Íslendingur - 26.07.1940, Blaðsíða 2

2
ISLENDINGUR
Borgari einn hefir sent blaðinu
eftirfarandi grein til birtingar:
Akureyri heíir orð á sér fyrir að
vera einn með fegurstu kaupstöðum
landsins, jafnvel sá fallegasti,
einkanlega í sumarbúningi, og veld-
ur þar miklu um trjágróður bæjar-
ins og- hinir mörgu og vel hirtu
trjágarðar kringum húsin,
Einn af þessum fögru blettum,
og sá eini, sem almenningur hefir
aðgang að, er lystigaröurinn sunnan
undir Menntaskólanum. Lystigarð-
urinn verður fegurri ár frá ári,
enda eykst aðsókn mjög að honum.
Sérstaklega faia margir þangaö á
sunnudögum, þegar heiðskírt veður
er, til að njóta þar sólar og hvíldar.
fó hafgolan næði um bæinn þarf
ekki að óttast hana þar. Þar getur
maðut' sungið;
»Hér er laut og hér er skjól
hér er fagurt móti sól«.
Síðast liðinn sunnudag var ég,
með konu og börnum, einn meðal
hinna mörgu, sem leituöu til lysti
garðsins, úr ryKinu og ysnum niðri
í bænum. Við vorum með þeim
fyrstu og bjuggum um okkut í
grænni laut undir laufþaki trjánna.
Ég hallaöi mér á bakið og horföi
upp í gegnum laufþakið, á dimm-
blátt himinhvolfið, sem virtist svo
óendanlega langl í burtu. Blátt og
grænt, grænt og blátt í ótal aíbrigð-
um, eítir því sem sólargeislarnir
féllu á blöðin; hér var ríki friðar
og fegurðar, og hugur minn fylltist
lotningu fyrir þeim mikla meistara,
sem er upphaf allrar fegurðar. Ég
hlakkaöi til aö njóta dagsins.
Adam var ekki lengi í paradís.
Mér var litið til hliðar og sé 3
brezka hermenn koma labbandi,
með byssur á öxlinni og búnir ann-
ari tilheyrandi herneskju. Tilfinning
friðar og samræmis við það fagra í
náttúrunni viöraöist burt úr huga
mínum á augabragði,
Sennilega og sjálfsagt er þessum
mönnum algerlega óljóst, að í þess-
um búningi eru þeir ímynd þess,
sem ég vona að flestum íslending-
um sé andstyggð, þess: að láta
vopnin skera úr deilum miili ein-
staklinga og þjóða. Og þeir kæra
sig ekkert um, að hörnin sín verði
aðdáendur hermennskunnar,
Væri ósanngjarnt. þó hernuminn
bær ætti einn lítinn blett — t. d.
lystigarðinn — þar sem bæjarbúar
þyrftu ekki að hafa vígbúna menn
fyrir augunum, þó ekki væri nema
pait úr einum degi vikunnar?
Hermenniroir gengu fram hjá og
ég hrökk upp aí þessum hugleið
ingum, við það. að ég heyrði í
hljóðfærastreng. Ég leit f kringum
mig og sá þá hóp af fólki, sem var
að búa sig undir að halda einskonar
bænasamkomu. Það voru sungnir
sálmar og haldnar ræður á bjagaðri
lslenzku, um forgengileik lífsins, og
hvort við værum viö því búin að
skipta um bústaði, þeir væru til
tveir hinu megin, það var nú svo
sem ekki að efa — og ræðumaður
var nú svo heppinn að þekkja leið
ina, og hafa lyklavöldin aö hliðinu
því, þar sem betra var inni fyrir,
og sem sumir kalla þrönga hliðið.
Éegar ég lít upp í dirnmblátt
himinhvolíið, finnst mér vegurinn
til skaparans ekkert þ öngur.
Hjá mér vaknar nú þessi spurn-
ing:
Hvaða rétt hefir þctta fólk til aö
gera náunganum andlegan átroðn-
ing hér? Lystigaröurinn er fyrir
alla bæjarbúa. Allir, hvaða trú,
sem þeir hafa eða hvaða »söfnuöi«,
sem þeir tilheyra, hafa jafnan rétt
til að leita hingað án þess að óttast
áróður frá öðrum. Éenna rétt verða
allir að virða, annars verður lysti-
garöurinn ekki það sem hann á að
vera og veröskuldar að vera. Af-
drep. sem hver og einn bæjarbúi
eða gestur, getur leitaö til hálfa eða
heila dagstund til að vera í ró og
næði, með sínar eigin hugsanir.
