Íslendingur - 23.06.1933, Síða 1

Talsími 105.
XIX. árgangur.
Ritstjóri: Gunnl. Tr. Jónsson.
Akureyri, 23, júní 1933.
Strandgata 29.
27. tölubl.
Skuldaforaðið.
Á að hleypa öllu í kaf?
i.
Pegar Alþingi kom saman í
febrúarmánuði síðastliðnum, var á-
standið þannig, að nýlega var liðið
hjá fjórða tekjuhallaárið í röð á
ríkisbúskapnum. Tekjuhallinn síð-
astliðið ár nam 2 milj. 249 þús kr.
En samanlagðir tekjuhallar fjögra
síðustu ára nema 10—11 milj. kr.
Einnig er á þessa árs fjárlögum
ráðgerður tekjuhalli. Verður það
fimta lekjuhallaárið.
Með þannig lagað ástand fyrir
augum hefði mátt vænta þess, að
eitt af höfuðverkum þingsins hefði
verið það, að koma fjármálunum í
viðunanlegt horf, en því var ekkr
að heilsa. Meðferð þingsins á fjár-
málunum reyndist eins gálausleg
og hún hefir verst verið áður og
sparnaðarviðleitni komst hvergi að,
svo heitið gæti.
Fjárlögin fyrir 1934 voru afgreidd
þannig, að þau sýna Vs rnilj. króna
tekjuhalla — En þetta er ekki hinn
raunverulegi tekjuhalli. Stórfeld út-
gjöld eru falin í 22. gr. fjárlaganna
— sem hvergi koma fram í sam-
lagningu þeirra. Pessi útgjöld eru
í heimildarformi, en fullvíst er að
margar heimildirnar verða notaðar
og því er það aðeins blekking að
setja þær á þessa grein fjárlaganna,
— Heimildir þessar nema um 500
600 þús- kr. og er því raunveru-
legur tekjuhalli fjáriaganna yjir
miljón króna.
Par við bætist svo það, að Al-
þingi samþykkti mÖrg lög, sem
baka ríkissjóði aukin úfgjöld og
sum stórfeld- Pau útgjöld koma
hvergi fram í samlagningu fjárlag-
anna. Er því bersýnilegt að á árinu
1934 verður enn stórfeldur halli á
ríkisbúskapnum, og verður það þá
s/ötta tckjuhallaáriö f röð.
Ríkisskuldirnar hafa farið hrað-
vaxandi undanfarið, meir en tvöfald-
ast í stjórnartíð Framsóknarflokks-
ins. Og á síðasta þingi var svo
komið, að samþykkja varð nýja lán-
töku til þess að geta staðið í skil-
um með greiðslu afborgana og
vaxta af eldri lánum. Pegar svo er
komið, er sannarlega tími til kominn
að þjóðin grípi í taumana ef hún
vill ekki að allt velti fram af glöt-
unarbarminum.
í landsreikningnum 1931 eru
skuldir ríkisins taldar 39,5 milj.
króna. Af þeirri fúlgu hvíla 24,5
milj. kr. á skattþegnum landsins■
Við þennan skuldabagga bætist 1 Vs
milj. kr., sem eru lán tekin á árinu
1932, og er þá þessi rikisskulda-
baggi, sem skattþegnarnir verða að
standa straum af, orðinn 26 milj.
krónur. Nema áilegir vextir af
þeirri fúlgu um lVa milj- króna- —
Er það ægileg blóðtaka fyrir fátæka
þjóð með atvinnuvegina á heljar-
þröminni.
Aðal-ábyrgðina á því, hvernig
komið er, ber vitanlega ráðandi
flokkur þingsins — Framsóknar-
flokkurinn. — Sérstaklega hvílir
sökin á óreiðustjórninni miklu, sem
sat að völdunum á árunum 1928
— 1931, með »hlutleysisstuðningi«
Alþýðuflokksins. Sjálfstæðisflokk-
urinn skilaði sómasamlega af sér í
hendur hennar og væri ríkið nú
skuldlaust ef haldið hefði verið á-
fram á þeirri braut sem hann hafði
farið, þau árin er hann fór með
völdin — 1924-1927.
II.
Á tímabilinu 1928 — 1931 hafði
stjórn Tryggva Pórhallsonar um 78
miljónir til ráðstöfunar — og skildu
við galtóman ríkissjóðinn er hún
hrökklaðist frá völdum. — Um 30
milj. kr. hafði hún haft til umráða
umfram áætlun fjárlaga: Tekjur um-
fram áætlun námu nærfelt 16Vs
milj. kr. og lán voru tekin fyrir
rúma I5V4 milj. kr. — ÖIlu var eytt.
— Árið 1930 námu gjöldin 23,4
milj. kr., en voru áætluð 11,9. Eru
þetta hæstu gjöld, sem nokkru
sinni hafa fallið á ríkissjóð. Eyðsl-
an og óhófið var gengdarlaust. —
Hefði ráðdeildarsöm stjórn setið
að völdum á þessu tímabili, þegar
tekjur ríkissjóðs fóru svo miljónum
skipti fram úr áætlun á hverju ári,
hefði öðru vfsi verið ástatt en nú
er. Aldrei hafði slíkt tækifæri gefist
til þess að verða skuldlaus og fjár-
hagslega sjálfstæð þjóð — en öll-
um hinum mörgu miljónum var
eytt og stórskuldum safnað í of-
análag. Og í samræmi við þetta
háttalag héldu fjármáiagarpar Fram-
sóknar þeirri kenningu á lofti, að
skuldum beri að safna í góðærutn
en greiða þær aftur á kreppuárun-
um. — Aðeins fjármálaóvítar geta
haldið slíku fram, enda ber öll fjár-
málastjórn Framsóknar Ijósust merki
þeirra.
