Íslendingur - 05.06.1925, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDINQUK
Munið, að haldbeztu og ódúrustu
Með síðustu skipum höfum við fengið:
Kaffi
Strausykur
Sveskjur
Krystalsápu
Export
Laukur
Fikjur
Stangasápu
Melis enskur og danskur
Rúsínur
Döðlur
Pakpappa ágæt teg.
Pakjárn 6-7-9 og 10 feta Þaksautnur Innanhúspappa 2 teg.
Fiskburstar önglar 7 og 8 e. e. 1. Götukústar.
í Hull; hve mikið hann hefir lagt á
vöru sína, skal eg láta ósagt; en
nýútkomin skýrsla Landsverzlunar-
innar segir, að 16°/o sé lagt á stein-
olíu af smásölum í Danmörku. Eg
vil nú gera ráð fyrir mun niinni
álagningu, en þótt hún væri ekki
gerð nema 8%, þá gerir það á 4.
krónu, og þegar einnig er tekið til-
Iit til, að kostnaður var yfir kr. 3.00
á tunnu, við að koma þeim um
borð, og annar flutningur á þeim,
þá fáum við út, að heildsalaverðið
til smásalans í Englandi er orðið
á fatið meira en kr. 25,00 Iægra en
heildsöluverð Landsverzlunarinnar
hér heima. Ef smásalinn nú í Eng-
landi hefði samt sem áður gefið
svona 10 krónum meira fyrir fatið
en Landsverzlunin fyrir sína olíu, þá
færi nú Landsverzlunin að verða dýr
milliliður. Þessa frásögn í skýrsl-
unní get eg ekki, eftir að hafa kynt
mér þetta, tekið mjög alvarlega. En
þetta dæmi, sem eg hefi hér nefnt,
sannfærir mig enn um það, að
Landsverzlunin hefir ekki útvegað
mönnum Iægra olíuverð.
Standard Whlte-olía fáanleg fyrir
30 au. kg. Landsverzlunarverð
40 aurar.
Pá skal eg faka hér eitt dæmi
enn, og er það af Standard White
olíu, sem er hér mjög þekt og við
notum mikið af, um 20 þúsund föt.
Eg hefi hér markaðsskýrslur frá
New-York um verðið á þessari leg.
árið sem leið og markaðsskýrslur og
tilboð um sölu á þessari olíu frá Pýzka-
landi, bæði í fyrra og sömuleiðis í
janúar í vetur. Verðið á Standard
White hefir nú staðið alveg stöð-
ugt síðan í apríl í fyrra. Er verðið
nú sem stendur í N.-Y. 1. öV^c.pr.
ameríkst gallon (3,785) 50 gallons
í fati. Ensk gallons eru stærri, og
eru ekki nema 40 af þeim í fatinu.
Verðið í Hamborg á Standard White
eru nú 3 doll. fyrir hver 100 kgr.
Með því að taka þessa steinolíu frá
Hamborg með skipum Bergenska
félagsins kostar þessi olía nú, cif
á íslandi:
1 fat, 150 kgr. 3 doll. per. 100
kgr. gengi 5,54 kr. 24,23.
Leiga af járnfati kr. 2,00, kostnað-
ur í Hamb. 0,50, — kr. 2,50.
Flutningsgjald kr. 11,00, vátrygg-
ing og vextir o. fl. 1,57 — 12,57.
Retur-flutningsgjald kr. 5,00 —
Alls kr. 45,00 kr. — eða 30 au. kg.
Þessi olía hefir verið seld hér hjá
Landsverzlun, þenna tíma, sem hún
hefir staðið í sama verði á heims-
markaðinum, frá 46 aura til 40 aura,
til 1. des. síðasl. Hefir þetta mis-
munandi verð farið eftir mismun-
andi gengi krónunnar. Sé verðið
lækkað ofan úr 40 aurum er það
alveg nýverið.
Hér við er nú þetta ennfremur
að athuga, að væri olían flutt frá
Hamborg í heilum förmum, mundi
flutningsgj. undir tómu fötin mega
reiknast mjög lágt, ef farmgjaldið
upp væri reiknað kr. 11,00 og enn
það, að nú sendum við mikinn hluta
af okkar lýsi til Hamborgar, og
væri þar bæði að ræða um flufn-
ing til Hamborgar og eins væri
hægt að nota tómu járnfötin undir
Iýsið.
Landsverzlun lækkar ekki verðið.
Petta dæmi verður því enn fil
þess að sannfæra mig um það, að
Landsverziunin útvegar ekki lands-
mönnum þessa olíutegund fyrir
lægra verð en þeir gætu fengið
hana með frjálsri verzlun; síður
en svo.