Éegar bænag;erðarhópurinn var
nýfarinn, kom einn predikarinn enn,
Alþekktur fyrir það að nefna myrkra-
höfðingjann og bústað hans, nokkuð
oft og ákveðið í ræöum sinum.
Hélt hann nú eina af þessum þrum-
andi íæðum sínum. Hvort nokkurt
samband er milli ræðu hans og
þess, aö yngsti sonur minn hefir
verið staðinn að Ijótum munnsöfnuði
siðustu dagana, skal ósagt látiö, —
en þvi læra börnin málið, að það
er fyrir þeim haft.
Pað rifjaðist upp fyrir mér atvik
nokkurra ára gamalt. — Ég gekk
fram hjá þar sem þessi sami maður
var að tala. Kom þar að gamall
maður, sem lílra hafði orð fyrir að
vera blótsamur, tekur tvö börn úr
áheyrendaþyrpingunni og segir um
leið:
»Hvern andsk .... eruð þið að
standa hér, og hlusta á þetta
helv .... ragn, ég. held þið getið
lært aö bölva heima djöf .... orm-
arnir*.
Nú var gefið til kynna, að garð-
inum yrði lokað. Fólkiö fór að
tínast í hurtu, og ég get hugsað að
fleirum en mér hafi fundist hafgol-
an óvenju nöpur á heimleiðinni.
Skrílmenning.
Skrílsháttur þess fólks, sem virð-
ist hafa ánægju af aö vinna skemmd-
arverk að næturþeli, kemur mér til
að rita þessar línur,
Pað hefir borið mikið á því und-
an farandi sumur, að fólk hefir sótt
að gróðrarreit og sundlaug ung-
mennafélagsins «Framtíð« við Hrafna-
gil og ekki hirt um að ganga þrif-
lega um eða hlífa girðingunum um-
hverfis blettina. Eru þær allar slig-
aðar og slitnar á stórum pörtum, og
troðningarnir liggja þar um, sem
sýna, að ekki muni heimsóknir á
þessa staði vera sjaldgæfar. Mér
finnst að slík framkoma beri vott
um, að viðkomandi fólk hafi ekki
nokkra minnstu sómatilfinningu, og að
því standi alveg á sama um, hve
miklum skemmdura og skaða það
veldur með þessu hátterni. Að gróðr-
arreit félagsins er öllum óviðkom-
andi óheimill aðgangur nema að
fengnu leyfi, og aö sundlauginni
nema þann tíma, sem hún hefir
veriö auglyst opin fyrir almenning.
Pví fólki, sem þarna hefur verið
að verki og hagað sér eins og raun
ber vitni, hæfa ekki jafn fagrir
staðir og gróörarreitur U. M. F. F.
Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að Ásgrímur
Jóhannesson andaðist að heimili sínu, miðvikudaginn 24. þ.m.
Jarðarförin hefst með húskveðju að heimili hins látna
Aðalstræti 74, laugardaginn 3. ágúst kl. 1 e. h.
Aðstandendur.
Viðtal við loft-
varnaneínd.
Blaðið átti i morgun tal við loft-
varnanefnd um ráðsfafanir hennar
og sagðist henni svo frá:
í útvarpinu í gær birtum vér
samskonar auglýsingu og vér höf-
um sent blaði yðar í dag, um það
á hvern hátt baejarbúum yrði gert
aðvart um loftárásir, sem yfirvof-
andi væru-
Vér höfum ennfremur rætt þann
möguleika, ef árás yrði gerð á
landi eða af sjó á bæinn, og vitað
yrði um það nokkru áður, hvernig
greiða ætti fyrir flótta þeirra, sem
fara vilja úr bænum, og flesíir
munu kjósa það.
Áður höfum vér bent á hvaða
leið skyldi farin úr bænum.
í þessu sambandi er Ijóst, að
nauðsyn er að sjá fyrir nokkrum
matarforða utanbæjar. Þetta hefir
þegar verið gert. Jakob Frímanns-
son hefir þegar flutt vistir úr bæn-
um í þessu skyni, og er nefndin
honum mjög þakklát fyrir það.
