma- og trjárækt lýlur. Jón hefir um
3 ára tíma starfað við blóma- og trjárækt-
arstöðina í Indian Head í Canada, sem
er stærst þar í landi, og einrj vetur stund-
að nám við Landbúnaðarháskólann í
Manitoba. Hann cr því starfa þeim vel
vaxinn, sent hann býður sig til, og er
þess að vænta, að hann fái nóg að gera
Annars mun aðallega vaka fyrir Jóni í
framtíðinni, að korna upp vermireitum,
þar sem rækta má suðræn aldini og hvers-
konar blóm. Slíkum vermireitum mun
auðveldast að koma upp þar, sem Iaugar
eru í nágrenninu, og spáir ísl. því, að
verði Jóni að óskum sínum hvað undir-
tektir manna snertir, þá verði innan fárra
ára kominn hitabeltisgróður kringum mikið
af Iaugum þeim, er í mannabygðum liggja,
— fjölskrúðugir aldingarðar hér norður
undir fshafi.
Jónas Kristjánsson læknir hefir tekið
aftur umsókn sína um Vestmannaeyjalækn-
ishérað, með því að Skagfirðingar hafa
beðið hann að vera kyrran hjá sér.
Guðm. Friðjónsson skáld er gestkom-
andi hér í bænum.
Hjónaefni. í gær opinberuðu trúlofun
sína ungfrú Jónína Magnúsdóttir, Strandg.
29 hér í bæ, og Hermann Árnason frá
Rauðuvík á Árskógströnd.
Gösta Berlings saga. Saga mestu skáld-
konu Svía, Selmu Lagerlöf, um drykkfelda,
örlynda, ea unga og glæsilega prestinn,
sem rekinn var úr embætti og lifði æfin-
týra- og flakkaralífi, hóf hana upp í sæti
fremstu skálda Norðurlanda. Með henni
grundvallaði hún frægð sína, þá frægð,
sem hún hefir enn í dag. —
o
Suðu-súkkulaði, C3 hb æ
Át-súkkulaði,
Rúsítiur, ‘g?
Sveskjur, <D >
Fíkjur, *0
Döðlur, *0
Epli, þurkuð. CD >