Prátt fyrir áður greindar stað-
reyndir þykist Landsverzlun út-
vega olíu fyrir 11 kr. lægra verð
fatið, en annars fengist,
Hvað síðustu skýrslu Landsverzl-
unarinnar snertir, þar sem haldið er
fram, að hagnaðurinn af einkasölu-
samning við B. P. Co. séum 11,00
kr. á tunnu, af þessari olíuteg., þá
er það eina, sem eg get um það
sagt, að eg er Jorviða ú þeirri lítils-
virðingu, ef ekki frekju, sem slík
skýrsla her með sér, þar sem því
er auðsjúanlega treyst, að þeir, sem
skýrsluna sjú, haji ekki vilja né
tœkifœri til þess að setja sig
neitt inn í múlið.*) — Fleiri dæmi
tek eg ekki að sinni.«
íslendingur sér enga ástæðu
til þess, að deila við Verkamann-
inn frekar um þetta mál, sízt að
sinni. Fjármálaráðherra, útgerðar-
menn og aðrir þeir, sem kynt hafa
sér olíuverzlunina utanlands og inn-
an, hafa með skýrslum sínum’ sýnt,
að steinolíueinkasalan hefir bakað
íslenzkum sjávarútvegi stórtjón, aft-
ur eru það þeir, sem hafa lífsvið-
urværi sitt af Landsverzlun, sem
halda því fram, að sjávarútvegur-
inn hafi stórhagnast á einkasölunni.
Hvorum trúir þjóðin betur: fulltrú-
um sjávarútvegsins eða Landsverzl-
unarlýðnum?
Fyrirkomulag það, sem nú er fyrir-
hugað á olíuverzluninni ættu allir
sanngjarnir menn að geta felt sig
við, þvf að það miðar að því einu,
að gera olíuverzlunina sem hag-
kvæmasta sjávarútvegnum. Næsta
ár mun skera úr því, hver verður
heillavænlegasta leiðin. Rætist trú
þeirra manna, sefn álíta ríkisverzl-
unina nauðsynlega til þess að tryggja
næga olíu og sanngjarnt verð á
henni, þá heldur Landsverzlunin á-
fram að verzla í frjálsri samkepni
*) Leturbreytingin mín. Ritstj.
við aðra innflytjendur olíunnar. Ræt-
ist aftur á móti trú hinna, sem
treysta bezt frjálsri verzlun með
þessa vörutegund sem aðra, þá
hverfur ríkisverzlunin með olíu úr
sögunni af sjálfu sér. Treysti nú
Vm. ríkisverzlun eins og liann seg-
ist gera, ætti hann óhræddur að
geta beðið reynslutímann — hann
verður aldrei langur.
Óö
Símskeyti.
(Frá Fröttastofu íslands.)
Rvík 5. júní.
Utlend:
Frá Khöfn er símað, að sam-
komulag hafi náðst í kaupdeilunum
við iðnaðarmenn í járniðnaðargrein-
um og verkamenn í sömu greinum.
Aftur á móti hefir enginn árangur
orðið af öðrum sáttatilraunum og
hefir nú ofan á alt annað bæzt sjó-
mannaverkfall. Hófst það kl. 12 á
miðnætti í fyrrinótt.
Samvinnubankinn danski hefir
stöðvað útborganir sínar. Hefir
bankinn undanfarið verið í krögg-
um og hefir Pjóðbankinn lagt hon-
uin fé. Samvinnufélögin heita banlc-
anum styrk. Fjártöp þessa banka
munu stafa af verðfailinu mikla eftir
ófriðinn.
Fréttalaust af Amundsen. Góð
veðrátta undanfarið í Norðurhöfum
og telur Nansen ástæðulaust að
óttast um pólfarana. í Bandaríkj-
unum er fé nú sem óðast safnað
til bjargarfarar, fyrir forgöngu
Hammers konsúls, þeim sama og
stjórnaði hjálparför Ainundsens 1923.
Símað er frá Sofía, að á miðviku-
daginn hafi konungurinn undirskrif-
að dauðadóm þriggja manna, fyrir
dómkirkjusprenginguna. Voru þeir
hengdir samdægurs, á dómkirkju-
torginu, í viðurvist 7000 manna.
Innlend.
Jón Þorláksson fjármálaráðherra
og Árni Jónsson frá Múla farnir tii
Austfjarða til að halda þar lands-
málafundi.
Fjórir íslenzkir stúdentar sækja
stúdentamótið í Osló.
Listasýningin danska opnuð hér
í Rvík á sunnudaginn af Knúti prins.