Alþýðuflokkurinn getur heldur
ekki skotist undan allri ábyrgðinni
af hinni óhæfilegu fjármálastjórn,
er þeir voru við völd Tryggvi,
Hriflu-Jónas og Einar Árnason. —
Leiðtogar Alþýðuflokksins veittu
þessari stjórn »hlutleysisstuðning«
eða »óbeinan stuðning* og voru
leiðandi mönnum Framsóknarflokks-
ins samábyrgir um það hörmungar-
ástand er ríkti hér í fjármálum á
þessu tímabili. Nutu þeir og ó-
spart feitra bita úr kjötkötlum rík-
issjóðs fyrir »stuðninginn« við
stjórnina og búa flestír þeirra enn
að þeim krásum.
N Y J A ■ BIO
Laugardags- og
Sunnudagskvöld kl. 9.
Ný mynd!
DRENGURINN MINN
Tékknesk tal- og hljómmynd í 10 þáttum. Aðalhlutv. leika:
Magda Sonja, undrabarnið Hans Feher og fiðlu-
snillingurinn Jar Kocian.
Þetta er fyrsta talmynd, sem tekin var í Tékkoslovakiu. Efni
hennar er áhrifarík saga um móður, sem fórnar öllu fyrir
litla drenginn sinn. — Myndin er á þýzku og er talin ógleym-
anlegt meistaraverk, sem hvarvetna hefir hlotið aðdáun fyrir
hinn dásamlega leik móðurinnar og litla drengsins, HANS
FEHER, sem er undrabarn í fiðluleik, og fyrir hljómleika
fiðlusnillingsins JAR KOCIAN.
Börn innan 14 ára fá ekki aðgangf
Sunnudaginn kl. 5 Alþýðusýning Niðursett verð!
KÁTUR PIUTUR
Pegar samsteypustjórnin tók við
völdum var búist við stefnubreyt-
ingu, en þess hafa orðið lítil merki.
Pað er þegar sýnt, að meiri hluti
samsteypustjórnarinnar hefir ekki
hugdirfð og vit til þess að sjá
hvað gera ber í þessutn efnum. —
Framsóknarráðherrarnir hafa ekki
að fullu skilið nauðsyn þess, að
létta verður byrðar ríkissjóðs, með
því að leiða ómagaherinn, sem
Hriflu-Iónas leiddi að ríkissjóðsjöt-
unni, frá henni aftur. Pað er ein
af höfuð-syndum samsteypustjórn-
arinnar, að hafa ekki látið til sín
taka í þessum efnum, og það er
áreiðanlega gegn vilja Sjálfstæðis-
flokksins, að ekkert eða lítið hefir
verið aðhafst til þess að spara á
þessu sviði. — Menn eru nú farnir
að sjá og skilja, að undir fjárhag
ríkisins og góðri afkomu iands-
manna er í rauninni allt komið. Og
á góðum fjárhag hlýtur sjálfstæði
landsins að byggjast. — Par sem
fjárhagurinn er í ólagi. er í raun
og veru allt í voða og það er ekki
eyðsluklónum að þakka, þó allt
slampist af. En það er ekki nóg,
að hægt sé að halda í horfinu,
Pað verður að vera unt að sækja
fram, en það verður aldrei hægt
nema að ijármáiunum sé stjórnað
af viti og framsýni.
Og leiðin út úr ógöngunum er
aðeins ein. Hún er sú að vald-
hafarnir, Alþingi og ríkisstjórnin,
kunni að sníða ríkissjóði stakk ertir
vexti. — Útgjöld ríkissjóðs verða
að miðast við gjaldgetu þjóðarinnar.
Útgjöld ríkisins eru nú svo mikil,
að skattþegnarnir fá ekki undir risiö.
Pað verður að fá útgjöidin lækkuð,
svo þau verði viðráðanleg.
Aðeins einum stjórnmálaflokkanna
er treystandi til þess að koma fjár-
hag landsins aftur í heilbrigt horf,
og það er Sjálfstæðisflokknum. —
Hann hefir í verkinu sýnt að hann
kann með fjármál að fara- Honum
getur þjóðin örugg falið viðreisnar-
starfið.
Framboðin.
117 frambjóðendur.
Framboðsfrestur var útrunninn kl.
12 á hádegi á sunnudaginn og lágu
þá fyrir framboð frá 117 mönnum
í hinum ýmsu kjördæmum. — Hafa
aldrei verið svo margir frambjóð-
endur við kosningar til Alþingis —
síðast 103.
Frambjóðendalistinn, sem birtur
var í sfðasta blaði, var ekki alls-
kosta réttur, og ekki allir frambjóð-
endur taldir, þar sem tveir dagar
voru þá eftir af framboðsfrestinum.
Fara hér á eftir leiðréttingar og
viðaukinn:
Sjálfstœðismenn hafa í' kjöri í
Suð ur-Ping eyja rsýslu Kára Sigur-
jónsson bónda á Hallbjarnarstöðum
á Tjörnesi. í Noröur-Pingeyjarsfíslu
Júlíus Havsteen s}fslumann. í Norð-
ur-Múlasýslu Jón Sveinsson bæjar-
stjóra, ásamt Gfsla í Skógargerði,
en ekki Árna lækni Vilhjálmssón,
og í Suöuv-Múlasýslu, auk Magnúsar
Gíslasonar sýslumanns, Jón Pálsson
dýralæknir. — Árni Pálsson hætti
við að bjóða sig fram. Um önnur