Alþýðublaðið - 12.09.1923, Blaðsíða 2

. «
KE.ÞY&01L&B1B
Kaupöeilan.
Eftir sjómann.
(Frh.)
Nokkru eftir, a8 Sjómannafé-
lagið hafnaði þessu síðasta tilboði
útgerðarmanna, tilkynnir Ólafur
Thors formanni Sjómannafélags-
ins, að verkbann veiði hafið nú
þegar, jafnóðum og skipin komi
inn. Þetta var vist, ef ég man
rétt, í -kringum 4. febrúar. Nú vildi
svo vel til, að togararnir >Egill
Skallagrímssont og »Jón forseti<
voru báðir á leið frá Englandi.
Eins og kunnugt er, hefir >Egill
Skallagrímsson< loftskeytatæki, en
>Jón forseti< ekki, enda hafði
>Egill Skallagrímsson< feDgið skeyti
úm það að byrja að fiska, en »J6n
forseti< kom beint til Reykjavík-
ur og var skipað að hætta, >Egill<
kom ekki, og hefir eigendum >For-
setans< að likindum þótt það ein-
kennilegt, hvað »Egill< var lengi á
leiðinni, enda var altalað, að Jón
Ólafsson hafi farið til hf. »Kveld-
úlfs< og skipað þeim að kalla
>Egil< inn; að öðrum kosti léti
hann >Forsetann< fara strax út
attur, og haíði Jón þá verið þung-
ur, eins og seglfesta er vön að
veva. >Egill< kom inn og hafði
fiskað, en þá var látið heita svo,
sem hann væri byijaður á »túr<
og yrði þvi að halda áfram. Hnút-
uimn var leystur. Allir héldu
áfram, en það var að eins af því,
að útgerðaimenn sáu, að þeir
máttu ekki við því að slá svona
miklum gróða úr höndum sér.
Nú kemur löDg hvíld. Skipin
ganga vertíðina út og fiska ágæt-
lega. En í vertíðarlok setja útgerð-
armenn stóra auglýsingu i >Mogga<
og tilkynna þar, að kaup háseta
skuli frá 1. júlí að telja vera 180
kr. á síldveiðum á mánuði og 4
aura aukaþókDun af síldartunnu,
en á fiskveiðum sé kaupið 200 kr.
á mánuði og 25 kr. fyrir lifrarfat.
Stjórn Sjómannafélagsins auglýsir
aftur á móti, að kauptaxti Sjó-
mannafólagsins standi áfram
óbreyttur, sem sé 240 kr. á síld-
veiðum á mánuði og 5 aurat af
tunnu í aukaþóknun og á fiski-
veiðum 240 kr. á mánuði og 25
kr. af lifrarfati.
Það er haft fyrir satt, að kaup
lækkunarauglýsing útgerðarmanna
hafl .verið samþykt í botnvörpu-
skipaeigendaíélaginu fy.ir nýár, eu
meðlimir þess félsgs hafi ekki
heyrt hennar getið síðan fyrr en
þeir sáu hana birta í »Mogga<,
og þá hafi hinir gætnari látið sér
þau orð um munn fara, að slík
flónska myndi þeim sjálfum í koll
koma, því að alt aðrar .ástæður
væru fyrir hendi þá en þegar til-
lagan var samþykt. fetta hefir
verið borið upp á nokkra útgerð-
armenn og þeir ekki mótmælt, —
sumir sagt, að þeir vissu það ekki.
En eitt er víst, og það er, aö
Magnús Blöndahl sagðist hafa verið
Bá eini, sem var á móti þessari
tillögu, og hann gekk svo langt í
að mótmæla, að hann sagöist
geta sýnt það svart á hvítu í
fundargerð botnvörpuskipaeigenda-
félagsins, því að þar stæði það
bókað.