Fyrsti túnblettur sleginn hér í gær
Gunnari Egilssyni veitt fiskifull-
trúastarfinn.
oo
Uppog niður.
Vantraustsyfirlýsingin.
Verkam. telur það hneyksli, að þeir
af ráðherrum stjórnarinnar, setn sæti
eigi í neðri deild (Jón Porl. og Magn.
G) skyldu við atkvæðagreiðsluna
greiða atkvæði móli vantraustinu. Jón
Baldvinsson hafði ymprað á hinu sama
í þinginu, en forsælisráðherra benti
honum á, hve mikil fjarstæða þetta
væri og kom með dæmi, sein sann-
aði þetta mjög greinilega og sem
stakk alveg upp í veslings Jón. Þelta
sama dæmi ætti að sannfæra ritstj. Vni.,
að hann fer hér með fávíslegt þvað-
ur, ef hann er ekki þeim mun heimsk-
ari en skoðanabróðir hang á þingi.
Dæmi forsætisráðherra var á þessa leið:
Pakkarávarp.
hmilega þakka eg öllum þeim,
nær og fjær, er sendu mér heilla-
skeyti á 70. afmæli mínu, hinn 27.
maímánaðar síðastl.
Sérstaklega þakka eg Siglfirðing-
um, bæði körlum og konum, er
með almennum samskotum stofn-
uðu sjóð, að upphæð 1000 krónur,
í minningu afmælisins og á sjóð-
urinn að heita »Minningarsjóður 70
ára afmælis H. læknis Guðmunds-
sonar á Siglufirði«.
Ennfremur þakka eg hjartanlega
nokkrum kunningjum mínum og
vinum, er heimsóttu mig þennan
dag, færðu mjer skrautritað »Ávarp«
og gerðu mér lífið glatt, svo að eg
varð ungur í annað sinn, og síð-
ast, en ekki sízt, öllum þeim, er
tóku þátt í skrúðgöngu heim til mín
um kvöldið, til þess að auka á
ánægjuna.
Höfn í Siglufirði 2. júní 1925.
H. Guðmundsson.
• Ef allir þrír ráðherrar í einhverri
stiórn ættu sæti í Nd. og hún ætti 15
atkv. að baki sér í deildinni, að þeim
meðtöldum, þá gæti vantraust náð
samþykki deildarinnar með 13 atkv.
gegn 12, ef ráðherrarnir greiddu ekki
atkv. Hvernig ætti nú að mynda
nýja stjórn? Ef það gerði flokkur sá,
er stofnað hetði til stjórnarskifta, svo
sem sjálfsagt væri, þá myndi hin nýja
stjórn óðar fá vantraust í Nd., og það
með 15 atkv. gegn 10, ef ráðherrar
hennar ættu sæti í deildinni*.
Fyrsta sporið.
Fyrsta spor bæjaryfirvaldanna í þrifn-
aðaráttina var, að láta rauðmála bruna-
hariana.
Góðgjarn náungi.
Einhver bo'sa-gemsi, sem kallar sig
»Kob, er í síðasta Vm. að drótta svik-
semi að Ragnari Ólafssyni, í sambandi
við kolasölu hans. Segist náunga
þessum þannig frá, að hann hafi, sér
til mikillar undrunar, veitt því eftirtekt,
að í heilan dag, ef ekki meira, hafi
leðjunni, er botnskafan leggur upp á
Torfunefsbryggjuna, verið ekið í tveim
kerrum upp í kolahús Ragnars Ólafs-
sonar, til uppfyllingar þar, því að jarð-
flöturinn inni í húsinu hafi verið orð-
inn æði mikið lægri en fyrir utan, þó
að jafn hafi verið, er húsið var reist.
Verði því ekki annað álitið, en að
Ragnar hafi selt bæjarbúum og öðrum,
sem kol hafa keypt þar, mold, grjót
og sand, og þeir hafi gefið sama verð
fyrir þetta góðgæti og væru það kol,
og nú megi gera ráð fyrir, að leðjan,
sem nú hafi verið flutt í húsið, verði
einnig smátt og smátt seld sem kol.
Ekki vantar það, góðgirnisleg er ágizk-
unin og sýnir lofsvert innræti hjá
manninum. Ofætlun hefði þó þessum
»Kol« ekki verið, að fá sér upplýs-
ingar um, hvernig hagaði til með
kolahús Ragnars, bæði fyr og síðar,
ef hann hefði látið sig minstu vitund
Suchard
Milka-súkkulaði
er viðurkent bezt í heimi. Nýkomið
í fjölbreyttu úrvali í
VerzL Geysir.