Er það hin mesta nauðsyn, að
nefndin í ráðstöfunuin þeim, sem
hún er að gera geti notið samúðar
og aðstoðar bæjarbúa. Vonandi ér
að ekki komi til að skelfingar
stríðsins komi yfir bæinn, en allur
er varinn góður, og enginn þarf
að sjá eftir því, þó allt verði gert,
sem hægt er til að tryggja Iff og
limi bæjaibúa, enda þó aldrei komi
til alvörunnar.
Loks skýrir nefndin frá því, að
hún hafi í gærátt fund með Iækna-
félaginu. Hafi Rauði Krossinn gert
ýmsan undirbúning til sjúkraráð-
stafana, og hafi læknarnir nú tekið
þá hlið alla til alvarlegrar yfirveg-
unar.
Síldveiðin.
•
Óhemju síldveiði hefir verið und-
anfarið og má heita, að sjór hafi
verið »svartur« af síld úti fyrir öllu
Norðurlandi. Hefir slík veiði ekki
þekkst áður. — Hafa skipin mest
haldiö sig út af Siglufirði og á
Grímseyjarsundi, Síldarafli á öllu
landinu var s. 1. laugardagskvöld
619.160 hl. á móti 646.379 hl. í
fyrra, en þá höfðu togararnir veitt
100 þús. mál á móti 4 þús. málum
nú. — Hæstu skipin höfðu fengið
nál. 7 þús. mál síldar.
eða sundlaugar, sem almenningur
notar, heldur mun því hæfa
bert að flatmaga í flagholtum og
forarpollum.
Fdlagsmaúur.
Hjartanlega pakka ég öll-
um þeim, sem glöddu mig
d 70 dra afmœli minu með
skeytum, blómum og öðrum
SJöfum.
Guð blessi þd og gleðji.
Sigríður Ólatsdöttir,
Oilsbakkaveg 1
Vafasamiir hagnaður.
í síðasta blaði auglýsti garðeig-
andi nokkur, að menn gætu fengið
keyptan rabarbara úr garði sínum
á 12 aura kílóið. ef þeir vildu
sjálfir taka hann upp. Ástæðan
til þessa verðfalls á slíkri nytjajurt
er sjáanlega engin önnur en sú,
að þeir, sem rækta hana að nokkru
ráði, geta ekki hagnýtt hana nema
að mjög litlu leyti vegna sykur-
skorts. Það eru aðeins 2 kíló af
sykri á hvert mannsbarn, sem út-
hlutað er til sultunar á rabarbara
og berjum og er auðsætt, að slíkt
er mikils til of lítið. Undanfarin
sumur hafa menn verið hvattir til
að hagnýta sér íslenzk ber og safna
þeim til vetrarins, og nýlega er
út komin bók um meðferð þess-
ara heimafengnu verðmæta En með
núverandi sykurskömmtun er hætt
við, að fáir geti safnað sér berjum
og geymt þau til vefrar. Það er
áreiðanlega vafasamur hagnaður af
sykursparnaðinum nú og harla ó-
hyggileg ráðstöfun að úthluta kaffi
handa hvítvoðungum en skera syk-
urinn svo við nögl, að mikil næring-
ar- og hollustu-verðmæfi fara for-
görðum.
Krossanesverksmiðja
starfrækt.
Ríkisverksmiðjurnar hafa tekið
síldarverksmiöjuna í Krossanesi
á leigu og starfrækja hana yfir
verttðina. Tók verksmiðjan til starfa
í byrjun vikunnar. Pessi ákvöröun
kom nokkuö á óvænt, en hinn
geysimikli Iandburður af síld mun
hafa valdið henni. Er mjög bætt
úr atvinnuþörf manna í núgrenni
verksmiðjunnar með þessu.
Priú tótbrot á einutn degi
Nýlega bar svo við í Skagafiröi, að
þrjú fótbrot urðu á elnum sólarhiing.
Margeir Jónsson frá Ögmundarstöð-
um féll at hlöðuvegg og fótbi otnaði.
Jakobína Sveinsdóttir á Sveinsstöðum
féll af hestbaki en María Guðmunds-
dóttir á Álfgeirsvöllum hra^aði á
göngu. Voru þau öll flutt í sjúkra-
húsið á Sauðárkróki,