Útgerðarmönnum var það fylli-
lega ijóst, að á síldveiðar áttu
ekki að ganga önnur skip úr flot-
anum hér en tögararnir »Gulltopp-
ur< og >Glaður<. Þeir töldu því,
að það yrði ekki neinn hörgull á
mönnum, og hugsuðu sem svo:
Nú hlýtur kauplækkunin að ná
fram að ganga, því að ollum skip-
unum verður lagt, og komist >Gull-
toppur< og >Glaður< út, þá er
kauplækkunin komin á, en Blön-
pahl skulum við etja á foraðið,
Sjómannafélagið átti ekki í neinum
erjum við >Sleipnis<-fólagið eða
Blöndahl sem einstaklinga, heldur
sem meðlimi botnvörpuskipaeig-
endafélagsins, eins og líka sýndi
sig síðar og skýrt verður frá.
Nú kom að því, að þessi áður
nefndu skip áttu að fara út, því
að þau eða útgerðarmenn þeirra
voru samningsbundnir um sölu á
tiíteknum tunnufjölda síldar. Mikið
hafði verið reynt til þess að fá
menn fyrir það kaup, er útgerðar-
menn höfðu auglýst, en gengið
mjög treglega, og ekkert fókst af
fólki hór, en vestan af Sandi voru
ráðnir fjóitán menn eftir sögn dr.
Alexanders Jóhannessonar og tveir
eða þrír í Grindavík.
Eins og áður er sagt, stóð Sjó-
mannafélaginu það á miklu, að
þessi skip kæmust ekki úr hofn
hér með fólk undir taxta fólags-
ins, því aö það gilti hina gífurlegu
kauplækkun. IJví var það ráð tekið
að stöðva vatnstöku og allan ann-
an flutning út í skipiD, — með
öðrum orðum: Skipin voru lögð í
bann. Þau voru þá komin í tvrnns
konar bann, fyrst í verkbann botn-
vörpuskipaeigendafélagsins og auk
þess í bann Sjómannafélagsins sök-
um þess, að þau ætluðu að brjót-
ast út undir taxta þess félags.
Mönnum er nú kunnugt, hvernig
þeirri deilu lauk, en ég get ekki
látið vera að tilgreina orð dr.
Alexanders Jóhannéssonar, kvöldið
sem hætt var við að láta vatn út
í skipin. fá sagði hann, að næstu
kvöld skyldu skipin út, því að nú
söfnuðu þeir »hvíta< liðinu og lótu
berja sjómenn niður. Enn fremur
sagði hann, að þessi mótþrói væri
þýðingarlaus, því að þeirra megin
væru lögin, lögreglan, brnkarnir,
landsstjórnin og yfirleitt alt, sem
nokkur veigur væri í til stubnings
þeirra málstað. En það varð víst
eitthvað minna úr þessu, því að
tveim dögum seinna sendir Alex-
ander Jóhannesson eftir stjórn Sjó-
manDafélagsins og biður hana að
koma til viðtals við sig niðri í
»Gullioppi<, og stjórn félagsins var
vitanlega alt af fús til viðtals. Upp
úr því viðtali vaið það, að samn-
ingar komust á milli Sjómannafé-
lagsins og >Sleipnis< félagsins.
Nú líður tími þar til, að atvinnu-
raálaráðherra tók að sér málið til
að koma á samningum. Til grund-
vallar þeim samningum lagði stjórn
Sjómannafélagsins fram skýrslu
um þurftarlaun fimm manna fjöl-
skyldu. Stjórnin leit svo á, að hin-
ar nauðsynlegustu þarflr manna
yrðu að vera grundvöllur undir
kaupinu. Þessari skýislu var alls
ekki mótmælt, hvorki af útgerðar-
mönnum eða ráðherra. Hið eina,
sem útgerðarmenn sögðu, var
þetta gamla: Við getum ekki borg-
að þetta kaup; útgerðin þolir það
ekki. Þá hélt hinn aðilinn því fram,
að ef í raun og veru væri svo
ástatt, þá þyrfti að taka útgerðina
til rækilegrar athugunár, því að
þaÖ væii eDginn efi á því, að þar
mætti flnna gjaldaliði, sem hægt
væri að lækka að miklum mun,
— meira en þessi kauplækkun há«
seta næmi. En útgerðarmenn brugð-
ust reiðir við og töldu, að aðra
varðaði ekki um það en þá Bjálfa.
Um það skal ekki deilt hér. Það
yiði of langt mál að tala um alt,
sem fram fór á þessum fundum.
Tilboð kom fram frá útgerðarmönn-
um um 220 kr. á ísfiski, en 200